SeçimSistemi

600 milletvekilinin dağılımı, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan nüfus bilgilerine göre Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenir. Dağılım şu şekilde yapılır: Toplam milletvekili sayısından (600) önce her ile bir milletvekili tahsis edilir. Son genel nüfus sayımı ile belirlenen Türkiye nüfusu, kalan milletvekili sayısına (519) bölünür. İl nüfusunun bu sayıya bölünmesiyle her ilin ayrıca çıkaracağı milletvekili sayısı tespit edilir. Bu suretle hesaplanan milletvekillerinin sayısı 600'ü bulmazsa, nüfusu milletvekili çıkarmaya yetmeyen illerin nüfusları ile artık nüfus bırakan illerin, artık nüfusları büyüklüklerine göre sıraya konulur ve ilk hesapta iller arasında bölüştürülmemiş bulunan milletvekilleri bu sıra esas alınarak dağıtıma tabi tutulur. Ayrıca, çıkaracağı milletvekili sayısı 18'e kadar olan iller bir seçim çevresi, 19'dan 35'e kadar olan iller iki, 36 ve daha fazla olan iller ise üç seçim çevresine bölünür.

Milletvekili sayıları, D'Hondt sistemi kullanılarak belirlenir. Bu sistem şu adımlarla uygulanır: 1. Oyların Sayımı: Her bir sandıktaki oylar tasnif edilir ve ilçe ile il seçim kurullarında birleştirilir. 2. İttifak Partilerinin Oyları: İttifak partilerinin oyları, ittifaktaki her bir partinin kendi oyu ve ittifakın ortak oylarından oluşur. 3. Bölme İşlemi: Her bir partinin aldığı toplam oy, sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e, 4'e, 5'e ve daha fazlasına bölünür. 4. Sıralama ve Dağıtım: Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve o seçim çevresinin milletvekili sayısını karşılayacak şekilde en yüksek sayı dilimlerine sahip parti ve adaylar seçilmiş sayılır. Ayrıca, genel baraj uygulaması da vardır; ülke genelinde geçerli oyların %10'unu geçmeyen partiler milletvekili çıkaramazlar.

Almanya'nın seçim sistemi, karma üyeli nispi temsil sistemine dayanır. Seçmenler iki oy kullanır: 1. İlk oy (Erststimme), seçmenin kendi seçim bölgesinde yarışan aday içindir. 2. İkinci oy (Zweitstimme), bir siyasi partiye verilir ve bu oy, Federal Meclis'teki sandalye dağılımını belirler. Bir partinin mecliste temsil edilebilmesi için ya ülke çapındaki ikinci oyların yüzde 5'ini alması ya da üç seçim bölgesinde oyların çoğunluğunu elde etmesi gerekir. 2023 yılında yapılan reformla Federal Meclis'teki milletvekili sayısı 630 ile sınırlandırılmıştır. Seçim süreci: Seçimler her dört yılda bir yapılır. Oy kullanma hakkı, seçim günü itibarıyla 18 yaş ve üzerindeki tüm Alman vatandaşlarına aittir. Oy kullanmak zorunlu değildir.

Senatör ve milletvekili arasındaki temel farklar şunlardır: - Senatör, genellikle federal sistemde bulunan ülkelerde, federal senato üyesi olarak görev yapar ve eyalet hükümetlerinin temsilcileri olarak federal yasama organında yer alır. - Milletvekili, parlamenter sistemdeki ülkelerde, parlamentoda görev yapan temsilcilerdir ve halk tarafından seçilerek yasama faaliyetlerine katılırlar. Ayrıca, senatör olabilmek için genellikle üniversite mezunu olmak gibi daha yüksek eğitim ve nitelik gereksinimleri bulunurken, milletvekili olabilmek için ilköğretimi tamamlamış olmak yeterlidir.

