YeniçeriOcağı

Yeniçeri Ocağı, I. Murad döneminde kurulan ve çok iyi silah kullanan, savaş alanında padişaha hizmet eden askeri ocağın adıdır.

"Devlet ocak içindir" ifadesi, Yeniçeri Ocağı'nın bozulmaya başlamasıyla ortaya çıkan ve "Ocak, devlet içindir" anlayışının yerini alan bir zihniyeti ifade eder. Bu anlayışa göre, Yeniçeriler artık devleti kendi çıkarları için kullanmaya başlamışlar ve disiplinsiz bir yapı oluşturmuşlardır.

İstanbul'da ilk tulumbacılar, 18. yüzyılın ortalarına doğru III. Sultan Ahmet'in büyük veziri Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından kurulan Yeniçeri Ocağı'na bağlı Tulumbacı Ocağı'dır. Bu ocağın başına, yaptığı yangın tulumbasını başarılı bir şekilde kullandıktan sonra Davud Gerçek (veya Gerçek Davud) tayin edilmiştir.

Osmanlı'da "kethüda oda" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Yeniçeri Ocağı'nda: "Oda kethüdası", Yeniçeri Ocağı'nda yeniçeri ağalarının hizmetinde bulunan, kul oğlanlarını koruyan ve suç işleyenleri cezalandıran yüksek rütbeli bir görevliydi. 2. Genel Anlamda: "Kethüda", Osmanlı devlet ve esnaf teşkilatlarında, zengin kimselerin veya devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan ve onların işlerini gören kimse anlamına gelir.

Topkapı Sarayı'ndaki Yeniçeri ağacı, 1826 yılında II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması sırasında ateşe verilen Yeniçeri Kışlası'nın bir parçası olarak kaldırıldı.

Sekban, Osmanlı İmparatorluğu'nda iki farklı görevde bulunan bir asker sınıfını ifade eder: 1. Sınır boylarında görev yapan sekban: Bu sekbanlar, ordunun sınır bölgelerinde koruma ve güvenlik görevlerini yerine getirirlerdi. 2. Eyalet paşaları ve sancak beylerine bağlı sekban: Bu sekbanlar, eyalet paşaları ve sancak beylerinin emrinde çeşitli askeri faaliyetlerde bulunurlardı. Ayrıca, "sekban" kelimesi, Yeniçeri Ocağı'ndan bir gölge oyunu tipini de tanımlamak için kullanılır.

Tulumbacılar Ocağı, 18. yüzyılın ortalarına doğru, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından Yeniçeri Ocağı'na bağlı olarak kurulmuştur.

Vakayi Hayriye kavramı, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması ile ilgilidir.

"Üss-i Zafer" eseri, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasını anlatmaktadır.

Yeniçeri Ocağı, II. Mahmut tarafından 1826 yılında şu nedenlerle kaldırılmıştır: 1. İsyanlar ve Devlet Otoritesine Meydan Okuma: Yeniçeriler, sık sık isyan etmiş ve devlet otoritesine karşı gelmişlerdir. 2. Disiplinsizlik ve Yozlaşma: Zamanla kuralların gevşemesi ve ödeneklerin azalması, yeniçerilerin disiplinsizleşmesine ve başka işlerle uğraşmalarına yol açmıştır. 3. Modern Ordu İhtiyacı: II. Mahmut, modern bir ordu kurma ihtiyacı duymuş ve bu amaçla yeni bir piyade birliği olan Nizâm-ı Cedîd'i kurmuştur. 4. Askeri Başarısızlıklar: 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı'nın duraklama ve gerileme dönemlerinde Yeniçeri Ocağı, askeri başarılarını yitirmiş ve İmparatorluğa baskı uygulamaya başlamıştır.

II. Mahmut döneminde, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından, Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ordu kuruldu.

Yeniçeri kulluğu neferleri, Yeniçeri Ocağı'nda ayak hizmetlerini gören ve "karakullukçu" olarak adlandırılan askerlerdir. Bu neferler, ayrıca inzibat noktalarında görev yapar ve asayiş ile güvenliği sağlarlardı.

Sekbanbaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeniçeri Ocağı'na bağlı bir birlik olan Sekbanların başında bulunan komutan idi. Görevleri arasında: - Yeniçeri ağası İstanbul'da bulunmadığı zaman ona vekâlet etmek; - Şehrin güvenliğini sağlamak; - Sekbanların eğitim ve disiplinini denetlemek yer alıyordu.

Devşirme kelimesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde iki farklı anlamda kullanılmıştır: 1. İnsan Toplama Sistemi: Hristiyan çocukların Osmanlı topraklarına alınarak Müslüman olarak yetiştirilmesi ve devlet hizmetinde kullanılmasını içeren bir insan toplama ve eğitim sistemidir. 2. Genel Anlamda: "Devşirmek" fiilinin isim hali olup, "toplamak, bir araya getirmek" anlamına gelir.

Yeniçerilerin isyan etmesi sonucu Osmanlı Devleti'nde çeşitli olumsuz gelişmeler yaşanmıştır: 1. Devlet adamlarının idamı: Yeniçerilerin isyanlarında bazı devlet adamları idam edilmiştir. 2. Merkezi otoritenin bozulması: İsyanlar, merkezi otoritenin daha da zayıflamasına ve iktidarın sık sık el değiştirmesine yol açmıştır. 3. Islahatların başarısız olması: Yapılmak istenen ıslahatlar sonuçsuz kalmış, çünkü yeniçeriler bu değişikliklere engel olmuştur. 4. Halkın devlete güveninin sarsılması: Halkın devlete olan güveni azalmış ve asayiş ortamı bozulmuştur. 5. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması: 1826 yılında II. Mahmut döneminde Yeniçeri Ocağı tamamen kaldırılmıştır.

Abdulkasim Gül'ün "Yeniçeriliğin Tarihi 1. Cilt", Yeniçeri Ocağı'nın teşkilat yapısını ve nefer kaynağını ele almaktadır. Kitapta, ocağın 16. yüzyılın sonuna kadarki klasik dönemi, arşiv kayıtları ve yazma eserler kullanılarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. Üç cilt olarak tasarlanan çalışmanın ilk iki cildi, teşkilatın tarihine ayrılırken, son cilt yeniçerilerin toplumsal ve siyasal hayata tesirleri ile iktidarı etkileme güçlerini konu edinecektir.

XVII. yüzyılın başında Yeniçeri Ocağı’nda yetişen ve ocağın en büyük komutanı olan en güçlü yeniçeri ağası, Köse Mehmet Ağa’dır.

Yeniçerilerin ağası, Yeniçeri Ocağı'nın en yüksek rütbeli komutanı olan Yeniçeri Ağası'dır.

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme çabalarına engel olması ve devlete zarar vermesi nedeniyle 17 Haziran 1826'da kaldırıldı. Kaldırılma sonrası mezar taşlarına ise devlet tarafından büyük bir tahribat uygulandı: Yeniçerilere ait mezar taşları yok edildi.

Muhteşem Yüzyıl Kösem dizisinde Yeniçeri Ocağı'nı Timur Savcı kurmuştur.