TürkKültürü

"Ekşi Elmalar", 1970'lerin ortasından başlayarak günümüze uzanan, Hakkâri’de belediye başkanlığı yapan Aziz Reis’in ailesinin hikayesini anlatır. Bazı ana temalar: Kuşaklar arası çatışma. Bireyin otoriteye karşı duruşu. Değişim ve yenilik. Aşk ve sevgi. Ayrıca, film geçmişle hesaplaşma ve farklılıklara saygı gibi mesajlar da içerir.

Zeybek oyununun üç çeşidi şunlardır: 1. Ağır Zeybek: Genellikle 9/8’lik ölçüyle oynanan, cesaret ve sağlamlığı ifade eden bir zeybek türüdür. 2. Kıvrak Zeybek (Teke Zeybeği): Daha hareketli bir zeybek türüdür ve 9/8’lik ölçüyle çalınır. 3. Kırık Zeybek: Eğilip, bükülme ve diz kırma figürleri içeren bir zeybek türüdür. Zeybek, tek kişi, iki kişi veya grup olarak oynanabilir.

Kavuk, Türk tiyatrosunda geleneksel tiyatro kültürünün ve güldürü geleneğinin en önemli sembollerinden biridir. Özellikle tuluat ve orta oyunu sanatlarını temsil eder ve ustadan çırağa devredilen bir değer olarak sanatın sürekliliğini simgeler. Kavuk, aynı zamanda ustalık, emek ve bağlılığın sembolü olarak kabul edilir.

Duvak, farklı kültürlerde ve zamanlarda çeşitli anlamlar taşımıştır: Masumiyet ve saflık. Gelenek ve ritüel. Gizem ve beklenti. Evlilik birliği ve bağlılık. Güzellik ve zarafet. Ayrıca, bazı kültürlerde duvak, dini ritüellerin bir parçası olarak da kullanılır.

Türk kültüründe yer alan bazı oyunlar ve sporlar: Halk oyunları: Zeybek; Hora; Horon; Halay; Kaşık oyunu. Geleneksel sporlar: Atlı cirit; Çevgen (polo); Kök böri (wolf); Mangala; Güreş (yağlı, şalvar, aba); Aşık oyunları. Ayrıca, körebe, çatlak patlak, kutu kutu pense, birdirbir gibi geleneksel çocuk oyunları da Türk kültüründe yer almaktadır.

Türk kültüründe baldız, erkeğe göre eşinin kız kardeşidir. "Baldız" kelimesi, eski Türkçede "küçük kız kardeş" veya "kız kardeş" anlamına gelen "baltız" kelimesinden türemiştir. Baldızlık, evlilik yoluyla kazanılan bir akrabalık derecesidir.

Türk astrolojisine göre bazı burçlar ve özellikleri: Toruk (21-31 Mart). Hımmıy (1-10 Nisan). Huttus (11-20 Nisan). Hunta (21-30 Nisan). Çolpancı (1-10 Mayıs). Türk astrolojisinde toplam 36 farklı burç bulunmaktadır. Burçların bilimsel bir temeli olmadığını unutmamak gerekir.

Hakan ismi, Türkçe kökenli olup "hükümdar, imparator, kağan" anlamına gelir. Ayrıca, Farsça kökenli bir isim olarak şu anlamlara da gelir: Türk, Moğol ve Tatar hanları için "hükümdarlar hükümdarı" anlamında kullanılan bir unvan; Osmanlı padişahlarına verilen bir unvan. Hakan ismi, liderlik, otorite ve güç ile ilişkilendirilir.

Hacivat'ın Karagöz'e sorduğu bazı sorular şunlardır: Bilmeceler: "Bir ufacık fıçıcık, içi dolu turşucuk". "Ak akçe ne içindir?". Genel sorular: "Oruçlu musun Karagözüm, gece sahura kalktın mı?". "Hızlı hızlı nereye böyle? Yani nereye yetişeceksin?". "Harfleri tanıyor musun?". "Bizim alfabede kaç tane harf var?". "Kadıya gitmek gerekir mi?". Ayrıca, Hacivat Karagöz'e "öküz altında ne arıyor" diye bir bilmece de sorar.