Japonya'da seçim sistemi, parlamenter anayasal monarşi çerçevesinde şekillenmiştir. Ulusal düzeyde seçimler şu şekilde yapılır: - Temsilciler Meclisi (Alt Meclis): 465 üye, 289'u tek sandalyeli seçim bölgelerinde göreceli çoğunluk oyuyla, 176'sı ise 11 bölgesel seçim bölgesinden nispi temsille seçilir. - Senato (Üst Meclis): 242 üye, 6 yılda bir seçilir ve her üç yılda bir yarısı yenilenir. Valilik ve belediye seçimlerinde ise: - Valiler, 1 il seçim bölgesinde göreli çoğunluk oyuyla seçilir. - Belediye başkanları, 1 belediye seçim bölgesinde aynı sistemle seçilir. Japonya'da seçmenler, adayların adını yazarak oy kullanır ve bu, seçim kampanyalarının esas olarak adayların adını tekrarlamaktan ibaret olmasına yol açar.

Salt çoğunluk ve mutlak çoğunluk kavramları aynı şeyi ifade eder. Bu terim, bir adayın seçilebilmesi için kullanılan oyların yarısından fazlasını alması durumunu belirtir.

Yerli seçim sistemi (SEÇSİS), Türkiye'de seçimlerin elektronik ortamda yönetilmesi ve bilgi paylaşımı için kullanılan bir sistemdir. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Seçim Öncesi: SEÇSİS, seçime katılacak siyasi partilerin tespiti, seçmenlerin adres ve kimlik bilgilerinin belirlenmesi, sandık bölgelerinin ve aday listelerinin hazırlanması gibi işlemleri gerçekleştirir. 2. Seçim Günü: İlçe seçim kurumlarındaki bilgisayarlara girilen sandık sayım tutanakları ve sayım döküm cetvelleri taratılarak SEÇSİS sistemine aktarılır. 3. Seçim Sonrası: Geçici ve kesin seçim sonuçları belirlenir, ıslak imzalı ilçe birleştirme tutanakları taranarak SEÇSİS'e aktarılır ve siyasi partilerle paylaşılır. SEÇSİS, elektronik seçim değil, seçim yönetimi ve bilgi portalı olarak çalışmaktadır.

Avusturya'da seçim sistemi şu şekilde özetlenebilir: Seçim Yöntemi: Ulusal Konsey'deki 183 temsilci, açık liste nispi temsil yöntemi ile seçilir. Seçim Bölgeleri: Avusturya, dokuz büyük seçim bölgesine ayrılmıştır ve her eyalet içinde daha küçük seçim bölgeleri bulunur. Oy Kullanma Hakkı: En geç seçim günü 16 yaşını dolduran her Avusturya vatandaşı oy kullanabilir. Tercihli Oy: Seçmenler, bir partiye oy vermenin yanı sıra parti listesindeki belirli adaylara "tercih oyu" vererek onları destekleyebilir. Seçim Barajı: Partilerin Ulusal Konsey'de temsil edilebilmeleri için ya bir seçim bölgesinde doğrudan en az bir sandalye kazanmaları ya da %4'lük ulusal seçim barajını aşmaları gerekir. Zorunlu Oy: Avusturya'da 1992'den beri Ulusal Konsey seçimlerinde zorunlu oylama yapılmamaktadır.

Amerika'daki seçim sistemi, başkanlık, kongre ve eyalet yönetimi gibi çeşitli düzeylerde seçimler içerir ve federalizm ile çoğunluk esasına dayanır. Başkanlık seçimleri: Seçiciler Kurulu (Electoral College) ile çalışır. Ön seçimler ve parti kurultayları ile adaylar belirlenir. Kongre seçimleri: Senato'da her eyalet eşit olarak (2 senatör) temsil edilir, Temsilciler Meclisi'nde ise temsil nüfus oranına göre yapılır. İki yılda bir Temsilciler Meclisi üyeleri, altı yılda bir ise Senato üyelerinin üçte biri seçilir. Eyalet yönetimi seçimleri: Her eyalet kendi seçim kurallarını belirleyebilir, bu da federal seçimlerin eyaletler arasında farklılık göstermesine yol açar.

Finlandiya'da hükümet, parlamenter sistem doğrultusunda seçilir. Seçim süreci şu adımları içerir: 1. Genel Seçimler: Finlandiya'da genel seçimler dört yılda bir yapılır. 2. Hükümet Oluşumu: Seçim sonuçlarına göre, parlamentoda en fazla sandalyeyi alan parti hükümeti kurar ve başbakanı seçer. 3. Koalisyon Müzakereleri: Genellikle hiçbir parti parlamentoda salt çoğunluğu elde edemediğinden, koalisyon hükümetlerinin kurulması için partiler arasında müzakereler yapılır. 4. Güven Oyu: Başbakan adayının, Parlamento'nun güvenini kazanması için oylama yapılır. Başbakan, Parlamento tarafından seçildikten sonra, farklı hükümet dairelerinden sorumlu bakanlardan oluşan Danıştay'ı (Finlandiya Hükümeti) oluşturur.

CHP ve AK Parti'nin bazı illerde ortak aday çıkarmamasının nedeni, ittifaklar arasındaki "fermuar sistemi"dir.

Avustralya'da seçim sistemi, federal ve eyalet düzeylerinde farklı kurallara sahiptir. Federal seçimler, üç yılda bir yapılır ve Temsilciler Meclisi ile Senato için farklı yöntemlerle gerçekleştirilir. Temsilciler Meclisi: 151 üyeli bu mecliste seçimler, "Alternatif Oy Sistemi" ile yapılır. Senato: 76 üyeli Senato'da seçimler, "Resmi Kota Sistemi" ile yapılır. Seçimlere katılım, Avustralya'da yasal bir zorunluluktur.

Salt çoğunluk ve oy çokluğu farklı kavramlardır. Oy çokluğu, bir oylama sonucunda en fazla oyu alan seçeneğin kazanması anlamına gelir. Salt çoğunluk ise, geçerli oyların yarısından bir fazlasının alınması durumudur.

50/1, geçerli oyların yüzde 50'sinden 1 oy fazlası anlamına gelen bir ifadedir. 50/1 seçim modeli, 21 Ekim 2007 tarihindeki referandumla kabul edilen cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi yöntemi ile birlikte uygulanmaya başlanmıştır. Bu seçim modeline göre, genel oyla yapılacak seçimde geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilmektedir.

Küçük seçim bölgesi, her seçim bölgesinden tek adayın çıkarılacağı dar bölge olarak da bilinen tek sandalyeli seçim bölgesi anlamına gelir.

Üniversite seçimlerinde parti sistemi doğrudan uygulanmaz, çünkü üniversite rektörlerinin ve diğer yöneticilerin belirlenmesi genellikle akademik seçim veya atama yöntemleriyle yapılır. Ancak, genel seçimlerde olduğu gibi, siyasi partilerin üniversite seçimlerinde dolaylı etkileri olabilir. Örneğin, bazı ülkelerde öğretim üyelerinin ve diğer çalışanların seçimlerde oy kullanma hakkı vardır ve bu oylar, partilerin genel siyasi duruşlarından etkilenebilir.

2018'de yapılan bazı anayasa değişiklikleri şunlardır: Cumhurbaşkanlığı kararnameleri: Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Cumhurbaşkanı ve milletvekili adaylığı: Bir kimse aynı zamanda hem cumhurbaşkanı adayı hem de milletvekili adayı olamaz ve aday gösterilemez. Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun: Yurt dışındaki seçmenlerin randevu ile oy kullanması usulü kaldırılıp, herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilmelerine imkan tanındı. Milletvekili seçilebilme yaşı: Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirildi. Seçimlerin yapılması: Cumhurbaşkanı ve TBMM seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır ve bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Ayrıca, 2018'de Anayasa'nın 91. maddesi yürürlükten kaldırılarak, Bakanlar Kurulu'na verilen kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi kaldırıldı.

Türkiye'de çoğunluk sistemi, çok partili ilk seçimlerden 27 Mayıs 1960 darbesine kadar uygulandı.

Türkiye'de iki dereceli seçim sistemi 1877-1943 yılları arasında uygulandı.

ABD seçim reformu, seçim güvenliğini artırmak ve adil bir seçim sistemi sağlamak amacıyla önerilen değişiklikleri ifade eder. Bazı reform önerileri: Kimlik doğrulama ve seçmen kayıtlarının güncellenmesi. Gerrymandering'in (stratejik taksimat) engellenmesi. Seçiciler Kurulu sisteminin değiştirilmesi. Bu reformların hayata geçirilmesi için Anayasa değişikliği gerekebilir, çünkü Seçiciler Kurulu sistemi Anayasa'da yer almaktadır.