Türkmen

Hamitoğulları Beyliği, Oğuzlar'ın Avşar boyundandır. Beyliğin adı, kurucusu Feleküddin Dündar Bey'in dedesi olan Hamid Bey'den gelmektedir.

Zeyve aşiretinin kökeni, 13. yüzyılda Moğol istilası sonrasında Anadolu'ya göç eden Herdi aşiretine dayanmaktadır. Zeyve adı, Akdemir (Şeyhan) köyünde bulunan Şeyh Musa Herdi Zâviyesi’nden gelmektedir. Zeyve aşireti, 18. yüzyılın başlarında Rakka Eyaleti’ne bağlı olan Urfa Sancağının Harran Nahiyesine zorla iskân edilmek istenmiş, bunun üzerine aşiretin önemli bir kısmı esas yurtlarını terk ederek Anadolu’nun muhtelif taraflarına dağılmıştır. Zeyve aşireti mensupları, günümüzde Elazığ'ın Baskil ilçesinde yaşamaktadır.

"İki Kalp" adlı Türkmen şarkısı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "İki Kalp" adıyla bilinen bazı şarkılar şunlardır: Ravi İncigöz'ün "İki Kalp" adlı bir şarkısı bulunmaktadır. Aslı Demirer ve Safa Hendem'in "İki Kalp (Original Soundtrack)" adlı bir çalışması vardır. Serdar Ortaç'ın "İki Kalp" adlı bir şarkısı mevcuttur.

Afganistan Türkleri, çeşitli boylardan oluşmaktadır. Başlıca boylar şunlardır: Özbekler. Türkmenler. Kızılbaş Türkleri. Kazaklar, Kırgızlar, Kıpçaklar, Karluklar. Ayrıca, Afganistan’da Hazara ve Aymak gibi Türk-Moğol karışımı olduğu kabul edilen gruplar da bulunmaktadır.

Türk halıları, Türkiye malıdır. Türkiye'de halılarıyla meşhur olan bazı il ve ilçeler şunlardır: Kayseri; Gördes; Milas; Demirci; Uşak; Yağcıbedir; Konya; Bursa; Kocaeli; Ardahan; Kars; Isparta. Ayrıca, Osmanlı döneminden günümüze kültürel olarak taşınan Hereke halısı da dünyaca meşhur Türk halıları arasında yer alır.

Seferoğulları, Tellioğulları ile birlikte, Mardin'in en köklü ve geniş ailelerinden biridir. Yeşilçam'ın "Tosun Paşa" filminde, Yeşil Vadi için mücadele eden bu iki aile, gerçek hayatta da var olmuştur. Ancak, Seferoğulları'nın ait olduğu aşiret hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır.

"Kerkük Zindanı" türküsü, 14 Temmuz 1959 tarihinde başlayan ve sonraki günlerde de devam eden Türkmen katliamlarını konu alır. Bu olaylar, Irak’ta cumhuriyet rejiminin ilk yıl dönümünde düzenlenen bayram töreninde çıkmış ve planlı bir şekilde gelişerek özellikle bölgedeki Türkmenleri hedef almıştır. Türkü, Fahrettin Ergüç tarafından kaleme alınmış, Cem Karaca tarafından seslendirilmiştir.

Türkmen tarihinin ne zaman başladığına dair farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı tarihçilere göre, Türkmen kelimesi, 10. yüzyılda Oğuz Türklerinin Bozok Boy Birliğinin sembolü olan "yay" (keman) ile Üçok Boy Birliğinin sembolü olan "ok" (tir) kelimelerinin "tir+keman/Türkeman/Türkmen" şeklinde değişmesiyle meydana gelmiştir. Diğer bir görüşe göre ise, Türkmen adı, 16. yüzyılda, Karluklar ve Halaçlar bu birlikten ayrıldıktan sonra, sadece Oğuzlara verilen bir siyasi terim olarak ortaya çıkmıştır. Türkmenlerin tarihi, Selçuklu ve Moğol hakimiyetinden itibaren, ataları olan Türk göçebe topluluklarının etnik ve siyasal kimliklerini oluşturmasıyla başlamıştır. Bu bilgiler ışığında, Türkmen tarihinin 10. yüzyıldan itibaren şekillenmeye başladığı söylenebilir.

Balaban Aşireti, Oğuz (Türkmen) boylarından Afşar'ın (Avşar) Köpekli kolunun bir oymağıdır. Kökenleri, Orta Asya'nın Horasan bölgesine dayanır. Tarih sahnesinde, 16. yüzyılın başlarından itibaren bir Alevi-Türkmen aşireti olarak yer almıştır.

Türkmenlerin eski düğünlerinin nerede yapıldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkmen düğünlerinin genellikle şu şekilde gerçekleştiği bilinmektedir: Düğün bayrağı: Her obanın düğünlerde taşıdığı bir bayrağı vardı. Düğün evi: Düğün evinin kapısına Türkmen çadırı kurulurdu. Yemekler: Düğün yemekleri için büyük ve küçük baş hayvanlar kesilirdi. Giyim: Türkmen gelinlerinin giydiği kıyafetlerin ve takıların ağırlığı neredeyse kendi ağırlıkları kadar olurdu. Konvoy: Gelin, atlı süvariler eşliğinde bir kervan ile giderdi. Modernleşme: Günümüzde ulusal kıyafetler yerine modern kıyafetler giyilmekte, düğünlerde danslar eşliğinde eğlenceli bir gece düzenlenmektedir.

