SPSS

SPSS'te ön test-son test analizi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Verilerin Girilmesi ve Normal Dağılım Kontrolü: Veriler SPSS'e girilir ve normal dağılım kontrolü yapılır. 2. Hipotezin Kurulması: Analiz için hipotezler belirlenir. 3. Test Seçimi: Verilerin normal dağılım durumuna göre eşleştirilmiş örneklemler t-testi (Paired-Samples T Test) veya Wilcoxon işaretli sıralar testi (Wilcoxon signed rank test) seçilir. 4. Analizin Yapılması: - Eşleştirilmiş Örneklemler T-Testi: "Analyze > Compare Means > Paired-Samples T Test" yolu izlenir. - Wilcoxon Testi: "Analyze > Nonparametric Tests > Related Samples" yolu izlenir. 5. Sonuçların Yorumlanması: Test istatistikleri ve p-değerleri incelenerek ön test-son test arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı belirlenir. Kontrol Grubu Kullanımı: Analizlerde kontrol grubu kullanmak, sonuçların güvenilirliğini artırır. SPSS ile ön test-son test analizi yaparken bir uzmandan destek almak faydalı olabilir.

SPSS çıktılarını yorumlamak için şu adımlar izlenebilir: 1. Başlık ve Açıklayıcı Bilgiler: Çıktıların başlık ve açıklayıcı bilgiler kısmını inceleyerek hangi verilerin kullanıldığını ve hangi testin uygulandığını belirleyin. 2. Sonuç Tabloları: Betimsel İstatistikler: N (örneklem büyüklüğü), ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerleri inceleyin. T-Testi: Levene testi sonucuna bakarak varyansların homojen olup olmadığını kontrol edin. Ardından, Sig. (2-tailed) değeri 0,05’ten küçükse gruplar arasında anlamlı bir fark olduğu sonucuna varabilirsiniz. Korelasyon: Korelasyon katsayısı (r) ve p değerine dikkat edin. İlişkinin şiddeti 0,01-0,30 arasında ise zayıf, 0,31-0,70 arasında ise orta, 0,71-0,99 arasında ise güçlü ilişki olarak yorumlanır. 3. İstatistiksel Anlamlılık: Genellikle p değeri 0,05’ten küçükse sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilir. SPSS çıktılarını doğru yorumlamak, araştırmanın güvenilirliğini ve geçerliliğini artırır.

SPSS eğitimlerinin süresi, programın içeriğine ve türüne göre değişiklik göstermektedir: İZÜSEM'in SPSS Eğitimi: 12 saat sürmektedir. BEDAM'ın SPSS ile İstatistiksel Analizler Sertifika Programı: 12 saat sürmektedir. HAYEM'in Bilgisayarlı Temel İstatistik Uygulamaları (SPSS) Eğitimi: 20 saat sürmektedir. Ayrıca, İstar Araştırma'nın Online İleri Düzey SPSS Eğitimi de 10 saat sürmektedir.

SPSS'in öğrenci sürümü ücretsiz değildir, ancak 30 günlük ücretsiz deneme sürümü mevcuttur. Ücretsiz kullanım için bazı seçenekler: Üniversitenin VPN adresi: Üniversite tarafından sunulan bir ağ üzerinden giriş yaparak SPSS'i ücretsiz kullanmak mümkündür. Öğrenci planı: Üniversitenin öğrenci planı varsa, bu plan kapsamında SPSS'i ücretsiz temin etmek mümkün olabilir. SPSS'in tam sürümü ücretlidir ve lisanslı kullanım için IBM resmi web sitesi üzerinden satın alınması gerekmektedir.

SPSS 17'nin açılmama nedenleri arasında şunlar bulunabilir: Ek yazılım gereksinimleri: SPSS'in açılması için Microsoft Visual C++ gibi bazı ek programların yüklü olması gerekebilir. Güncel olmayan sistem: Windows ve Microsoft Store'un güncel olmaması sorunlara yol açabilir. Firewall kısıtlamaları: Firewall (güvenlik duvarı) belirli iletişimleri engelliyor olabilir. Bu sorunları gidermek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Ek yazılım yükleme: IBM'in web sitesindeki gereksinimleri kontrol ederek gerekli ek yazılımları yükleyin. Sistem güncelleme: Windows ve Microsoft Store'u güncelleyin. Firewall ayarları: Firewall ayarlarında gerekli izinlerin verildiğinden emin olun. Eğer bu adımlarla sorun çözülmezse, IBM SPSS teknik destek ekibiyle iletişime geçilmesi önerilir.

SPSS'te istatistiksel olarak anlamlı bir fark veya ilişki için p (Probability; Olasılık) değeri 0,05'ten küçük olmalıdır. Ancak p değeri ne kadar küçük olursa, yapılacak olası hata miktarı o kadar düşük olur. Bazı durumlarda, daha güvenilir sonuçlar elde etmek için anlamlılık düzeyi p < 0,01 olarak ayarlanabilir.

SPSS analizde istenmeyen değişkenleri kaldırmak için "Değişkenleri Yeniden Kodlama" (Recode into Different Variable) veya "Yeni Değişkenler Oluşturma" (Compute Variable) yöntemleri kullanılabilir. Değişkenleri Yeniden Kodlama: "Transform" menüsünden "Recode into Different Variables" seçeneği seçilir. Yeniden kodlanmak istenen değişken seçilir ve "Old and New Values" seçeneğine tıklanır. Eski ve yeni değerler girilir ve "Add" seçeneğine tıklanır. Tüm yeniden kodlanmak istenen değerler için bu işlem tekrarlanır. İşlem tamamlandığında "OK" seçeneğine tıklanır. Yeni Değişkenler Oluşturma: "Transform" menüsünden "Compute Variable" seçeneği seçilir. Yeni değişken için bir ad girilir ve hesaplama yapılacak değişkenler seçilir. Hesaplama girilir ve "OK" seçeneğine tıklanır. Ayrıca, veri setindeki istenmeyen değişkenleri kaldırmak için "Eksik Değerler" (Missing Values) seçeneği de kullanılabilir.

SPSS'de değerleri kopyalamak için Düzenle (Edit) menüsündeki "Kopyala (Copy)" seçeneği kullanılır. Alternatif olarak, Ctrl+C kısayolu da kullanılabilir. Kopyalama işlemi, aşağıdaki adımlarla da gerçekleştirilebilir: 1. Kopyalanacak veriler seçilir (vurgulanır). 2. "Düzenle > Kopyala" (Edit > Copy) seçeneği veya kısayolu (Ctrl+C) kullanılır. 3. İmleç, verilerin yapıştırılacağı ilk boş kareye getirilir. 4. "Düzenle > Yapıştır" (Edit > Paste) seçeneği veya kısayolu (Ctrl+V) kullanılır. Ayrıca, bir grafiği kopyalamak için "Düzenle > Grafiği Kopyala" (Edit > Copy Graph) seçeneği kullanılabilir.

SPSS'te t testi yorumlama için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Bağımsız Örneklem T Testi (Independent Samples T Test): Analyze menüsünden Compare Means ve ardından Independent Samples T Test seçilir. Sol bölümden bağımsız değişken bulunup Grouping Variable kısmına, bağımlı değişken ise Test Variables kısmına atanır. Grouping Variable altında yer alan "Define Groups" butonuna tıklanır. Karşılaştırılacak gruplar kodlanarak ilgili alanlara yazılır. OK seçeneği ile test uygulanır. 2. Yorumlama: Independent Samples Test tablosunda F değeri incelenir. Levene Testi'nin p değerine bakılır, eğer 0,05'ten büyükse varyanslar homojendir. Sig. (2-tailed) değeri 0,05'ten küçükse gruplar arasında anlamlı fark vardır. Örnek: Kadınların ve erkeklerin Permissive skorlarının karşılaştırılması. Levene Testi sonucu p değeri 0,721 çıkmış, yani 0,05'ten büyük, bu da varyans homojenliği sağlandığı anlamına gelir. Bağımsız Örneklem T-Testi sonucu p değeri 0,099 çıkmış, bu da anlamlı bir fark olmadığını gösterir. Not: T testi yorumlanırken istatistiksel anlamlılık ile etki büyüklüğü kavramlarının farklı olduğu unutulmamalıdır. Daha detaylı bilgi ve örnekler için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: avys.omu.edu.tr; spss-yardimi.com; galloglu.com.

SPSS'e Excel'den veri aktarmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. SPSS'te "File" menüsünden "Open" ve ardından "Data" seçeneği seçilir. 2. "Files of Type" bölümünden "Excel" (.xls, .xlsx, .xlsm) seçeneği seçilir. 3. Excel dosyası seçilip "Open" butonuna tıklanır. 4. Eğer SPSS 25 sürümü kullanılıyorsa, "Read variable names from first row of data" seçeneğinin işaretli olduğundan emin olunur. 5. Gerekli durumlarda "Range" kullanılarak verilerin belirli bir kısmı alınabilir. 6. "OK" butonuna tıklanarak işlem tamamlanır. Dikkat edilmesi gereken bazı noktalar: Excel'de her sütunda yalnızca bir değişken olmalı ve veriler mümkünse tek bir sayfada düzenlenmelidir. Değişken isimleri harf ile başlamalı ve boşluk yerine alt çizgi (_) veya bitişik yazım kullanılmalıdır. Sayısal veriler, metin veriler ve tarih formatları Excel'de doğru şekilde tanımlanmalıdır. Veri aktarımından sonra değişken tipleri, etiketleri ve değer kodları güncellenmelidir.

SPSS'te Fisher's Exact Test yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Verilerin yüklenmesi ve analiz menüsüne erişim. 2. Değişkenlerin atanması. 3. İstatistiklerin ayarlanması. 4. Fisher's Exact Test'in etkinleştirilmesi. 5. Analizin çalıştırılması. Analiz sonuçları, SPSS'in çıktı görüntüleyicisinde görüntülenir. Fisher's Exact Test, özellikle 2×2 tablo analizi için uygundur ve küçük örneklemlerde güvenilir sonuçlar verir.

