• Buradasın

    Anayasa Mahkemesi makul sürede yargılanma hakkı ihlali tazminatı nasıl hesaplanır?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Anayasa Mahkemesi'nde (AYM) makul sürede yargılanma hakkı ihlali tazminatı, her dosyanın kendi koşulları dikkate alınarak Yüksek Mahkeme tarafından belirlenir 13. Önceden belirlenmiş kesin miktarlar yoktur 3.
    Tazminat miktarını etkileyen bazı kriterler şunlardır:
    • davanın karmaşıklığı 15;
    • yargılamanın kaç dereceli olduğu 25;
    • tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu 15;
    • başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği 15.
    Örneğin, 2023 yılında verilen bir kararda 3-4 yıl arasında süren bir yargılama için 14 bin TL manevi tazminata hükmedilmiştir 1. 2021 yılında verilen başka bir kararda ise yaklaşık aynı süre için 9 bin TL tazminata karar verilmiştir 1.
    AYM’ye bireysel başvuru, tazminat alabilmenin ön koşuludur 3. Başvuru, davanın esasının incelenebilmesi için öncelikle kabul edilebilir bulunmalıdır 3. Kabul edilebilirlik koşullarını taşımayan başvurular, işin esasına girmeden reddedilir 3.

    Konuyla ilgili materyaller

    Anayasa Mahkemesi adil yargılanma hakkının ihlali nedir?

    Anayasa Mahkemesi'ne göre adil yargılanma hakkının ihlali şu durumlarda söz konusu olabilir: Delillerin değerlendirilmesinde açık keyfilik veya bariz takdir hatası. Silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlali. Makul sürede yargılanma hakkının ihlali. Doğrudan doğruyalık ilkesinin ihlali. Anayasa Mahkemesi, adil yargılanma hakkı ile ilgili başvuruları, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yaparak değerlendirmez.

    Anayasa Mahkemesinin koruduğu haklar nelerdir?

    Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası tarafından güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükleri korur. Bu haklar arasında şunlar yer alır: Yaşam hakkı. İşkence yasağı. Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı. Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı. Adil yargılanma hakkı. Suç ve cezada kanunilik ilkesi. Özel hayatın gizliliği, konut ve haberleşme hakkı. Düşünce, ifade, din ve vicdan hürriyeti. Örgütlenme ve toplanma hakkı. Mülkiyet hakkı. Eğitim ve öğrenim hakkı. Seçme ve seçilme özgürlüğü. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokoller ile güvence altına alınan hakları da korur.

    Makul sürede yargılanma hakkını ihlal eden mahkeme kararları nelerdir?

    Makul sürede yargılanma hakkını ihlal eden mahkeme kararları şu şekilde özetlenebilir: 1. Davanın 15 yıl sürmesi: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin bir kararında, 15 yıl süren bir miras davasının "makul süre" sınırlarının çok ötesinde olduğu belirtilmiştir. 2. 7 yıl 6 ay 19 günlük yargılama: Anayasa Mahkemesi'nin bir kararında, iş kazası nedeniyle açılan tazminat davasında yargılamanın 7 yıl 6 ay 19 gün sürmesi makul olmayan bir gecikme olarak değerlendirilmiştir. 3. İki yıllık yargılama süresi: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), başvuruya konu davanın munzam zarara ilişkin olduğunu ve yerel mahkemenin kararı ile temyiz incelemesi arasındaki iki yıl bir aylık sürenin makul olmadığına karar vermiştir. Bu tür ihlallerde, mağdurların Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapma ve tazminat talep etme hakları bulunmaktadır.

    Anayasa Mahkemesi uzun yargılama süresi için ne yapar?

    Anayasa Mahkemesi (AYM), uzun yargılama süresi nedeniyle yapılan başvurularda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edilip edilmediğini değerlendirir. AYM'nin bu tür başvurularda göz önünde bulundurduğu kriterler şunlardır: Davanın karmaşıklığı. Yargılamanın kaç dereceli olduğu. Tarafların ve ilgili makamların tutumu. Uzun yargılama nedeniyle tazminat talep etmek için AYM'ye bireysel başvuru yapılabilir. AYM tarafından verilen karar tebliğ olduktan sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı'na başvuru yapılmalıdır.

    Adil yargılanma hakkı ihlali hangi hallerde Anayasa Mahkemesine başvurulur?

    Anayasa Mahkemesine adil yargılanma hakkı ihlali iddiasıyla başvurulabilecek durumlar: Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklar. Suç isnatları. Başvuru şartları: Güncel ve kişisel bir hakkın doğrudan etkilenmiş olması. İhlalin, başvurucuya ait bir işlem, eylem veya ihmalle bağlantılı olması. Kamu tüzel kişilerinin başvuruda bulunamaması. Özel hukuk tüzel kişilerinin, yalnızca kendi tüzel kişiliklerine ait hakların ihlal edildiğini ileri sürebilmesi. Yabancıların, yalnızca herkese tanınmış haklar yönünden başvuruda bulunabilmesi. Başvuru süreci: Başvuru yolları tüketildikten sonra 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvurular resmî dil olan Türkçe ile ve Anayasa Mahkemesi tarafından hazırlanmış bireysel başvuru formu kullanılarak yapılmalıdır. Başvuru kapsamı dışında kalan durumlar: Yasama işlemleri. Düzenleyici idari işlemler. Anayasa Mahkemesi kararlarıyla Anayasa’nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler.

    Anayasa Mahkemesi makul süre ihlali nasıl değerlendirilir?

    Anayasa Mahkemesi'nin makul süre ihlalini değerlendirirken göz önünde bulundurduğu bazı kriterler şunlardır: Davanın karmaşıklığı. Yargılamanın kaç dereceli olduğu. Tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu. Başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği. Ayrıca, yargı makamları yanında, dava süreciyle ilgili kamu gücü kullanan tüm devlet organlarına atfedilebilir yapısal sorunlar ve organizasyon eksikliğinden kaynaklanan bir gecikme olup olmadığı da değerlendirilir. Anayasa Mahkemesi, devam etmekte olan bir yargılamada, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün yerine getirilmediği iddiası ile bireysel başvuruda bulunulabilmesini, başvuru yollarının tüketilmesi kuralının istisnalarından biri olarak kabul etmektedir. Makul süre incelemesinde, etkili bir başvuru yolunun bulunmaması, Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirilebilir.

    Anayasa Mahkemesi hak ihlali kararı verirse ne olur?

    Anayasa Mahkemesi'nin hak ihlali kararı vermesi durumunda, ilgili kişinin temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği tespit edilir. Bazı özel sonuçlar: Yeniden yargılama: Tespit edilen hak ihlali bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için dosya ilgili mahkemeye gönderilir. İlke ve esasların dikkate alınması: Anayasa Mahkemesi'nin ihlal kararlarında tespit edilen ilke ve esaslar, tüm idari ve yargı mercileri tarafından dikkate alınmalıdır. Hak ihlali kararlarının objektif etkisi, aynı konudaki benzer ihlallerin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınmasıdır.