• Buradasın

    Code Fiction Podcast 56. Bölüm: İş Hukuku ve Çalışan Hakları

    youtube.com/watch?v=1ogymtYSrIQ

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Code Fiction adlı bir podcastin 56. bölümüdür. Sunucu BodFX ve konuk Umut (8 yıldır avukatlık yapan, iş hukuku uzmanı ve işveren sendikası içinde çalışan biri) ile diğer katılımcılar arasında geçen bir sohbet formatındadır.
    • Podcast, teknoloji haberleriyle başlayıp iş hukuku ve çalışan hakları konularını detaylı şekilde ele almaktadır. Video boyunca fazla mesai, çalışma saatleri, iş sözleşmeleri, mobbing, istifa süreçleri, sosyal medya kullanımı ve sendikalaşma gibi konular tartışılmaktadır. Konuşmacılar, işveren-çalışan ilişkilerindeki yasal konuları, çalışanların haklarını ve işverenlerin yasal sınırlarını açıklamaktadır.
    • Videoda ayrıca teknik bilgiler de sunulmaktadır: fazla mesai ücretlerinin minimumlara düşürülememesi, ihbar süreleri (4, 6 veya 8 haftalık), iş arama izni, mobbing davalarının zorlukları, sosyal medyada iş yerine ilişkin paylaşımın yasal sonuçları ve sendikalaşmanın önemi gibi konular ele alınmaktadır. Video, iş hukuku konusunda bilgi edinmek isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
    00:04Code Fiction 56. Bölüm ve Konuk Tanıtımı
    • Code Fiction podcastunun 56. bölümüne hoş geldiniz mesajı veriliyor.
    • Umut adlı konuk, iş hukuku alanında uzman bir avukat olarak programa davet ediliyor.
    • Programda iş hukuku konularında destek almak için konuk getirildiği belirtiliyor.
    00:50GitHub Haberi
    • GitHub'ın private repository'lere izin vermeye başladığı büyük bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
    • Microsoft'un GitHub'ı satın almasının ardından kullanıcı sayısı artmış ve şu anda yaklaşık 27 milyon kullanıcıya sahip.
    • GitHub'ın değeri 1,9 milyar dolara çıkmış ve büyük yatırımlarla finanse ediliyor.
    02:07HashiCorp Haberi
    • HashiCorp, telefon ve Bolt gibi birçok ürün geliştiriyor ve cloud infrastructure alanında merkeze oturmaya çalışıyor.
    • HashiCorp'un ürünlerini Barklace, Adobe ve Pinterest gibi birçok firma kullanıyor.
    • HashiCorp'un komünitesi güçlü ve çoğu ürün bedava olarak sunuluyor.
    03:43MongoDB Haberi
    • MongoDB, MongoLab adlı bir cloud providerı satın almış ve bir sene içinde kendi MongoDB Atlas platformuna entegre etmiş.
    • MongoDB, ilk olarak open source olarak başlayıp, enterprise, manage server ve cloud infrastructure hizmetleri sunmaya başlamış.
    • MongoDB Atlas'a geçiş sırasında zero downtime (başarısız süre) yaşanmadan yapılmış.
    05:42Konuğun Tanıtımı
    • Umut, yaklaşık 8 yıldır avukatlık yapan ve 4-4,5 yıl sendika içinde çalışmış bir avukat.
    • İş hukuku alanında uzmanlık sahibi ve özellikle bilişim sektöründeki iş hukuku sorunlarıyla ilgileniyor.
    • Programın ilk defa teknik yetkinliği olmayan bir konuk olarak davet ettiği belirtiliyor.
    06:53İşveren ve Çalışanlar Arasındaki Sorunlar
    • Küçük firmaların maaşları tam göstermeden, yarım göstermesi veya maaşların bir kısmını elden vermesi gibi sorunlar yaşanıyor.
    • İşverenin üç tane gideri vardır: yasal giderler, hammadde giderleri ve işçi giderleri.