SCNS-SF34 geçerlilik güvenirlik analizi şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Ön Uygulama ve Uzman Görüşü: Ölçek, benzer özelliklere sahip 50 kişilik bir grupta ön uygulamaya tabi tutulur ve uzman görüşleri alınır. 2. Geçerlilik Analizi: İçerik Geçerliliği: Ölçek maddelerinin anlaşılırlığı ve uygunluğu incelenir. Doğrulayıcı Faktör Analizi: Ölçeğin orijinal yapısı doğrulanır. Ayrışmış Geçerlilik: Farklı ölçeklerle uyum incelenir. 3. Güvenilirlik Analizi: Cronbach Alfa Katsayısı: İç tutarlılık değerlendirilir. Madde-Toplam Korelasyonu: Her maddenin ölçekle uyumu incelenir. Test-Tekrar Test Güvenilirliği: Zaman içindeki tutarlılık değerlendirilir. Bu analizler, SPSS 20 gibi istatistiksel yazılımlarla yapılabilir. Örnek bir çalışma: Örneklem: 450 kanser hastası. Sonuçlar: Cronbach alfa değeri .73 olarak bulunmuş, tüm maddelerin faktör yükleri .40'ın üzerinde çıkmış ve güvenilirlik sonuçları tatmin edici bulunmuştur.

SPSS'te toplam değişken, "Compute Variable" komutu kullanılarak oluşturulan yeni bir değişken olabilir. Örneğin, "Boy" ve "Kilo" değişkenlerini kullanarak "Vücut Kitle İndeksi (VKİ)" hesaplamak için şu adımlar izlenebilir: 1. Transform menüsünden Compute... seçeneği seçilir. 2. "Hedef değişken" (Target Variable) kutusuna "VKİ" yazılır. 3. "Numeric Expression" kutusuna "Kilo / Boy²" formülü yazılır ve "OK" düğmesine tıklanır. Ayrıca, "COUNT VALUES WITH CASES" komutu ile bir değişkenin belirli değerlere sahip olduğu durumların sayısı da hesaplanabilir.

Frekans tablosu oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Verileri farklı kategoriler halinde düzenleyin ve her satırın bir kategoriye karşılık geldiği bir tablo oluşturun. 2. Her kategorinin mutlak frekansını hesaplayın. 3. Kümülatif mutlak frekansı hesaplayın. 4. Göreceli frekansı hesaplayın. 5. Kümülatif bağıl frekansı hesaplayın. İsteğe bağlı olarak, göreceli frekansın ve kümülatif göreceli frekansın yüzde olarak hesaplandığı iki sütun eklenebilir, bunun için her iki sütunu da 100 ile çarpmak yeterlidir. Değişken sürekli ise, frekans tablosundaki kategoriler sayılardan ziyade aralıklar olacaktır.

"Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum" kitabı Prof. Dr. Şener Büyüköztürk tarafından yazılmıştır.

Çiltaş, Güler ve Sözbilir (2012) tarafından geliştirilen yayın sınıflama formu, matematik eğitimi araştırmalarında kullanılan bir analiz aracıdır. Bu form, makalelerin aşağıdaki özelliklerini incelemek için kullanılır: Makalenin kimliği. Makalenin künyesi ve alanı. Makalenin konusu. Araştırma yöntemi. Örneklem. Veri toplama araçları. Veri analiz yöntemleri. Form, Sözbilir, Kutu ve Yaşar tarafından geliştirilen orijinal "Yayın Sınıflama Formu"nun matematik eğitimi araştırmalarına uyarlanmış halidir.

Ki-kare tek örneklem testi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Verilerin hazırlanması. 2. Analyze menüsünün kullanılması. 3. Değişken seçimi. 4. Testin çalıştırılması. 5. Sonuçların yorumlanması. Ki-kare testi, yalnızca kategorik veri tipiyle çalışır ve en az iki kategorik değişken gerektirir. Ki-kare testi, istatistiksel analiz gerektiren bir konu olduğundan, bir uzmana danışılması önerilir.

Wilcoxon testi, aşağıdaki istatistiksel yazılım programlarında yapılabilir: SPSS; R (stats paketi, wilcox.test() fonksiyonu); Python (scipy kütüphanesi, stats.wilcoxon() fonksiyonu); SAS; Stata; Minitab; MedCalc; Jamovi; JASP; GraphPad Prism.

SPSS'de dosya kaydetmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Word (.docx) olarak kaydetmek. PDF (.pdf) olarak kaydetmek. Excel (.xls) olarak kaydetmek. PowerPoint (.pptx) olarak kaydetmek. Web sayfası olarak kaydetmek. Ayrıca, SPSS'de dosya kaydetmek için "File > Save" veya "File > Save As" seçenekleri de kullanılabilir.

Hayes Process Macro, SPSS yazılımında kullanılarak medyan etkileri ve etkileşim etkilerini analiz etmeye yönelik bir araç sağlar. Hayes Process Macro'nun bazı işlevleri: Aracılık analizi (mediation). Düzenleyicilik analizi (moderation). Karmaşık istatistiksel modelleme. Hayes Process Macro, karmaşık istatistiksel analizleri otomatikleştirerek hata riskini azaltır ve analiz sürecini hızlandırır.