Sarıkız, Çanakkale iline bağlı Ayvacık ilçesinde, Kazdağları eteklerindeki Kavurmacılar Köyü'nde yaşamaktadır.

Şeftali, Türk meyvesi olarak kabul edilmez çünkü anavatanı Çin'dir. Ancak, Türkiye'de özellikle Marmara Bölgesi'nde (özellikle Bursa) şeftali yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmaktadır.

Şalvar, Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir çünkü: Tarihsel ve kültürel bir simge olarak, Türklerin göçebe yaşam tarzıyla ilişkilendirilir ve Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan bir geçmişe sahiptir. Rahatlığı ve hareket özgürlüğü sunması nedeniyle, özellikle tarım ve bağ-bahçe işleriyle uğraşanlar tarafından tercih edilir. Geleneksel giyim unsurlarından biri olarak, özellikle taşra yaşamında ve toplumsal etkinliklerde (düğün, nişan, bayram) yaygın olarak kullanılır. Toplumsal kimlik ve ifadeyi simgeler; kadınların toplumsal rollerini ve kimliklerini yansıtmalarına yardımcı olur. Modern moda dünyasında da yer edinerek, geleneksel ve modern tarzları bir araya getirir.

"Kirpiğin Kaşına Değdiği Zaman" türküsünün hikayesi hakkında farklı yorumlar bulunmaktadır. Sevdalı bir ifade: Bazı yorumlara göre, türküde "kirpiğin kaşına değdiği zaman" ifadesi, sevgilinin sinirlenmesi anlamına gelir. Yolculuk ve özlem: Eserin söz yazarı Nadir Şener, türkünün son bölümünde geçen "tren" motifini, Erzincan'dan İstanbul'a yaptığı 4 aylık yolculukla ilişkilendirir. Türkü, Aşık Davut Sulari tarafından bestelenmiş ve seslendirilmiştir.

Şahmaran'ın gerçek bir hikayesi yoktur; o, kültürel bir efsanedir. Şahmaran efsanesinin genel hikayesi şu şekildedir: Şahmaran, vücudu yılan, başı kadın kafası olan, hiç yaşlanmayan efsanevi bir yaratıktır. Efsaneye göre, Mersin'in Tarsus ilçesinde ya da Adana'nın Ceyhan ile Misis arasındaki Yılan Kale'de bir yeraltı ülkesinde yılanlarıyla birlikte yaşamaktadır. Fakir bir ailenin oğlu olan Cemşab, bir gün arkadaşlarıyla bal aramak için gittiği ormanda bir mağara keşfeder. Mağarada gördüğü Şahmaran'ın güvenini kazanır ve uzun yıllar onun misafiri olarak yaşar. Bir süre sonra ailesini özlediğini söyleyip gitmek ister. Ülkenin padişahı hastalanır ve Şahmaran'ın etini yemesi durumunda iyileşeceği söylenir. Cemşab, Şahmaran'ın yerini açıklar ve padişah iyileşir. Bunun üzerine Cemşab vezir yapılır. Ancak yılanlar, Şahmaran'ın öldüğünden habersizdir. Şahmaran'ın öldüğünü anladıkları gün Tarsus'u istila edecekleri kehaneti de bu hikayeden kaynaklanır. Şahmaran efsanesi, farklı versiyonlarda uzun yıllardır anlatılmaktadır.

En çok bilinen Türk efsanelerinden bazıları şunlardır: Şahmeran Efsanesi. Sarıkız Efsanesi. Kız Kulesi Efsanesi. Ağlayan Kaya Efsanesi. Nemrut Dağı Efsanesi. Aynalı Mağara Efsanesi. Defnenin Gözyaşları. Ayrıca, Türk mitolojisinde Altay Yaratılış Efsanesi ve Yakut Yaratılış Efsanesi gibi yaratılış efsaneleri de bulunur. Türk efsaneleri, Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış olup, yüzyıllardır halk arasında anlatılmaya devam etmektedir.