    • İşverenler genellikle tasarruf yapmak için işçi giderlerinden yana baskı yapmaya çalışırlar.
    08:28İş Hukuku ve Çalışan Hakları
    • Haklı olmakla haklı çıkabilmek farklı şeylerdir ve iş hukuku çalışanları ciddi oranda korur.
    • İş mahkemeleri işçi mahkemesi gibi çalışır ve genellikle mantıklı olan, doğru olan işçinin korunması gerekir.
    • SGK kurumu, sigorta primlerinin eksik yatırılması gibi ihlalleri gördüğünde müdahale edebilir, ancak bu kurumun işlemesi zor ve uzun sürebilir.
    09:48İşçi Haklarını Koruma Yolları
    • İşverenlerin en korktuğu "hizmet tespit davası" ile çalışanlar, eksik gösterilen primlerini geriye dönük olarak tespit ettirip haklarını kurtarabilir.
    • SGK, mahkeme nezdinde işlediğinde tespit edemediği ihlalleri teyitli şekilde tespit edip ciddi para cezalarıyla karşılar.
    • Gayri hukuki yollar olarak çalışanlar işverenlerini sıkıştırmak için davayı açma tehdidi kullanabilir, ancak bu durumda iş kaygısı yaşayanlar haklarını savunmakta zorlanabilir.
    11:59İşverenlerin Çalışanları Koruma Sorunu
    • İşverenlerin çalışanları koruma sorunu hukuk sistemimizin kör olduğu alanlardan biridir ve hiçbir hukuk kuralı bu konuda koruma sağlamıyor.
    • İşverenler, çalışanların dava açma tehdidini karşılamak için kötü referans verme gibi yöntemleri kullanabilirler.
    • Nitelikli işler yapan kişilerin işverenler arasında iyi bir geri dönüşü vardır, işini yapan adamı her zaman işler ararlar.
    12:56İşçi Sınırları ve Hak Arama
    • Asgari ücretle çalışan, düşük eğitim seviyesine sahip kişiler, beyaz yakalı çalışanlara göre hak arama konusunda daha cesur hareket ediyorlar.
    • İstanbul'da yaşayan veya freelance çalışanlar, küçük patronların kontrolü altında korkularını yaşayarak birçok şeyi sineye çekmek zorunda kalıyorlar.
    • Hukuki açıdan davayı açmak bir sorun oluşturmaz, ancak eski işverenlerin kötü referans verme riski vardır.
    14:28Fazla Mesai Hakkı
    • Fazla mesai, günde sekiz saat, haftada kırkbeş saati aşan çalışma olarak tanımlanır ve bu çalışma programlanabilir.
    • Pazar günü yapılan çalışma her zaman fazla mesai ücretine tabidir ve pazar çalışmasından sonra bir hafta tatili günü verilmelidir.
    • Pazar günü yapılan çalışmanın ücreti, saatlik ücretin %50 fazlası ile hesaplanır ve sekiz saat üzerinden toplam ikiyüz lira gibi bir para olabilir.
    17:32Yazılım Dünyasında Sabahlama ve Fazla Mesai
    • Yazılım dünyasında "sabahlama" kavramı vardır ve işçiler gece saatlerinde çalışmak zorunda kalabilirler.
    • Fazla mesai kanunla gelen bir hak olup, işveren sözleşmeye fazla mesai ücreti konulabilir.
    • Toplu sözleşmelerde fazla mesai ücreti normalin yüzde elli fazlası iken, işveren yüzde yüz fazlasını ödemeyi kabul etmiş olabilir.
    18:33İş Hukuku ve Fazla Mesai
    • Fazla mesai ücreti başka hiçbir şey yapamaz, sadece ücretli olabilir.
    • İşveren fazla mesaiyi işçiyi aleyhine değiştiremez, örneğin yüzde elli fazlası olan ücreti yüzde kırk dokuz'a çekemez.
    • İş hukuku nispi emredicidir, işveren bazı konularda aşağı çekemez ama işçiyi koruyan hükümler sözleşmede çalışır.
