Anayasa

Anayasa Mahkemesi (AYM), HTS kayıtlarını tek veya belirleyici delil olarak kullanıldığında adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmeder. AYM'nin 8 Mart 2023 tarihli bireysel başvuru kararına göre, kişinin savunmasının alınmadan HTS kayıtlarıyla mahkûm edilmesi, adil yargılanma ilkesine aykırıdır. HTS kayıtlarının delil niteliği, elde ediliş yöntemine ve içeriğine bağlı olarak değişiklik gösterir. HTS kayıtları, ceza ve hukuk davalarında destekleyici delil olarak kullanılabilir.

Anayasa Mahkemesinde heyet değişikliğinin ne zaman yapılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin davalarda heyet değişikliklerinin hak ihlali oluşturduğuna dair 15 Şubat 2024 tarihinde verdiği bir karar bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru, hak ihlallerinin derece mahkemelerince düzeltilmemesi hâlinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hukuki çaredir.

Anayasaya göre vatandaşın devlete karşı en önemli görevi, kanunlara uymak, vergi vermek, askerlik yapmak ve seçme-seçilme hakkını kullanmak olarak belirlenmiştir. Kanunlara uymak: Toplumun düzenini sağlamak için devlet tarafından konulan kurallara uymak. Vergi vermek: Devletin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için belirlenen vergileri ödemek. Askerlik yapmak: TC vatandaşı ve sağlıklı olan her erkeğin askerlik görevini yerine getirmesi. Seçme-seçilme hakkını kullanmak: Kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkını kullanmak.

Anayasa'nın 17. maddesi, kişinin beden dokunulmazlığını koruma altına alır. Bu maddenin ilgili kısmı şu şekildedir: > "Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tâbi tutulamaz".

Türkiye'de senato, 1980 darbesinden sonra yayınlanan 1982 anayasasıyla kaldırıldı. Senato'nun kaldırılmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. İşlevsiz görülmesi: Senato'nun yasama faaliyetlerini yavaşlattığı ve olası hataları düzeltmede yeterli olmadığı düşünüldü. 2. Demokratik meşruiyet eleştirileri: Darbeci askerlerin ömür boyu senatör ilan edilmesi, senatonun demokratik meşruiyetine yönelik eleştirileri doğurdu. 3. Tek meclisli sisteme dönüş: Tek parti iktidarının mecliste çoğunluğa dayanarak çıkardığı yasaların denetlenmesini sağlamak amacıyla çift meclis sistemine ihtiyaç duyulmadı.

Evet, her Türk vatandaşı için askerlik hizmeti zorunludur.

Evet, Kanun-i Esasi ilk yazılı anayasadır.

Tarihte bilinen ilk anayasa metni, Hammurabi adıyla anılır.

31 Ekim 2000 tarihli Danıştay kararı, 612 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Anayasa'ya aykırı bulunarak iptaline ilişkindir. Kararın özeti şu şekildedir: - Dava Konusu: 25 Temmuz 2000 tarihli kanun hükmünde kararnamenin Anayasa'nın çeşitli maddelerine aykırılığı iddiası. - Gerekçe: Kararnamenin, geçerli bir yetki yasasına dayanmaması ve bu nedenle anayasal dayanaktan yoksun kalması. - Sonuç: Kanun hükmünde kararnamenin iptaline ve iptal kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.

Anayasa'nın ilk 4 maddesinin değiştirilmesi için en az 360 milletvekilinin oyu gerekmektedir.

Türk Ceza Kanunu'nun 43. maddesi, zincirleme suç hükümlerini düzenler. Zincirleme suç, bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi veya birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunu ifade eder. Bu maddenin bazı unsurları: Birden fazla suç: Temel suçun yanı sıra nitelikli şekilleri de aynı suç sayılır. Farklı zaman: Suçların farklı zamanlarda işlenmesi gerekir. Aynı suç işleme kararı: Suçların aynı karar kapsamında işlenmesi gerekir. Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma gibi suçlar için zincirleme suç hükümleri uygulanmaz.

