Yonca

4 yapraklı yoncada en çok yaprak, Japonya'nın Tochigi Eyaleti'ne bağlı Nasushiobara şehrinde Yoshiharu Watanabe tarafından yetiştirilen bir yoncada bulunmaktadır.

63 yapraklı yonca, Guinness Dünya Rekorları'na göre bilinen en fazla yapraklı yoncadır. Bu yonca, Japon Yoshiharu Watanabe tarafından 2024 yılında yetiştirilmiştir.

6 yapraklı yoncanın hikayesi genellikle folklorik ve efsanelere dayalı olup, bilimsel bir temeli yoktur. Bazı inanışlar: Şans ve refah: 6 yapraklı yoncanın daha fazla şans ve refah getirdiğine inanılır. Koruma: Bazı inançlara göre, 6 yapraklı yonca sahibini kötü ruhlardan ve nazardan korur. Fırsatlar: 6 yapraklı yonca, kişinin hayatında büyük fırsatların ve olumlu değişimlerin habercisi olarak görülür. Define: 6 yapraklı yonca bulan kişilerin, büyük bir defineye ulaşma şansının daha yüksek olduğu kabul edilir. 6 yapraklı yoncanın bulunma olasılığı, 4 yapraklı yoncaya göre oldukça düşüktür; istatistiksel olarak her 1 milyonda bir bulunma ihtimali olduğu tahmin edilmektedir.

1 dönüme (dekara) 2 ila 3 kilogram yonca tohumu ekilir. Serpme ekim için bir dekara 4 kilogram yonca tohumu yeterli olacaktır. Yonca tohumu ekim miktarı, yonca türü, toprak kalitesi, iklim koşulları ve ekim yöntemleri gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Yoncanın en verimli olması için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: Toprak Hazırlığı: Yonca, tınlı, kumu çok olmayan, yeterli kirece sahip toprakları sever. Ekim Zamanı ve Şekli: Yonca, Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde sonbaharda, diğer serin bölgelerde ise ilkbaharda ekilmelidir. Gübreleme: Ekim döneminde fosfor (TSP), azot ve potasyum gübreleri verilmelidir. Sulama: Biçimden bir hafta önce ve bir hafta sonra olmak üzere her biçimde iki kez sulama yapılmalıdır. Hasat: En uygun hasat dönemi, 1/10 çiçeklenme evresine denk düşer. Yonca, ekim nöbetinde en az üç yıl kalmalıdır.

Dört yapraklı yoncadan daha şanslı bir yonca türü bulunmamaktadır. Dört yapraklı yoncalar, genetik çeşitlilik nedeniyle nadiren oluşur; istatistiki olarak her 10.000 üç yapraklı yonca için sadece 1 tane dört yapraklı yonca bulunur. Ancak, Guinness Rekorlar Kitabı'na göre, 56 yapraklı bir yonca bulunmuştur; bu, dört yapraklı yoncadan daha fazla yaprağa sahip bir yonca türüdür.

1 dönümden (dekardan) 1 ila 3 ton arasında yonca çıkabilir. Yonca tohumu ekim miktarına göre verim şu şekilde değişebilir: Mibzer ile ekim yapıldığında, dönüm başına 2 ila 3 kilogram yonca tohumu atılır. Serpme ekim için ise bir dekara 4 kilogram yonca tohumu yeterli olacaktır. Verim, toprağın yapısına, gübrelemeye ve sulamaya bağlı olarak değişebilir.

En iyi yonca tohumu seçimi, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir: Dormansi değeri: Dormansi değeri arttıkça bitkinin kışa dayanımı artar. Verim: Yonca tohumu çeşitleri arasında verim karşılaştırması yapılmalıdır. Yem kalitesi: Yüksek protein içerikli ve sindirilemeyen lif oranı düşük çeşitler tercih edilmelidir. Hastalık ve zararlı dayanıklılığı: Bölgenizde sık tekrarlayan zararlılara ve hastalıklara dayanıklı çeşitler seçilmelidir. Bazı popüler yonca tohumu çeşitleri: Kayseri ve Elçi: Kayseri yoncasının sapı daha boylu, Elçi'nin ise kardeşlemesi daha fazladır. Altiva: Hızlı büyüyen ve ince saplı bir çeşittir. Gulia: Bol yapraklı ve ince saplı bir çeşittir. En uygun yonca tohumu çeşidini belirlemek için yerel tohum üreticileri, üniversiteler veya tarımsal araştırma enstitüleriyle iletişime geçilmesi önerilir.

İç Anadolu Bölgesi'nde genellikle şu yonca türleri yetişir: Kayseri Yoncası: Orta Anadolu'da yaygın olarak yetiştirilen bir yonca çeşididir. Albatur Yoncası: Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) tarafından geliştirilen bu yonca çeşidi, soğuk şartlara dayanıklı olup, İç Anadolu Bölgesi'nde de yetiştirilebilir. Yonca yetiştiriciliğinde, her bölgenin iklim koşullarına uygun tohumların seçilmesi önemlidir.