    19:19Özel Çalışma Durumları
    • Bazı sektörlerde canlı sistemlerin bakımını yapmak gibi özel çalışma durumları olabilir.
    • İş sözleşmesinde çalışma saatleri belirtilerek, belirli saatler dışında yapılan işlerin ücretinin artacağı belirtilmelidir.
    • Bu şekilde iş mahkemelerinde kavgaların önüne geçilebilir.
    20:49Sözleşme Pazarlaması
    • İş sözleşmesi karşılıklı anlaşmadan ibarettir ve yazılı olmasına gerek yoktur, yazılı olması sadece ispat açısından önemlidir.
    • İşçi kendini koruyacağına inandığı herhangi bir formu sözleşmeye yazabilir.
    • İşveren iş kanununa aykırı bir şey sözleşmeye yazsa bile, işçinin onu imzalaması durumunda bile geçerli olmaz.
    22:45Sözleşmelerde Rekabet Etmeme Maddeleri
    • İşveren sözleşmesinde işveren kanununa bağlı olarak işverenin işçinin haklarını kısıtlayamaz.
    • İşveren sözleşmesinde işçinin ayrıldıktan sonra aynı sektörde faaliyet gösteremeyeceği gibi maddeler sadece korkutmak için yapılmıştır ve geçerliliği yoktur.
    • İşveren sözleşmesinde geçerli olabilecek maddeler: eğitim bedeli ödenen durumda işçinin belirli bir süre çalışması zorunluluğu veya işverenin gizli bilgiyi (know-how) koruması için belirli süre rekabet etmeme zorunluluğu.
    26:22Mobbing ve İş İlişkileri
    • Mobbing, işverenin kişiyi yıldırmak, mutsuz etmek amaçlı, psikolojik olarak aşağılayan ve kötü duruma düşüren her türlü hareketi olarak tanımlanır.
    • Türkiye'de tazminatlar zenginleşme yasağı kapsamında değerlendirilir, yani zarar görmeden tazminat alınamaz.
    • Mobbing davalarında hakimlerin mobbing'i kavrayamadığı için kararlar genellikle takdir etkisi altındadır ve kazanma olasılığı belirsizdir.
    29:36Mobbing Davalarında İspat
    • Mobbing davalarında dökümanların, email'lerin, WhatsApp mesajlarının ekran görüntülerinin ve yedeklerinin alınıp saklanması önemlidir.
    • İşverenin işçiyi psikolojik olarak zarar vermek adına yaptığı her tür davranış mobbing kapsamına girer.
    • Angarya iş yaptırmak Anayasa'da suç olarak tanımlanır ve işverenin işçiyi işten çıkarması durumunda işçinin ihtarname ile iş sözleşmesini tek taraflı son verebilmesi mümkündür.
    31:04İş İlişkilerinde Haklı Nedenle Fesih
    • İşçinin haklı nedenle fesih durumunda işverene ihtarname ile iş sözleşmesinin tek taraflı son verilmesi mümkündür.
    • İş ilişkisine son verilirken hak edilmiş kazançlar (kalan maaş, izin birikimi gibi) ödenmesi gerekir.
    • İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini son vermesi otomatik kazanılan bir tazminat olmadığı için mahkeme kararı gereklidir ve bu süreç uzun sürebilir.
    34:18İşten Ayrılma Süreleri ve Haklar
    • Herkesin eski patronlarıyla ilişkilerinde farklı hikayeleri vardır.
    • Avukatlar kendi haklarını korumakta zorlanabilirler.
    35:12İşten Ayrılma Süreleri ve İhbar Süreleri
    • İşten ayrılırken bir bildirim süresi vardır ve bu süre çalışanın çalışma süresine göre değişir.
    • İşverenler bazen çalışanlara iş arama hakkını kullanmak yerine yarısından çıkmasını teklif edebilir.
    36:04İşten Ayrılma Türleri ve İhbar Süreleri
    • İki tip fesih imkanı vardır: işçi tarafından veya işveren tarafından.