AK Parti, anayasayı değiştirebilir, ancak bunun için diğer siyasi partilerin desteğini alması gerekmektedir. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, partinin anayasa değişikliklerinin Türkiye'nin ve milletin menfaati doğrultusunda yapıldığını, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden aday olmasıyla bir ilgisi olmadığını belirtmiştir. AKP Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Yayman ise AK Parti'nin anayasanın ilk dört maddesinin değiştirilmesi gibi bir gündeminin olmadığını ifade etmiştir.

Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası ile kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemek ve çoğunluk iktidarını sınırlamak amacıyla 1961 yılında kurulmuştur. 1961 Anayasası'nın 145. maddesinde Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama ve çalışma usulleri ile kararlarının niteliği düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi'nin kurulduğu ilk dönemde sahip olduğu bazı görevler şunlardır: Kanunların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi iç tüzüklerinin Anayasa'ya "şekil ve esas" bakımından uygunluğunu denetlemek; Görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Anayasa'da sayılan kişileri Yüce Divan sıfatıyla yargılamak; Siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak; Siyasi partilerin gelir kaynakları ile giderlerine ilişkin hesapları incelemek.

Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvuru yaparken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır: Başvuru Süresi: Başvuru, iç hukuk yollarının tüketildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvuru Şekli: Başvuru, AYM'nin resmi internet sitesinden temin edilen ve İçtüzük ekinde yer alan resmi Bireysel Başvuru Formu ile yapılmalıdır. Gerekli Belgeler: Başvuru formuna, kimlik belgesinin onaylı örneği, nihai kararın veya işlemin onaylı örneği, başvuru harcının ödendiğine dair belge gibi gerekli belgeler eklenmelidir. Hakların İhlali: İhlal edildiği iddia edilen hakkın hem Anayasa'da hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve ek protokollerde düzenlenmiş olması gereklidir. Mağdur Statüsü: Başvurucunun, ihlalden doğrudan ve kişisel olarak etkilenmiş olması, yani mağdur statüsünde bulunması şarttır. Tüzel Kişiler: Tüzel kişiler, sadece kendi tüzel kişiliklerine ait haklarının ihlal edildiği iddiasıyla başvuruda bulunabilir. Başvuru sürecinin karmaşıklığı nedeniyle, hukuki yardım alınması tavsiye edilir.

Anayasanın 37. maddesi, kanuni hâkim güvencesi ilkesini içermektedir. Adalete erişim hakkı ise daha geniş bir kavramı ifade eder ve sadece mahkemelere erişim hakkını değil, aynı zamanda yasal sistemin adil sonuçlar doğurmasını ve hakların etkin bir şekilde kullanılmasını da kapsar.

Türkiye'de uygulanan yönetim biçimleri şunlardır: 1. Kuvvetler Birliği Sistemi: Türkiye'nin kuruluşunun ilk yıllarında benimsenen bu sistemde, yasama ve yürütme yetkileri mecliste toplanmıştı. 2. Parlamenter Sistem: 1924 Anayasası ile başlatılan ve 1961 Anayasası ile tamamlanan bu dönemde, yasama organı olan meclisin üstünlüğü görülmekteydi. 3. Yarı-Başkanlık Sistemi: 2007 yılında yapılan anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesi, bu sisteme yakın bir yapı oluşturdu. 4. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: 2017 anayasa değişikliği referandumu sonrası uygulamaya konulan bu sistemde, yürütme yetkisi doğrudan seçilmiş Cumhurbaşkanı'na verilmiştir.

Osmanlı Devleti'nde iki anayasa bulunmaktadır: 1. Kanun-i Esasi (1876). 2. Teşkilat-ı Esasiye (1921).

Daraltılmış bölge sistemi, Türkiye'de 1995 yılında Anayasa Mahkemesi'nin seçim çevrelerindeki barajı iptal etmesiyle kaldırıldı.

Anayasa değişikliğinin kabul edilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üye tamsayısının en az beşte üçü (360 oy) gereklidir. Eğer değişiklik 400 oy veya daha fazla ile kabul edilirse, Cumhurbaşkanı kanunu imzalayabilir, gerekçesini belirterek meclise iade edebilir veya halkoyuna sunabilir. Anayasa değişikliği teklifinin kabulü için yapılan oylamanın gizli tutulması zorunludur.

Osmanlı'nın ilk anayasası, 1876 yılında kabul edilen Kanun-i Esasi'dir.