Dünyanın en iyi yoncası olarak kabul edilebilecek tek bir tür yoktur, çünkü en uygun yonca çeşidi, iklim koşullarına ve toprak yapısına bağlı olarak değişir. Bazı verimli yonca türleri: Sarı yonca (Medicago falcata). Mavi yonca (Medicago sativa). Amerikan yoncası. İtalyan yoncası. Ayrıca, Pioneer, DeKalb, KWS, Syngenta ve Regenerate Yonca Tohumu gibi markalar da yüksek verimlilik ve hastalıklara karşı dayanıklılık gibi özelliklerle öne çıkmaktadır.

1 balya yonca genellikle 550 kg gelir. 2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla yonca balyası fiyatları 7.500 TL ile 12.000 TL arasında değişmektedir. Fiyatlar hakkında en güncel bilgileri yerel tedarikçilerden almak önerilir.

Dörtlü yonca ekimi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, yonca ekimi genel olarak şu şekilde yapılır: 1. Toprak Hazırlığı: Yonca fideleri küçük olduğundan, ekimin yapılacağı toprak yüzeyi iyice ufalanmalıdır. 2. Ekim: Yonca, Akdeniz ikliminde sonbaharda, serin bölgelerde ise ilkbaharda ekilir. 3. Gübreleme: Ekim döneminde dekara 13-14 kg fosfor, 2-3 kg azot ve 15-20 kg potasyum gübresi verilmelidir. 4. Sulama: Biçimden bir hafta önce ve bir hafta sonra olmak üzere her biçim döneminde iki kez sulama yapılmalıdır. Yonca ekimi ve bakımı hakkında daha fazla bilgi için uzman bir tarım danışmanına başvurulması önerilir.

En çok yaprağa sahip çiçek olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na giren bitki, 56 yapraklı yoncadır. Büyük yapraklı diğer bazı çiçek türleri ise şunlardır: Deve Tabanı (Monstera). Fil Kulağı (Alocasia). Keman Yapraklı Kauçuk (Ficus Lyrata).

Stowe yoncasının hangi iklimde yetiştiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak yonca, sıcak ve kurak hava şartlarına sahip bölgelerde en iyi şekilde büyür. Yoncanın yetişebileceği bazı iklim koşulları: Kar örtüsü olmadan -15, -25 °C'ye kadar dayanabilir. Yıllık yağışın 350-450 mm olduğu yerlerde sulanmadan yetiştirilebilir. Sulama koşulları sağlandığı takdirde her bölgede yetiştirilebilir.

Kalender yonca tohumunun kaç yılda verim vermeye başladığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, yonca bitkisi ekildikten sonra ilk yılında fazla ürün vermez.

En çok proteinli yonca türü hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, yoncanın yüksek protein içeriğine sahip olduğu bilinmektedir. Yoncanın protein içeriği, türüne ve büyüme koşullarına bağlı olarak değişebilir. Örneğin, 100 g yonca tohumu (filizlenmiş) yaklaşık 3,99 g protein içerirken, 1 kap yonca filizi yaklaşık 1,32 g protein içerir. Yoncanın en yüksek verimi üçüncü yılda elde edilir.

Yoncadan tohum almak için, tohuma bırakılan yoncaların meyveleri %75-80 olgunlaştığında, kahverengiye dönmeye başladığında biçilmelidir. Yoncada en uygun ot biçim zamanı ise ilk biçimde tomurcuklanma, diğer biçimlerde ise %10 çiçeklenmenin olduğu dönemdir. Biçim zamanının yanı sıra, biçim yüksekliğinin de dikkate alınması gerekir.

En iyi yonca balyası, yaprağı bol ve sapı ince olan yoncalardan yapılan balyalardır. Türkiye'de en kaliteli yoncaların Konya'nın Karapınar ilçesinde yetiştirildiği ve bu yoncalardan yapılan balyaların en iyiler arasında yer aldığı belirtilmektedir. Ayrıca, Gulia ve Elçi gibi yonca tohumları da kaliteli balyalar elde etmek için tercih edilen çeşitler arasındadır. Yonca balyası seçerken, çiçeklenme evresinin %10 olduğu dönemde biçilmiş, yabancı otu bulunmayan ve uygun renkte olan yoncalar tercih edilmelidir. Yonca balyası kalitesi, yaprak oranıyla doğrudan ilgilidir; yaprak ağırlıklı hazırlanan balyalar daha verimli ve kaliteli olur.

Dünyanın en büyük yoncası, Japonya'nın Hanamaki şehrinde 10 Mayıs 2009 tarihinde keşfedilmiştir. Yoncanın en iyi yetiştiği bölgeler ise tınlı, kumlu-tınlı, kumu çok fazla olmayan ve yeter derecede kireç içeren topraklardır. Türkiye'de ise yonca, özellikle Sultanhanı ilçesinde yüksek kaliteli olarak üretilmekte ve İspanya, Dubai ile BAE gibi ülkelere ihraç edilmektedir.

1 balya yonca ortalama 550 kg gelir. 70’lik balyalar ortalama 450-500 kg, 90’lık balyalar ise 600-650 kg gelir. Bu nedenle, yonca balyasının kaç ton çekeceği, balyanın ebatlarına ve içindeki yonca miktarına bağlı olarak değişir.