    • İşçi haklı bir nedenle işten ayrılırsa (örneğin angarya yaptırıldığında), işveren ondan ihbar süresi talep edemez.
    • İşçi haklı nedeni olmadan işten ayrılırsa, işveren ondan dört, altı veya sekiz haftalık ihbar süresi talep edebilir.
    37:17İşveren Tarafından Fesih
    • İşveren tarafından fesih yapıldığında, işveren mali yükümlülüğü taşır.
    • İşveren ihbar tazminatını ödemek istemiyorsa, sekiz haftalık ihbar süresini bildirmelidir.
    • İşveren geçerli bir nedenle işveren, sekiz hafta boyunca işçiyi çalıştırır ve yasal haklarını öder.
    38:36İş Arama İzni
    • İş arama izni günde bir buçuk saat olarak yasada belirlenmiştir.
    • Bu izin toplu kullanılabilir, örneğin sekiz haftalık ihbar süresinde yaklaşık altmış saatlik iş arama izni kullanılabilir.
    • Bu izin sayesinde işçinin sekiz haftanın altı virgül yarım haftasında iş arama iznini kullanarak daha erken ayrılabilmesi sağlanabilir.
    41:10İstifa Dilekçesi ve Haklar
    • İstifa tek taraflı bir haktır ve tek cümleyle ifade edilebilir.
    • İşçinin ihbar süresi bittikten sonra işveren onun haklarını ödemekle yükümlüdür.
    • İstifa dilekçesi yazılı, sözlü veya mail yoluyla yapılabilir, ancak yazılı olarak yapmak ispat açısından daha güçlüdür.
    42:52İş İlişkilerinde Sorunlar
    • Türkiye'de çalışanların haklarını bilmedikleri ve kullanma konusunda ciddi sorunlar vardır.
    • İş ilişkileri iyi geçerken sorun yaşanmaz, ancak ayrılmak istediğinde sorunlar ortaya çıkar.
    • İş ilişkilerinde profesyonellik gereklidir ve gerekirse bir avukatla çalışmak daha kolay olabilir.
    43:55İş İlişkileri Deneyimi
    • Konuşmacı, dört buçuk yıl sendikada geçirdiğini ve işveren sendikasıyla toplam otuzaltı bin işçiyle görüştüğünü belirtiyor.
    • İş ilişkilerinin maalesef ihlalle ilerlediğini, işverenlerin ne kadarına kabul ederseniz o kadar talep edeceklerini söylüyor.
    45:22Dress Code ve İşverenin Gücü
    • Dress code konusunda işverenlerin takım elbise veya abiye gibi giyim tarzını talep etme hakkı olduğunu, ancak paylaş gibi aşırı dayatmaları direnebileceğini belirtiyor.
    • İşverenin işyerinin imajı için giyim tarzı gibi konularda karar verme yetkisine sahip olduğunu, ancak bu konularda işverenin sınırları olduğunu vurguluyor.
    • İş kanununun çok geniş bir konu olduğu ve işverene belirli sınırlar çizip geri kalanı ona bırakması gerektiğini açıklıyor.
    47:52Sosyal Medya ve İş İlişkileri
    • Sosyal medyada çalıştığı firmayı eleştirme durumunda işverenin çalışanı suçlayabileceğini, çalışanın bağlılık kuralıyla işverenin sırlarını gizlemekle yükümlü olduğunu belirtiyor.
    • Kurumsal yerlerin sosyal medya kullanımıyla ilgili yönetmeliklerde hükümler bulunduğunu, işverenin sosyal medya kullanımını denetlemesine engel olmadığını söylüyor.
    • İşverenin sosyal medya paylaşımlarından dolayı iş akdini fesih etme hakkına sahip olduğunu ve mahkemelerin bu fesihleri onandığını belirtiyor.
