Transistör

BJT beta (β), bipolar kavşak transistörünün (BJT) akım kazancını ölçen bir parametredir. Bu değer, baz akımının (Ib) kollektör akımına (Ic) oranı olarak hesaplanır ve şu formülle ifade edilir: β = Ic/Ib. Beta değeri, transistörün giriş sinyalini ne kadar etkili bir şekilde büyütebileceğini gösterir ve bu nedenle transistörün çalışma ve verimlilik özelliklerini önemli ölçüde etkiler.

Ses yükseltici uygulamalarında NPN tipi transistörler yaygın olarak kullanılır. Diğer transistör türleri de ses yükseltici devrelerinde kullanılabilir, ancak transistörün çalışma prensibi ve teknik özellikleri seçilen uygulamaya göre değişiklik gösterebilir.

Tüplünün yerini alan bilgisayar, transistörlü bilgisayar olarak bilinmektedir.

Transistör yerine kullanılabilecek bazı bileşenler şunlardır: 1. MOSFET: Düşük güç tüketimi ve hızlı anahtarlama özellikleri nedeniyle transistör yerine tercih edilebilir. 2. IGBT: Yüksek voltaj ve akım uygulamaları için uygundur, özellikle elektrikli taşıtlarda ve endüstriyel motor sürücülerinde kullanılır. 3. JFET: Daha düşük kazanç ve esneklik sunmasına rağmen, bazı düşük frekanslı devrelerde kullanılabilir. 4. Diyot: Basit anahtarlama devrelerinde transistör yerine kullanılabilir, ancak daha sınırlı bir işlevselliğe sahiptir. Hangi bileşenin kullanılacağı, uygulamanın gereksinimlerine, güç seviyelerine, anahtarlama hızına ve gürültü seviyesine bağlı olarak değişir.

PNP transistörü, 0.7 volt gerilimle çalışır.

Transistörlerin kasa çeşitleri genel olarak üç ana kategoriye ayrılır: 1. Bipolar Junction Transistor (BJT): NPN ve PNP olmak üzere iki türü vardır. 2. Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor (MOSFET): Yüksek giriş empedansı ve hızlı anahtarlama özelliklerine sahiptir. 3. Junction Field-Effect Transistor (JFET): Yarıiletken bir kapının elektrik alanı tarafından kontrol edilen bir transistör türüdür. Ayrıca, yüzey montajlı transistörler (SMD) ve darlington transistörler gibi daha spesifik transistör çeşitleri de bulunmaktadır.

TIP3055 transistörü 100 volt çalışma gerilimine sahiptir.

2T3511 transistör yerine aşağıdaki transistörler kullanılabilir: 2T3308A, 2T3308C, 2T3308B; TIP2955; 2T3512, 2T3513.

Amfilerde bipolar junction transistör (BJT) ve metal-oxide semiconductor field effect transistor (MOSFET) gibi transistör türleri kullanılır. BJT transistörler, amfinin sinyalini yükseltmek için tercih edilir ve genellikle üç bacağı (base, emitter, collector) bulunur. MOSFET transistörler ise anahtarlama ve yükseltme görevlerinde kullanılırlar ve üç bacağa (gate, drain, source) sahiptirler.

Ortak emiterli devre, transistörün emiter ucunun hem giriş hem de çıkış için ortak eleman olarak kullanıldığı bir devre türüdür. Bu devrede: - Giriş sinyali beyz (base) ve emiter uçları arasında uygulanır. - Çıkış sinyali ise kollektör (collector) ve emiter uçları arasında alınır. Ortak emiterli devreler, yükseltme amaçlı olarak sıkça kullanılır ve giriş akımının çıkışta ne kadar yükseltileceğini belirler.

D718 transistörü yerine kullanılabilecek bazı eşdeğer transistörler şunlardır: 2SD1046, 2SD1046D, 2SD1046E; 2SD910; 2SB688 (D718'in PNP tamamlayıcı transistörü); 2SC5200; MJL3281A. Ayrıca, TIP42C ve TIP41C transistörleri de benzer özelliklere sahip alternatiflerdir. Transistör seçimi yaparken, gerilim, akım ve güç dağılımı gibi teknik özelliklerin orijinal transistörle uyumlu olması gerekmektedir.

