• Buradasın

    Önyargı ve yanlılık arasındaki fark nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Önyargı ve yanlılık kavramları genellikle karıştırılır, ancak aralarında önemli bir fark vardır:
    • Önyargı, bir kişi veya grup hakkında yeterli bilgi edinmeden ve inceleme yapmadan, genellikle düşsel kanıtlara dayanarak oluşan olumsuz bir kanaat veya yanlılıktır 1. Önyargı, duygusal ve düşünsel iki temel öğeye sahiptir: Bir kişi veya gruba karşı olumsuz bir duygunun olması ve insanları tanımadan onları bir grubun üyesi olarak değerlendirip kalıp yargılara sahip olunması 1.
    • Yanlılık ise, bir kişinin, bir görüş veya düşünceyi, olayları veya durumu tek yönlü, adil olmayan bir şekilde savunması veya buna destek vermesi anlamına gelir 2. Yanlılık, tarafgirlik, önyargı ve adaletsizlikle ilişkilendirilir 2.
    Özetle, önyargı daha çok bireysel düzeyde, yanlılık ise daha çok toplumsal veya bireysel davranışlarla ilgili bir kavramdır.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Yanlılık nedir?

    Yanlılık (bias), araştırmanın herhangi bir aşamasında sonuçları etkileyen sistematik hata olarak tanımlanır. Klinik denemelerde yanlılık ise, önyargılı hareket etme, yan tutma veya değerlendirmeleri kurallara aykırı bir biçimde yapma durumunu ifade eder. Diğer alanlarda yanlılık örnekleri arasında: - Bilişsel yanlılıklar: İnsanların düşünme süreçlerini etkileyen, algı hataları; - Makine öğreniminde yanlılık: Modelin eksik veya yanlış taraflarını göz önünde bulundurma.

    Ön yargı neden oluşur?

    Ön yargı, genellikle bilgi eksikliği, yanlış inançlar, kötü deneyimler ve toplumsal normlar gibi sebeplerle oluşur. Bilgi eksikliği: Bir kişi veya grubun gerçek özellikleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, ön yargının oluşmasına neden olabilir. Yanlış inançlar: Kültürel, dini veya toplumsal normlardan kaynaklanan yanlış inançlar, ön yargının oluşmasına yol açabilir. Kötü deneyimler: Bireysel veya toplumsal kötü deneyimler, olumsuz ön yargıların oluşmasına neden olabilir. Toplumsal normlar: Toplumun belirli bir grubu veya özelliği hakkında yaygın olarak kabul edilen yanlış inançlar ve normlar, insanların ön yargı geliştirmesine neden olabilir. Ayrıca, sosyal çevre, aile ve arkadaş ortamı da ön yargıların oluşmasında önemli bir rol oynar. Ön yargı, bilişsel sistemdeki hatalar nedeniyle de ortaya çıkabilir.

    Önyargılı olmak ne demek TDK?

    Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre önyargılı olmak, "bir kimse veya bir şeyle ilgili olarak belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargı, peşin yargı, peşin hüküm, peşin fikir" anlamına gelir. Önyargılı olmak, herhangi bir bilgi sahibi olmadan veya konu hakkında inceleme yapmadan, bir konu hakkında fikir beyan etmek demektir.

    Bilişsel önyargılar nelerdir?

    Bilişsel önyargılar, insanların düşünme süreçlerinde yanıltıcı ve hatalı sonuçlara yol açabilen zihinsel eğilimlerdir. İşte bazı yaygın bilişsel önyargılar: 1. Doğrulama Önyargısı: Mevcut inançları doğrulayan bilgileri arama ve çelişen kanıtları görmezden gelme eğilimi. 2. Elverişlilik Kısayolu: Bellekte kolayca erişilebilen bilgilerin önemini abartma ve dünyayı daha yozlaşmış bir yer olarak görme. 3. Olumsuzluk Önyargısı: İyi haberlere kıyasla kötü haberlerin daha fazla etki yaratması. 4. Hayali Bağıntı: İki değişken arasında gerçek bir ilişki olmamasına rağmen bir ilişki görme eğilimi. 5. Ortak Kaynak Yanlılığı: Destekleyecek hiçbir kanıt olmasa bile iki şey arasındaki benzerlikleri ortak bir kaynağa atfetme. 6. Temel Oran Yanılgısı: Bir olayın genel olasılığını göz ardı edip tekil örneklere odaklanma. 7. Bandwagon Etkisi: Diğer insanların bir şeyi yapma veya düşünme eğilimine katılma. 8. Donatım Etkisi: Bir eşyaya sahip olduktan sonra onu daha değerli bulma.

    Ön yargı ve kalıp yargı arasındaki fark nedir?

    Ön yargı ve kalıp yargı arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Ön yargı, bir kişi veya gruba karşı genellikle yanlış veya eksik bilgiye dayalı olarak oluşan olumsuz bir tutumdur. Kalıp yargı ise bir grubun bütün üyelerine yönelik abartılan, genelleştirilen olumlu veya olumsuz değerlendirmelerdir. Özetle, ön yargı bireysel bir tutum iken, kalıp yargı bu tutumların genellemesidir.

    Kodlanmış önyargı ne anlatıyor?

    Kodlanmış Önyargı (Coded Bias, 2020) belgeseli, MIT Media Lab araştırmacısı Joy Buolamwini'nin yüz tanıma teknolojisindeki önyargıları ortaya çıkarmasını konu alır. Belgesele göre, Buolamwini, yüz tanıma teknolojisinin koyu tenli yüzleri doğru bir şekilde tanımadığını keşfeder. Ayrıca, belgesel, yapay zeka ve dijital teknolojilerin yaşamları nasıl denetlediğini ve bu teknolojilerin barındırdığı önyargılarla mücadelenin önemini de gösterir.

    En tehlikeli bilişsel önyargı nedir?

    En tehlikeli bilişsel önyargı olarak değerlendirilebilecek bir önyargı yoktur, çünkü tüm bilişsel önyargılar, bilgiyi yorumlama ve karar verme süreçlerini etkileyerek irrasyonel sonuçlara yol açabilir. Bazı yaygın ve tehlikeli olarak değerlendirilebilecek bilişsel önyargılar şunlardır: Temel Atıf Hatası: İnsanların, başkalarının davranışlarını çevresel faktörlerden ziyade kişisel özelliklerine bağlama eğilimi. Onay Yanlılığı: Mevcut inançları doğrulayan bilgilere yönelme ve çelişkili bilgileri görmezden gelme durumu. Sıfır Toplamlı Düşünme Önyargısı: Birinin kazanabilmesi için diğerinin kaybetmesi gerektiği inancı. Batık Maliyet Yanılgısı: Geçmişte harcanan zaman, emek veya para nedeniyle hatalı bir davranışı sürdürme ısrarı.