    51:18Sosyal Medyada Dikkat Edilmesi Gerekenler
    • Firma çalışanın politik paylaşımlarını sorumlu tutamayacağını, ancak devletin kabul etmediği siyasi oluşumları destekleme durumunda sorun çıkabileceğini belirtiyor.
    • Çalışanların sosyal medyada paylaştıkları içeriklerin dikkatli olunması gerektiğini, aksi takdirde baş ağrısı yaşanabileceğini uyarıyor.
    • Eski patronları veya şirketleri eleştirme durumunda işverenin dava açabileceği, ancak kötü bir işveren veya hakları ihlal edildiğinde bu tür paylaşımların yasal olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
    54:50İşverenlerin Sabıka Kaydı İstemesi
    • İşverenler, kanun gereği sabıka kaydı gibi belgeleri isteyebilir ve her çalışanın iş gözlük dosyasında bu bilgiler yer alır.
    • İşverenler, sabıka kaydını beğenmediği için işe almayabilir, ancak bu tamamen tercih meselesidir.
    • Sabıka kaydında doğrudan çalışma kısıtı getirecek bir kayıt yoksa (örneğin basit bir yaralama), işveren bu nedenle işe almayamaz.
    56:12Sağlık ve İş İlişkisi
    • İşverenlerin tehlike sınıfları vardır: az tehlikeli, orta tehlikeli ve çok tehlikeli.
    • Astım hastalığı olan biri çimento veya demir tesisinde çalışamaz, bel sakatlığı olan biri bedeni iş gerektiren bir işte çalışamaz.
    • Çalışanın sağlık durumu değişirse (örneğin bel sakatlığı), işveren çalışana geçerli nedenle fesih olanağına sahiptir.
    57:39Bedelli Askerlik ve İş İlişkisi
    • Askerlik izni diye kanunda öngörülen bir yapı vardır ve çalışan askere gideceğini işverene bildirebilir.
    • Yirmi iki günlük kısa süreli bedelli askerlik için işveren ve çalışan arasında rahatlıkla anlaşılır.
    58:12Arabuluculuk Sistemi
    • Arabuluculuk sistemi, davaya gelmeden tarafların karşılıklı oturup konuşma fırsatı sunarak dava sayısını azaltmayı amaçlayan bir bürokrasi kurumudur.
    • İki yıllık pilot uygulama sonunda yüzde seksen'e yakın başarı sağlanmış, ancak bu oranın gerçek başarı oranını yansıtmadığı sorgulanabilir.
    • İşverenler, hak ihlalini yapmışsa çalışanın dava açmasını göze alabilir, bu nedenle arabuluculukta düşük sonuçlar elde edilebilir.
    • İş hukuku davalarında arabulucuya gitmek artık zorunlu bir dava şartı haline gelmiştir.
    1:01:14Meslek Hastalığı ve Çalışma Koşulları
    • Kanunda "meslek hastalığı" tanımı vardır ve çalışan, yaptığı meslek nedeniyle hastalandığını öne sürebilir.
    • Meslek hastalığı ispatlanırsa, sigortalı çalışanlar tazminatlar alabilir ve ekonomik dönüş sağlanır.
    • Bilişimcilerde meslek hastalığının ispatlanması zordur, özellikle göz ya da bel sorunları için.
    • Çalışanlar, çalışma ortamındaki eksik ekipmanları işverene yazılı olarak bildirebilir ve düzeltilmeyen durumlarda iş sözleşmesine haklı nedenle son verebilir.
    • İşveren uyarıyı dikkate almazsa, çalışan mahkemeye başvurarak kıdem tazminatı talep edebilir.
    1:05:43Avukatlık Hizmetleri ve Ücretlendirme
    • Avukat bulmak için İstanbul Barosu veya bulunduğunuz şehre bağlı barosun sayfalarına bakabilirsiniz, ayrıca "iş hukuku avukatı" gibi arama yaparak sonuçlar alabilirsiniz.
    • Avukatlık ücretlendirmesi tavan olmayan bir sistemdir, ancak asgarisi olan bir danışmanlık için yasal olarak ilerleyen bir avukatın faturası en az 880 lira olmalıdır.