702 transistör, elektronik cihazlarda elektrik sinyallerini kontrol etme, işleme ve güçlendirme amacıyla kullanılır. Bu transistörün spesifik işlevleri şunlardır: - Anahtarlama: Devreleri açıp kapatarak dijital mantık işlemleri ve veri işleme sağlar. - Amplifikasyon: Küçük giriş sinyallerini daha büyük çıkış sinyallerine dönüştürerek ses ve diğer sinyallerin güçlendirilmesini sağlar. 702 transistör, bilgisayarlar, cep telefonları, amplifikatörler, otomotiv elektroniği ve telekomünikasyon gibi çeşitli alanlarda yaygın olarak kullanılır.

A2222 — PNP epitaksiyel düzlemsel silikon transistör.

Transistör bacaklarını bulmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekir: 1. Multimetre Ayarı: Multimetreyi "diyot testi" moduna getirin. 2. Bacak Tespiti: Multimetre problarından birini transistörün orta bacağına dokundurun, diğer probu ise diğer iki bacağa sırayla değdirin. 3. Değerlerin Kontrolü: Her iki kombinasyonda da multimetrenin değer göstermesi gerekir. 4. Tip Belirleme: Probun rengi kırmızı ise NPN, siyah ise PNP tipi transistördür. Farklı transistör tipleri ve modelleri farklı bacak düzenlemelerine sahip olabileceğinden, en güvenli yol üreticinin belirttiği bilgilere başvurmaktır.

Mikrofonlarda FET (Field-Effect Transistor) veya JFET (Junction-Gate Field-Effect Transistor) transistörleri kullanılır.

Emiter ve beyz uçlarını bulmak için transistörün diyot eş değerini kullanmak kolaylık sağlar. 1. Ölçü aletinin bir probu transistörün bir ayağına sabit tutulur. 2. Diğer prob, sırayla diğer iki ayağa değdirilir. 3. Ölçü aletinde birbirine yakın iki değer okununcaya kadar problar yer değiştirilir. 4. Ölçü aletinin sabit tutulan ucu transistörün beyz ucunu gösterir. 5. Daha az değer gösteren uç kolektör, diğer uç ise emiter ucunu belirtir. Ayrıca, transistörün kataloglarını kullanmak da emiter ve beyz uçlarını belirlemenin pratik bir yoludur.

BJT transistörlerin DC polarma devreleri dört ana kategoriye ayrılır: 1. Sabit Beyz Polarması: Transistörün beyz polarması RB direnci üzerinden sabit bir değerde tutulur. 2. Emiteri Kararlı Polarma Devresi: Transistörün emiter ucuna seri bir RE direnci bağlanır. 3. Voltaj Bölücülü Polarma Devresi: Voltaj bölücü dirençler kullanılarak yapılan bu devrede, transistörün beyz polarması RB1 ve RB2 dirençleri ile sağlanır. 4. Kollektör Geribeslemeli Polarma Devresi: Kollektör akımının bir kısmı geri beslenerek transistörün çalışma noktası sabit tutulur.

"Ortak uç" terimi, farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Elektrik Devreleri: Röle gibi devre elemanlarında, ortadaki uca "ortak uç" adı verilir. 2. Yazılım Geliştirme: "Com ortak uç", farklı sistemler arasında iletişimi sağlamak için belirlenen standart bir arayüz anlamına gelir. 3. Transistörler: Transistörlerde, dört terminalli devrelerde iki giriş ve iki çıkış terminalinden biri hem giriş hem de çıkış terminali olarak kullanıldığında, bu terminale "ortak uç" denir.

BC547 ve BC557 transistörleri aynı değildir, çünkü farklı kutuplara sahiptirler. - BC547 — NPN tipi bir transistördür, yani akım toplayıcıdan (C) emitöre (E) doğru akar, eğer baz (B) uygun şekilde önyargılıysa. - BC557 — PNP tipi bir transistördür, bu durumda akım emiterden toplayıcıya doğru akar.

BC237 transistörü maksimum 45 volt ile çalışır.