Sarı Zeybek'in hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Türkü ve Dans: Sarı Zeybek, bir Türk halk müziği türküsüdür. Atatürk ve Sarı Zeybek: Atatürk, zeybek dansının öğrenilmesini ve oynanmasını teşvik etmiştir. Atatürk'ün Son Dansı: Atatürk'ün, 2 Şubat 1938’de Bursa’da "Sarı Zeybek" oynadığı söylenir. Ayrıca, Can Dündar'ın "Sarı Zeybek" adında, Atatürk'ün son günlerini anlatan bir belgeseli bulunmaktadır.

Mardin evlerinin bazı özellikleri şunlardır: Malzeme: Mardin evlerinde kullanılan ana malzeme, açık renkli sarımsı bir yapıya sahip olan ve kolay işlenebilen Mardin Taşı'dır. Mimari Yapı: Evler, kalenin eteklerinden ovaya doğru teraslar halinde yükselir ve hiçbiri diğerinin güneşini kesmez. İklimsel Uyum: Taşların yapısı, sıcak ve soğuk havalarda sertleşerek iç mekanları yazın serin, kışın ise sıcak tutar. Sosyalleşme: Evlerin teraslanmaları, sosyalleşmeyi teşvik eder ve komşuluk ilişkilerini güçlendirir. Plan Tipi: Evler, haremlik ve selamlık olarak iki bölümden oluşur ve odalar L veya U şeklinde planlanarak avluya veya terasa açılır. Sıva Kullanımı: Evlerde sıva malzemesi kullanılmaz; temizlik için taş kırıntıları kuma dönüştürülür ve bu kumla duvarlar temizlenir.

Hacivat ve Karagöz'ün en komik diyaloglarından biri, "Pazar Çantası Konuşması" olarak bilinen şu şekildedir: Hacivat: Hayrola Karagöz’üm, epeydir oturuyorsun ama yere bakıp kaldın. Karagöz: Havaya bakıp kalsam boynum ağrır. Hacivat: Şakayı da elden bırakmıyorsun ama canını daha fazla sıkmamak için bir şey soramadım. Karagöz: Sağolasın Hacı Cavcav! Hacivat: Fakat merak ettim doğrusu, benim yapabileceğim bir şey var mı? Karagöz: Kimsenin yapabileceği bir şey yok... Hacivat: Allah Allah, başına bu kadar kötü bir şey mi geldi Karagöz’üm? Karagöz: Şey... Yoktan geldi, yoka gitti. Bu diyalog, Karagöz ve Hacivat'ın komik ve şakalaşmalı sohbetlerini örneklemektedir. Ayrıca, "En Komik Sahneler" başlıklı videolar YouTube'da mevcuttur. Karagöz ve Hacivat'ın komik repliklerine TikTok üzerinden de ulaşılabilir.

Dilimizin Zenginlikleri Projesi Ocak Ayı Raporu hazırlanırken şu adımlar izlenebilir: 1. Etkinliklerin Tanıtımı: Ocak ayında gerçekleştirilen "Dîvânu Lugâti’t-Türk" incelemesi, "Anlamını Bul" ve "Hatırlatmaca" etkinlikleri, hikaye yazma çalışmaları gibi faaliyetlerin detaylı açıklaması yapılır. 2. Öğrenci Katılımı ve Geri Bildirim: Öğrencilerin etkinliklere katılımı ve geri bildirimleri değerlendirilir. Örneğin, "Anlamını Bul" etkinliğinde öğrencilerin kelimeleri anlatma ve anlama yetenekleri, "Hatırlatmaca"da ise kelimelerin çağrışımları hakkındaki düşünceleri paylaşılır. 3. Yarışma ve Değerlendirme: "Dede Korkut" temalı hikaye yazma yarışması gibi etkinlikler ve bu yarışmaların değerlendirme süreçleri raporlanır. 4. Genel Değerlendirme: Ocak ayı faaliyetlerinin projenin amaçlarına uygunluğu ve öğrencilerin dil ve kültür bilinçlerine katkısı özetlenir. Rapor, ilgili kılavuz ve eylem planlarına uygun olarak hazırlanmalıdır.

Kayı boyu bayrağının iki ok ve bir yaydan oluşmasının nedeni, Kayı boyunun simgesinin bu şekilde olmasıdır. Kayı boyu simgesi, Reşidüddin'in listesine göre şahin, yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğan olarak belirtilmiştir. Kayı boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk adlı eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisidir.