Şem (mum) ve pervane hikayesi, tasavvuf şiirinde aşkın ve yok oluşun simgesi olarak kullanılan bir hikayedir 13.

Hikayenin özü şu şekildedir: Pervane, yaşlanmış Rum padişahı Jale'nin çocuğu olmaz ve Allah'a dua ederek bu hasretini gidermesini ister 2. Duadan sonra Pervane isimli bir çocuk dünyaya gelir 2. Müneccimler, çocuğun Şem isimli bir kıza âşık olacağını ve bu yolda çok sıkıntılar çekeceğini, ancak sonunda ona kavuşacağını kehanet ederler 2.

Pervane, kehanete uygun olarak, babasının yaptırdığı köşkün duvarında gördüğü Şem'in resmine âşık olur 2. Şem, Çin hükümdarı Fağfur'un kızıdır 2. Pervane, sevgilisine kavuşmanın yollarını arar ve bir sihirbazın yaptığı büyük bir kuşa binerek Çin ülkesine gider 2.

Şem de bir seyyahtan kendi hikayesini dinlerken Pervane'ye âşık olduğunu öğrenir 2. Pervane ortaya çıkar ve iki âşık kavuşurlar 2. Ancak durumun öğrenilmesiyle Pervane zindana atılır ve oradan kaçarak Şem ile birlikte olurlar 2.

Hikaye, Fars edebiyatında ilk defa Ehli-i Şirazi tarafından işlenmiş ve daha sonra Osmanlı şairlerinden Zatî, Lamiî Çelebi ve Muidî tarafından da kaleme alınmıştır 12.