• Buradasın

    Harezim ve Kıpçak Türkçesinde düz yuvarlak uyumu var mıdır?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Harezm ve Kıpçak Türkçelerinde düz yuvarlak uyumu yoktur, ancak bu lehçelerde yuvarlaklaşma örnekleri görülür 123.
    Yuvarlaklaşma örnekleri:
    • Sözcük tabanında: soğık > soğuk, yavız > yavuz 35.
    • İyelik eklerinde: evüm "evim", nefsümüz "nefsimiz" 35.
    • İlgi durum ekinde: İslamnun "İslamın" 3.
    • Zarf-fiil ekinden önce: tapup "bulup", evüp "acele edip" 3.
    • Yapım eklerinde: edepsüz "edepsiz", hisabsuz "sayısız", sevüg "sevi, sevgi" 3.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. 1
      2. dergipark.org.tr
        2
      3. aof.sorular.net
        3
      4. altayli.net
        4
      5. academia.edu
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Harezm Türkçesi ile yazılmış eserler nelerdir?

    Harezm Türkçesi ile yazılmış bazı eserler şunlardır: Mukaddimetü'l-Edeb: Mahmud b. Ömer ez-Zemahşerî tarafından yazılmış, Arapça kelime ve kısa cümlelerin anlamlarının Türkçe, Farsça ve (bazı nüshalarda) Moğolca ile açıklandığı bir sözlük. Kısasu'l-Enbiya: Nasırü’d-dîn b. Burhanü’d-dîn Rabguzî tarafından yazılmış, peygamber kıssalarını konu alan bir eser. Hüsrev ü Şirin: Altınordu şairi Kutb tarafından, Nizami'nin aynı adlı eserinden çevrilmiştir. Muhabbet-Nâme: Harezmî tarafından yazılmış manzum bir eserdir. Nehcü'l-Feradis: Kerderli Mahmud b. Ali tarafından yazılmış, dini mahiyette bir eserdir. Siracü'l-Kulüb: Dini ve tasavvufi konulu, didaktik bir eserdir. Hilyetü'l-Lisan ve Hulbetü'l-Beyan (İbni Muhennâ Lügati): İbni Muhenna tarafından 14. yüzyılda yazılmış Farsça-Moğolca-Türkçe bir sözlüktür.
    5 kaynak

    Kıpçak Türkçesi hangi Türk lehçesi?

    Kıpçak Türkçesi, Türk dilinin Kıpçak grubuna ait bir Türk lehçesidir.
    5 kaynak

    Düzlük yuvarlaklık uyumu nedir?

    Düzlük-yuvarlaklık uyumu, Türkçe bir kelimede düz ünlüden sonra düz (a, e, ı, i), yuvarlak ünlüden sonra yuvarlak dar (u, ü) veya düz geniş (a, e) ünlüler bulunması durumudur. Düzlük-yuvarlaklık uyumunun iki kuralı vardır: 1. Düzlük kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa, bunu izleyen tüm hecelerde de düz ünlü bulunmalıdır. 2. Yuvarlaklık kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa, bunu izleyen ilk hecede geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır. Örnekler: Düzlük kuralı: anlaşmak, yanaşmak, kayıkçı, ısırmak, ılıklaşmak, seslenmek. Yuvarlaklık kuralı: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta. İstisnalar: Yabancı dillerden gelen kelimeler (örneğin, doktor, radyo). Tek heceli kelimeler (örneğin, gül, tek, yol). Bitişik yazılan birleşik kelimeler (örneğin, gecekondu, çekyat). "-yor, -ki, -leyin, -ken, -daş, -(i)mtrak, -gil" ekleri (örneğin, akşamleyin, giderken).
    5 kaynak

    Harezmî Türkçesi kaça ayrılır?

    Harezmî Türkçesi, iki ana döneme ayrılır: 1. Harezm Türkçesi: 12. yüzyıldan itibaren Harezm bölgesinde gelişen ve Karahanlı Türkçesinden Çağatay Türkçesine geçiş dili olarak kabul edilen dönemdir. 2. Harezm-Altın Ordu Türkçesi: Harezm Türkçesinin Altın Ordu bölgesini de içine alan ve 13.-16. yüzyıllar arasında varlığını sürdüren devamıdır.
    5 kaynak

    Harezm Türkçesi hangi Türk lehçesidir?

    Harezm Türkçesi, Karahanlı Türkçesi temelinde, Oğuz, Kıpçak ve Kanglı gibi çeşitli Türk boylarının lehçelerinin karışımı ile oluşmuş bir yazı dilidir. Bu nedenle, Harezm Türkçesi herhangi bir tek Türk lehçesi olarak sınıflandırılamaz.
    5 kaynak

    Düz ve yuvarlak ünlü nedir?

    Düz ünlüler, dudakların düz konumdayken ağızdan çıkan seslerdir ve "a, e, ı, i" harflerini içerir. Yuvarlak ünlüler, dudaklar büzülürken ağızdan çıkan seslerdir ve "o, ö, u, ü" harflerini içerir. Ünlüler, ayrıca çıkış yeri ve dilin durumuna, ağzın açıklığına göre de sınıflandırılabilir.
    5 kaynak

    Harezim Türkçesi Karahanlı Türkçesinden nasıl ayrılır?

    Harezm Türkçesi, Karahanlı Türkçesinden şu özelliklerle ayrılır: Oğuz ve Kıpçak etkisi: Harezm Türkçesi, Karahanlı Türkçesi temeline ek olarak Oğuz Türkçesi ve Kıpçak Türkçesinin unsurlarını içerir. Akkuzatif eki: Harezm Türkçesinde akkuzatif eki –nI’dır; yalnızca üçüncü şahıs iyelik eklerinden sonra –n kullanılır. Kelime başında t/d kullanımı: Harezm Türkçesinde kelime başında t ve d sesleri birlikte kullanılır; ayrım yoktur. Çok heceli kelimelerde g/ğ sesi: Birden çok heceli kelimelerin sonundaki –g/-ğ sesi çoğunlukla korunur, ancak düştüğü örnekler de vardır. Ünlü ve ünsüz değişimleri: Harezm Türkçesinde /e/ ünlüsünün yanında /è/ ünlüsü bulunur; ayrıca b > v / w, b > m, d > y, t > d, k > h gibi değişimler görülür. Bu farklılıklar, Harezm Türkçesini Karahanlı Türkçesinden daha karışık ve çeşitli bir dil haline getirir.
    5 kaynak