Türkmen kız isimlerinden bazıları şunlardır: Ayten; Bahar; Begench; Berfin; Chinar; Dilbar; Dildar; Elmira; Elnara; Farida. Türkmen erkek isimlerinden bazıları ise şunlardır: Angeldi; Begenç; Kıvanç; Merdan; Murat; Mergen; Devlet; Durdi; Ata; Anuş. Ayrıca, Türkmenistan'da en çok kullanılan erkek isminin Serdar olduğu belirtilmiştir. Daha fazla Türkmen ismi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: tiktok.com'da "Türkmen kız isimleri" araması; moracalan.blogspot.com'da "Türkmen İsimleri" başlıklı yazı; allthebabynames.com'da "Most Popular Turkmenistan Names for Girls" başlıklı liste.

Tahtacılar belgeselleri, genellikle Tahtacılar topluluğunun yaşam biçimini, kültürel ve tarihsel özelliklerini konu alır. "Tahtacı Fatma" belgeseli, Süha Arın ve Nesli Çölgeçen tarafından çekilmiş olup, Antalya Elmalı'daki Tahtacıları anlatır. 2003 yapımı "Tahtacılar" belgeseli, Barış Yetkin tarafından yönetilmiş ve Tahtacı Türkmenlerin geçmişlerinden bugüne ormanlardaki renkli yaşamlarını, gelenek ve göreneklerini ele almıştır. 2025 yapımı "Akdeniz'den Ege'ye Tahtacılar" belgeseli ise, Ege ve Akdeniz bölgelerindeki ormanlık alanlarda yaşayan Alevi Müslüman Türkmenlerin ahşap işçiliği kültürünü, gelenek ve göreneklerini, günümüz yaşam koşullarını tanıtmayı amaçlar.

Çangolar, Kınık boyuna mensup bir Türkmen ailesi olan Candaroğulları beyliğine bağlı bir Türk boyudur.

Oğuz destanında Türkmen adı geçmemektedir. Türkmen adı, Oğuzlardan Müslümanlığı kabul edenlere, onları diğerlerinden ayırmak için verilmiştir. Türkmen kelimesi, ilk olarak 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud'un eserinde, Büyük İskender'in Türk ülkelerine yönelmesi sırasında Balasagun'da kalan 24 Oğuz boyu için kullanılmıştır.

Siirt halkının aslen nereli olduğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Siirt'te yaşayan bazı grupların kökenleri hakkında şu bilgiler mevcuttur: Kürtler. Araplar. Türkmenler. Ayrıca, Siirt'te yaşayan bazı vatandaşların şecerelerine dayanarak, il merkezi ve bazı köylerden gelenlerin Medine, Halep, Şam ve Bağdat gibi bölgelerden geldikleri de söylenmektedir.

Yaşar Kemal'in eserlerinde yer alan efsaneler genellikle geleneklerin korunması, aşkın gücü ve halkın otoriteye karşı direnişi gibi temaları işler. "Ağrı Dağı Efsanesi", geleneklerine bağlı halkın, Mahmut Han'a karşı aşklarını nasıl savunduğunu anlatır. "Üç Anadolu Efsanesi" ise Köroğlu, Karacaoğlan ve Alageyik efsanelerini konu alır. Ayrıca, Yaşar Kemal'in hayatını ve eserlerini konu alan "Yaşar Kemal Efsanesi" adlı bir belgesel de bulunmaktadır.

Dutar, İran ve Orta Asya'nın birçok yerinde kullanılan, Fars, Uygur, Özbek ve Türkmen halklarıyla özdeşleşmiş bir halk çalgısıdır. Dutarın tarihi, ilk arkeolojik kalıntıların M.Ö. 3000 yıllarında Toprak Kale ve Ölü Koyun Kalesi kazılarında bulunmasıyla başlamıştır. 2021 yılında, Türkmenistan için UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesi'ne dahil edilmiştir.

En iyi Türkmen halısı olarak değerlendirilebilecek bazı öne çıkan modeller şunlardır: 1. Soho Antiq Tilla Halısı: 365x555 cm boyutlarıyla ve koyu kırmızı, çok renkli desenleriyle dikkat çeker. 2. Guinness Rekorlar Kitabı'na Giren Halı: 2001 yılında dokunan ve 301 m²'lik toplam alanıyla dünyanın en büyük el yapımı halısıdır. 3. Türkmen Milli Halı Müzesi'ndeki Halılar: Aşkabat'ta bulunan müzede sergilenen nadir ve tarihi Türkmen halıları da önemli koleksiyon parçalarıdır. Türkmen halıları genel olarak el işçiliği, doğal boyalar ve zengin motifleri ile tanınır.

Türkmen gelenekleri ve görenekleri şunlardır: 1. Aile Değerleri: Aile, Türkmen toplumunda temel birimdir ve büyüklere saygı gösterilir. 2. Misafirperverlik: Misafirler her zaman en iyi şekilde ağırlanır ve onlara su veya acı kahve ikram edilir. 3. Bayramlar: En önemli bayramlar arasında Nowruz (yeni yıl) ve Bağımsızlık Günü bulunur. 4. Geleneksel Zanaatlar: Halı dokumacılığı, seramik yapımı ve takı yapımı gibi zanaatlar önemlidir. 5. Düğün Adetleri: Türkmen düğünlerinde beşik kertmesi ve görücü usulü evlilik gibi gelenekler yaygındır. 6. Mutfak Kültürü: Türkmen mutfağının merkezinde pilav, et yemekleri ve süt ürünleri yer alır.

Bayat Türkmen kilimi, binlerce yıllık motiflere sahip bir kilimdir.