Kıpçak

Terekemeler, Oğuz (Türkmen) boylarından olup, Türkçe konuşan Azerbaycan etnik gruplarından biridir.

Kumanlar, Kıpçak Türk boyundandır. Kıpçaklar ve Kumanlar, 12. yüzyılın sonuna doğru birleşmiştir.

Kazak kızları, Kıpçak boyuna mensuptur. Kazaklar, 15. yüzyılda Türk ve Moğol kökenli Orta Çağ kabilelerinin birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Kazakların içinde bulunduğu Kıpçaklar, Orta Jüz olarak adlandırılan grupta yer alır ve bu grup, Arğım, Kerey, Nayman, Kıpşak, Konırat, Vak gibi boylardan oluşur.

Kıpçak Türkçesi, 17. yüzyılın başlarında yok olmuştur. Geleneksel olarak, tarihî Kıpçak Türkçesinin son konuşmacısının 1770’te ölen Karcag’da (Macaristan) yaşayan István Varró olduğu kabul edilir.

Kumuk dili, Türk dillerinin Kıpçak öbeğine ait bir dildir. Bununla birlikte, Kumukçada Oğuz Türkçesinin özellikleri de önemli ölçüde görülmektedir.

Dadaşlar, genellikle Kıpçak Türk boyundan olarak kabul edilir. Ayrıca, Dadaşların kökeni hakkında farklı görüşler de bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre, Dadaşlar Safevi Devleti'nin batı sınırları içerisinde yer alan ve günümüzde Kars, Ardahan ve Iğdır bölgelerinde yaşayan Karapapak veya Terekeme Türkleridir. Dadaşlık, aynı zamanda bir etnik kökenden çok, kültürel ve ahlaki bir yaşam biçimini ifade eder.

Başkurtlar, Kıpçak Türk boyundandır. Rusya'ya bağlı Başkurt Federe Cumhuriyeti'nde yaşayan Başkurtlar, Türk dilinin kuzeybatı Kıpçak grubunda yer alan Başkurtça konuşurlar. Ayrıca, bazı araştırmalara göre, Başkurt etnogenezinde Nogay ve Fin-Ugor unsurları da bulunmaktadır.

Oğuz Yabguluğu'nun yıkılmasında etkili olan bazı faktörler şunlardır: Kıpçak kökenli Kimek Kağanlığı'nın baskısı. Selçuk Bey'in, kendisine bağlı Oğuz boylarıyla birlikte devletten ayrılması. Ayrıca, 1042 yılında Selçuklu Devleti'nin hükümdarı Tuğrul Bey'in de Oğuz Yabguluğu'nun yıkılmasında rol oynadığı belirtilmektedir. Oğuz Yabguluğu, 1000 yıllarına doğru yıkılmıştır.

Kirman, Oğuz boylarındandır. Kirman Selçukluları Devleti, 1040-1187 yılları arasında Kirman bölgesinde hüküm sürmüş ve Oğuz beylerinden Kara Arslan Kavurt (Çağrı Bey’in oğlu) tarafından kurulmuştur.

Kıpçakların tarihi yaklaşık 1200 yıla dayanmaktadır. İlk olarak 8. yüzyılda Orta Asya'da ortaya çıkmışlardır. Özetle: - 8. yüzyıl: Orta Asya'da ortaya çıkış - 10. yüzyıl: Batı'ya doğru göçlerin başlaması - 13. yüzyıl: Moğol istilaları nedeniyle parçalanma Bu bilgilere göre, Kıpçakların tarihi yaklaşık 1200 yıl sürmektedir.

Artvin, Kıpçak Türklerine mensup bir Türk boyundan gelmektedir.

Çalçakirler, Kıpçak Türk boyuna mensuptur.

Başkurtların kökeni konusunda farklı teoriler bulunmaktadır: Türk kökenli teorisi: Başkurtların, Türk dillerinin Kıpçak koluna ait olan Tatar ve Kazak dilleriyle yakından ilişkili nesli tükenmekte olan bir dil olan Başkurtça konuştuğu ve bu nedenle Türk kökenli olduğu düşünülmektedir. Ugor-Macar teorisi: Bazı araştırmacılar, Başkurt ve Macar halklarının etnik yönden akraba olduğunu öne sürmektedir. Ayrıca, Başkurtların oluşumunda İdil ve Yaik nehirleri vadilerinde ve Ural Dağları'nda yaşayan Bulgarlar, Oğuzlar, Fin-Ugorlar ve Macarlar gibi çeşitli etnik grupların etkisi olduğu da belirtilmektedir.

Kıpçak savaşçıları, Kuman bıyık maskeli miğferler takardı. Ayrıca, Kıpçak savaş maskesine de çekik göz şekilli, çelikten yapılmış bir maske olarak atıfta bulunulmaktadır.

Kara Tatarlar, Uygurlar, Kırgızlar, Tatarlar ve bir miktar da Moğollar ile birlikte Anadolu'da karışarak ortaya çıkan bir Türk halkıdır. Bazı tarihçiler, Kara Tatarların Cengiz Han’ın ataları olduğunu iddia ederken, diğer bir kısım tarihçi bunların Türk kökenli olduğunu belirtmektedir. Ayrıca, Kara Tatarların zamanla birçok bakımdan Türkmenleşmiş oldukları da düşünülmektedir.

Nogaylar, Kıpçak grubuna bağlı bir Türk boyudur. Nogay adının kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır: Nogaylar, 13. yüzyılda Altın Orda Devleti’nde etkili bir komutan ve siyasal figür olan Nogay Han’dan almıştır. Nogay adı, Altın Orda yıkıldıktan sonra 14. yüzyılın sonlarında Kafkasya ve Deşt-i Kıpçak bölgesinde kurulan Nogay Ordası’nın kurucusu Edige’nin isminden gelmektedir. Nogayların kökeni, Deşt-i Kıpçak sahasında kabile birliklerini muhafaza eden Mangıtların Kıpçak Türkleriyle karışarak dillerini bırakıp Türkleşmelerine dayanmaktadır. Nogaylar ayrıca Cengiz Han’ın sülalesinden de kabul edilmektedir.

Papak, Karapapak (Terekeme) Türk boyundandır. Karapapaklar, siyah astragandan (kara kuzu) yapılan papak (kalpak) giydikleri için bu adı Kafkasya’daki komşu halklar vermiştir.

Kumuk ve Karaçay Türkleri akraba kabul edilmektedir, çünkü her iki Türk boyunun da kökeni Kıpçak Türklerine dayandırılmaktadır. Kumukların, Kafkasya'da 12-13. yüzyıllarda hâkimiyet kuran Kıpçak Türklerinin torunları oldukları düşünülmektedir. Ancak, bu konuda farklı görüşler de bulunmaktadır. Bazı araştırmacılar, Kumukların Karaçay-Malkar ve Kırım Türklerinden ayrılmış bir boy olduklarını ve Kafkasya yerlilerinin Türkleşmesi sonucu ortaya çıktıklarını öne sürmektedir.

Balaban, Oğuz (Türkmen) boylarından Afşar'ın (Avşar) Köpekli kolunun bir oymağıdır. Ayrıca, Kıpçak Türkleri'nden olan ve Hindistan'da hüküm sürmüş olan Balabanlu hanedanı da bulunmaktadır.

Garagalpak (Karakalpak), Kıpçak Türklerinden gelen bir Türk boyudur.