Yas

Depremden sonra siyah kurdele takılmasının nedeni, genellikle yas, kayıp veya toplumsal bir acı durumunu ifade etmektir. Siyah renk, batı kültürlerinde ölüm ve yas ile ilişkilendirilir. Ayrıca, siyah kurdele kullanımı bir protesto veya anma amacıyla da gerçekleştirilebilir. Örneğin, Türkiye'de 2023 yılında meydana gelen ve 10 ili etkileyen iki büyük deprem felaketinin ardından, Google arama motoru Türkçe ana sayfasına siyah kurdele koymuştur.

Matem, TDK'ya göre "yas" anlamına gelir. Matem, süresi ve uygulanma biçimi bakımından kültürden kültüre değişiklik gösterse de, üzüntüyü ifade eden bazı ortak davranışlar şunlardır: Eğlence etkinliklerinden kaçınmak; Ağlamak ve yas tutmak; Sessizliğe bürünmek; Elbiseleri yırtmak veya siyah elbiseler giymek; Yüzünü örtmek veya saçlarını kesmek.

Monaco'da bayrakların yarıya indirilme nedeni hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, bayrakların yarıya indirilmesi genel olarak saygı, yas, tehlike sinyali veya bazı durumlarda bir selamlama sembolü olarak kabul edilir. Bu gelenek, 17. yüzyıla kadar uzanır ve deniz savaşlarına dayanır. Bayrakların yarıya indirilme nedenleri arasında önemli bir devlet adamının ölümü, ulusal yas ilanı, doğal afetler veya uluslararası krizler yer alabilir.

Evet, bir yakınını kaybettikten sonra depresyona girilebilir. Depresyon, genellikle yaşamdaki bir kayıptan sonra ortaya çıkan isteksizlik, yaşamdan zevk alamama, sürekli üzüntülülük hali, yorgunluk, enerji azlığı, sosyal yaşama uyum sağlayamama, kaygı, karamsarlık, özgüvende azalma, suçluluk duygularında artma, kararsızlık, ölüm düşünceleri, cinsel isteksizlik, uykuda ve iştahta bozulmalar gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Yas süreci, zaman içinde yaşanan duygularda bir azalma olmadan devam ediyorsa ve durumu kabullenme gerçekleşmiyorsa, kaybın travmatik etki bıraktığı düşünülebilir.

Askerlikten muafiyet yaşı, kişinin durumuna bağlı olarak değişir: Vatandaşlığa alınanlar: 7179 sayılı Asker Alma Kanunu'nun 43. maddesine göre, vatandaşlığa alındığı tarihte 22 yaşında veya daha büyük olanlar askerlikten muaf tutulur. Özel statüdekiler: Özel statülerini koruyarak 49 yaşını dolduranlar askerlikten muaf tutulur. Ayrıca, eğitim, sağlık, ailevi ve vatandaşlık durumu gibi çeşitli nedenlerle de askerlikten muafiyet sağlanabilir.

Milli yasta spor yapılmamasına dair bir kural bulunmamaktadır. Milli yas, genellikle önemli bir kişinin ölümü, doğal afet veya başka bir trajik olay nedeniyle hükûmetler tarafından ilan edilen bir yas türüdür ve spor etkinliklerinin iptal edilmesini gerektirmez. Spor yapmanın uygun olup olmadığı, kişinin sağlık durumu, yaş ve fiziksel yetenekleri gibi faktörlere bağlıdır. Ancak, milli yas döneminde spor yapmanın yasak olduğuna dair herhangi bir bilgi mevcut değildir.

Yas ilanı, bir kişinin vefat ettiğini duyuran resmi bir bildiri veya ilandır. Bu tür ilanlar, genellikle aile üyeleri veya ölünün yakın arkadaşları tarafından hazırlanır ve yayınlanır. Yas ilanlarında genellikle şu bilgiler yer alır: Ölüm bildirimi. Ölüm tarihi ve yeri. Cenaze töreni detayları. Ölüler hayatı. Aile bilgileri. Taziye iletişim bilgileri. Yas ilanları, toplumun geniş bir kesimine ölüm haberini iletmek, taziye ziyaretlerini organize etmek ve ölünün anısını yaşatmak için kullanılır.

"Acının gerçek yaşı ne?" sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, yas süreci hakkında bilgi verilebilir. Yas süreci, sevilen birinin ölümü veya başka bir kayıp nedeniyle ortaya çıkan doğal bir tepkidir. Bu süreç, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve genellikle şu evrelerden oluşur: İnkar ve şok evresi. Öfke evresi. Pazarlık evresi. Depresyon evresi. Kabullenme evresi. Yas süreci, travmatik bir deneyim haline gelebilir ve belirtiler daha şiddetli ve uzun süreli olabilir.

B seçeneği depremde bir yakınının kaybı sonrası yas tutan bireye yardımcı olmak için uygun bir yaklaşım değildir. Doğru yaklaşım şu şekilde olmalıdır: Duyguları saygıyla karşılamak. Günlük aktivitelere dönüşü teşvik etmek. Ani ve büyük kararlar için erteleme önermek. İhtiyaçları anlamak ve süreci sabırla desteklemek. Mahremiyet sağlamak ve baskı yapmamak. Basit çözümler sunmak, yas tutan kişiyi değersiz hissettirebilir ve süreci uzatabilir.

Ölen bir arkadaşın ardından söylenebilecek bazı ifadeler şunlardır: "Başın sağolsun". "Allah rahmet eylesin". "Mekanı cennet olsun". "Işıklar içinde uyusun". "Geride anıları kaldı". "Unutulmaz bir insandı". Ayrıca, yas tutan kişiye destek olmak için "Nasıl hissediyorsun?", "Duyguların çok normal", "Ağlamaktan utanmayın" gibi ifadeler kullanılabilir.

Evet, eşinin ölümünden sonra yola devam etmek mümkündür. Bu süreçte şu adımlar yardımcı olabilir: Duyguları kabul etmek ve yas tutmak: Kederin doğrusal bir süreç olmadığını ve zaman alacağını bilmek önemlidir. Destek sistemi oluşturmak: Aile ve arkadaşlarla duygusal destek almak, süreci kolaylaştırabilir. Büyük kararlar vermekten kaçınmak: İş veya yaşam tarzında büyük değişiklikler yapmak için doğru zaman olmayabilir. Kendine iyi bakmak: Yeterli beslenme, egzersiz, uyku ve sosyal hayata devam etmek önemlidir. Anıları korumak: Eşin anısını onurlandırmak için onu hatırlatan eşyaları ve fotoğrafları saklamak faydalı olabilir. Profesyonel yardım almak: Bir danışman, yas süreciyle başa çıkmada destek sağlayabilir.

Azerbaycan'da ilan edilen milli yas, 1 gün sürecektir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 25 Aralık 2024 tarihinde, Azerbaycan Hava Yolları'na (AZAL) ait yolcu uçağının Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşmesi nedeniyle 26 Aralık 2024 tarihinde 1 günlük milli yas ilan edildiğini açıklamıştır.

Azap askerleri, Osmanlı Devleti'nde henüz evlenmemiş genç erkeklerden seçilirdi. Bu nedenle, azap askerliğine alınma yaşı, genel olarak 20 yaş ve altı olarak değerlendirilebilir. Türkiye'de ise askerlik hizmetine başlama yaşı, 20 yaşını dolduran erkekler için geçerlidir.

Ölen kişinin sevgilisine destek olmak için şu yöntemler önerilebilir: Sarsıntı ve şok evresinde anlayış göstermek: İlk günlerde kişi, kaybı kabul etmekte zorlanabilir; bu durumda sabırlı ve sakin bir iletişim kurmak önemlidir. Dinlemek: Acısını paylaşmasına izin vermek ve onu dikkatle dinlemek, büyük bir yardım olabilir. Mahremiyet sağlamak: Yas sürecinin kendi istediği gibi yaşanmasına olanak tanımak gerekir. Varlığı hissettirmek: Yanında olduğunuzu ve onu yalnız bırakmadığınızı ona göstermek önemlidir. Duygularını ifade etmesine izin vermek: Ağlamasına veya içini dökmesine engel olmamak, bu süreçte rahatlamasına yardımcı olabilir. Her durumda, kişinin ihtiyaçlarına göre hareket etmek ve onun duygularına saygılı olmak önemlidir.

Annenin kaybının bu kadar zor olmasının bazı nedenleri: Koşulsuz sevgi ve güven kaybı. Rol model kaybı. Yas sürecinin zorlukları. Anıların ve duygusal bağların gücü. Bu süreçte profesyonel yardım almak, duygularıyla başa çıkmakta zorlanan kişilere yardımcı olabilir.

Birini kaybettikten sonra aşırı duygu hissedilmesinin nedeni, yas sürecinin doğal bir tepkisi olmasıdır. Yas sürecinin evreleri: 1. İlk etkiler: İnkar, anlamama, duygusuzluk. 2. Farkına varma: Yoğun üzüntü, özlem, huzursuzluk. 3. Kabullenme: Çaresizlik hissi, günlük hayata dönüş. 4. Hayata dönüş: Keder ve stresin azalması, ölüme ve anılara olan düşkünlüğün azalması. Bu süreçte ortaya çıkan aşırı duygular, yalnızlık, çaresizlik, üzüntü, öfke, akıl sağlığını kaybetme korkusu gibi durumlar, uzman yardımı gerektirebilir.

Yasın beş evresi, İsviçreli psikiyatrist Elisabeth Kübler-Ross tarafından ortaya atılmıştır. Bu evreler şunlardır: 1. İnkar ve şok: Kişi kaybı kabullenmekte güçlük çeker ve durumu inkar eder. 2. Öfke: Kayba ilişkin öfke duyguları açığa çıkar, kişi kendini, etrafındakileri veya kaybettiği kişiyi suçlayabilir. 3. Pazarlık: Yaşanılanları telafi etme çabaları ortaya çıkar. 4. Depresyon: Yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk hisleri yoğun bir şekilde hissedilir. 5. Kabullenme: Kişi kaybın etkilerini ve yeni koşulları kabullenir, yeniden ilerlemeye hazır olur. Bu evreler, yas sürecinin genel aşamaları olup, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.

2025 yılı itibarıyla Türkiye'de askerlik süresi, kişinin statüsüne ve eğitim durumuna göre değişiklik göstermektedir: Erbaş ve erler: 6 ay. Yedek subay ve yedek astsubaylar: 12 ay. Dolayısıyla, 89 5 doğumlu biri için askerlik süresi, statüsüne bağlı olarak 6 ay veya 12 ay olabilir. Askerlik süresi, Cumhurbaşkanı kararıyla bir katına kadar artırılabilir veya yarısına kadar azaltılabilir, ancak bu karar yalnızca Cumhurbaşkanınca alınabilir.

Lana Del Rey'in "Dark Paradise" şarkısı, kaybedilen bir sevgilinin ardından duyulan derin özlem ve yas sürecini anlatır. Şarkıda, kişinin sevdiği kişinin fiziksel olarak yanında olmamasına rağmen ruhunun varlığını hissetmesi ve bu hissin ona teselli yerine acı vermesi anlatılır. Ayrıca, "Dark Paradise" şarkısının sözleri, 80'lerin sonundaki Madonna parçalarına benzetilmiştir. "Dark Paradise" şarkısının çevirisi şu sitelerden okunabilir: wse.com.tr; englishcentral.com.

Türkiye'de 1 günlük milli yas ilan edilen bazı tarihler: 11 Aralık 2016: Dolmabahçe polis noktası saldırısı sonrası. 21 Ocak 2025: Bolu Kartalkaya'daki Grand Kartal Otel yangını sonrası. Ayrıca, 24 Kasım 2017 tarihinde Mısır'daki Sina Camii saldırısı nedeniyle de Türkiye'de 1 günlük milli yas ilan edilmiştir. Milli yas ilanı, genellikle önemli bir kişinin ölümü, doğal afet, kaza, savaş veya terör saldırıları gibi toplumda derin izler bırakan olaylar sonrasında gerçekleştirilir.