    • Avukatlar kendi işletmelerini yönetmekte özgürdür, bazıları ücretsiz danışmanlık sunarken bazıları ücretli hizmet verir.
    1:07:48Dava Sürecindeki Masraflar
    • Davaya girdiğinizde iki tür ücret karşınıza çıkar: yasal giderler ve avukatlık masrafları.
    • Yasal giderler (örneğin, iade davası için yaklaşık 600 lira, alacak davası için alacağınızın belli bir oranı) devlet tarafından alınır ve hiçbir avukat kendi cebinden ödemez.
    • Avukatlık masrafları ise bireyin pazarlık gücüne bağlıdır.
    1:08:45Yurtdışından İş Yaparken Vergi ve SGK Sorunu
    • Yurtdışındaki bir firma ile iş yaparak dövizle maaş kazandığınızda, vergi kaçakçılığından kaçınmak için en kolay çözüm şahıs şirketi açmaktır.
    • Şirket açmak yaklaşık 5.000 lira masraf gerektirir ve şirket üzerinden hizmet satışı faturalandırılır.
    • Yurtdışından hizmet alımı yapıyorsanız, kazandığınız gelir vergiye tabidir ve serbest meslek makbuzu kesilebilir.
    1:10:37Türkiye'de Sendikalaşma Durumu
    • Türkiye'de bilişim sektöründe sendikalaşma konusunda bir deneme yapılmış, IBM'de çalışanlar bir dernek kurmuş ancak sendikalaşma başarılı olmamış.
    • Son on altı yılda sendikalarla ilgili kanun değişiklikleri yapılmış, herhangi bir işte sendikaya üye olmak yasal açıdan kısıtlı değil.
    • Yetkili sendika olabilmek için iş kolunda çalışanların en az %1'ini temsil etmek gerekiyor, bu ciddi bir sayıdır.
    1:11:59Sendikalaşmanın Faydaları ve Zorlukları
    • Sendikalaşma, fazla mesai hesabı, toplu sözleşmeler ve asgari ücretten daha yüksek ücret sağlar.
    • İşverenler sendikalaşmayı istemez çünkü işçi maliyeti ve iş durdurma yetkisi gibi maliyetler artar.
    • Grev yapabilmek için öncelikle bir sendikaya üye olmak gerekir, kendi başına grev yasal değildir.
    1:13:21Grev Süreci ve Kanunlara Göre Düzen
    • Grevi ilan etmek için belli bir yasal süre ve vade belirlenmelidir.
    • 2019'da yaşanan Bursa grevi örneğinde, işçiler kendi sendikalarıyla kavga etmiş, 20'den fazla fabrika kanunsuz greve çıkmış.
    • İşverenler grevi durdurmak için polise başvurmuş ancak polis ve jandarma bu konuda yetkileri olmadığını söylemiş.
    1:15:08Sendikalaşma İçin Gerekli Koşullar
    • Sendikalaşmak için işyerinde çalışanların %50+1'ini temsil etmek gerekir, örneğin 46 çalışan varsa 24 kişinin sendika üye olması gerekir.
    • İşletme yetkisi varsa oran %50'den %40'a düşer ancak heryerden üye alınması gerekir.
    • Sendikaya kayıt oldu diye işten çıkarılamaz, çıkarılırsa yasal tazminatlar ödenir.
    1:16:15Sendikalaşma ve İşveren İlişkisi
    • Sendikaya üye olunca işten çıkarılırsa 12 aylık maaş tazminatı ve iade tazminatı ödenir, toplam 20 aylık maaş.
    • İşyeri sendika temsilcisi olarak seçildikten sonra işten çıkarılırsa 40 aylık ücret (68 aylık maaş) tazminat ödenir.
    • Türkiye'de beyaz yakalı çalışanların çok az sendikası vardır, sendikacılık daha çok mavi yakalı işçilerde yaygınlaşmıştır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor