Akarsular

Büyük Menderes Nehri, İzmir'e su sağlayan en büyük akarsudur.

Akarsu erozyonu, özellikle Türkiye'nin iç bölgelerinde ve eğimli arazilerde daha etkilidir. Akarsu erozyonunun etkili olduğu bazı bölgeler: İç Anadolu Bölgesi: Tuz Gölü çevresi ve Konya çevresinde rüzgâr erozyonu ile birlikte akarsu erozyonu da görülür. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Yağışların büyük kısmının şiddetli sağanak şeklinde olması nedeniyle bölgede çok fazla erozyon meydana gelir. Akarsu erozyonunun şiddeti, akarsuyun hızı, taşıdığı su miktarı ve bölgenin jeolojik yapısı gibi faktörlere bağlıdır.

Ana akıma karışan yan akarsulara "kol" denir.

Çentik vadi, akarsuların derine aşındırması sonucu oluşan "V" şeklindeki vadilerdir. Bu vadilerin oluşumu şu şekilde gerçekleşir: 1. Akarsu, eğimin fazla olduğu kaynağa yakın yerlerde hızla akar ve yatağını derine doğru aşındırır. 2. Yanlara doğru aşındırma gelişmemiş olduğundan, vadinin tabanı çok dar kalır. 3. Vadinin tabanını bazen sadece akarsu yüzeyi oluşturur.

Akarsu aşındırma ve biriktirme şekilleri çalışma kağıdı oluşturmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: YouTube: "Akarsu Aşındırma ve Biriktirme Şekilleri, Dış Kuvvetler 3 - TYT Coğrafya YGS" videosu, konu anlatımı için faydalı olabilir. cografyaninkodlari.com: 10. sınıf coğrafya dersine ait akarsu aşındırma ve biriktirme şekillerini içeren PDF dosyaları mevcuttur. cografyahocasi.com: Akarsu aşındırma şekilleri hakkında detaylı bilgi ve görseller bulunmaktadır. erhananadol.com: Akarsuların oluşturduğu yer şekilleri hakkında açıklamalar ve örnekler yer almaktadır. quizlet.com: Akarsu aşındırma ve biriktirme şekilleri ile ilgili flash kartlar ve çalışma setleri mevcuttur. Bu kaynaklardan yararlanarak, akarsu aşındırma ve biriktirme şekillerini içeren bir çalışma kağıdı hazırlanabilir.

Akarsu menderesleri, aşındırma ve biriktirme şekillerini şu şekilde oluşturur: Aşındırma: Yarma kenarı aşınımı: Menderesli akarsularda, dış kenara doğru daha fazla hız ve burgaçlılık nedeniyle aşınma meydana gelir. Asimetrik vadi: Akarsu, dirençli olan yerleri az, yumuşak olan yerleri daha çok aşındırarak vadi oluşturur. Biriktirme: Uç setleri: Menderesli akarsular, yarma kenarındaki aşınma ve diğer kenarındaki çökel birikmesiyle uç setleri oluşturur. Taşkın düzlüğü: Akarsular, taşkın dönemlerinde alüvyonları kenarlara yayar ve bu şekilde taşkın düzlükleri oluşur. Delta: Akarsuların denize döküldüğü yerlerde, taşınan malzemeler birikerek delta oluşturur.

Türkiye, 25 akarsu havzasından oluşmaktadır. Doğu Karadeniz Havzası içinde yer alan bazı iller şunlardır: Ordu, Trabzon, Giresun, Rize, Gümüşhane, Artvin.