Sözdizimi

Ta ki bağlacı, cümledeki iki eylem arasındaki süreyi belirtmek için kullanılır. Ta ki bağlacının kullanım kuralları: Birinci fiilden sonra kullanılmalıdır. İkinci fiil genellikle olumsuz bir anlam taşıyan bir fiil olmalıdır. Cümle, ama veya ancak gibi kelimelerle başlayabilir. Örnek cümleler: Anne yemeğin pişmesini bekledi ta ki çocuğu eve gelene kadar. Ta ki arabam tamir edilene kadar otobüsle seyahat etmek zorundayım. Benim zengin olmam için daha çok çalışmam gerekiyor, ta ki milyoner olana kadar.

Belirtisiz isim tamlaması bulmak için şu özelliklere dikkat edilebilir: Tamlayanın ek almaması. Tamlananın -i iyelik ekini alması. Tamlayan ile tamlanan arasına kelime girmemesi. Tamlayan ile tamlananın yer değiştirmemesi. Bazı belirtisiz isim tamlaması örnekleri: çoban çeşmesi; hayal iklimleri; ahududu şerbeti; duvar kağıdı; masa örtüsü.

Edilgin ve edilgen arasındaki fark, dilbilgisi bağlamında şu şekildedir: Edilgen, bir eylemin gerçekleştiricisinin belirli olmadığı, işin kim tarafından yapıldığının tahmin edilemediği cümleleri ifade eder. Edilgin ise, "edilgen" kelimesinin genel anlamda "pasif" ile eşdeğer kullanıldığı bir terimdir. Dolayısıyla, "edilgin" ve "edilgen" arasındaki ayrım, dilbilgisi terimi olarak "edilgen"in belirli bir dil yapısına, "edilgin"in ise daha genel bir anlama sahip olmasıdır.

Anlam kaymasına örnek cümleler: Gelecek zaman yerine geniş zaman: "Babam bu habere çok sevinir" (sevinecek). Şimdiki zaman yerine geniş zaman: "Ben onun ne istediğini bilirim" (biliyorum). Emir kipi yerine geniş zaman: "Yarın buraya gelir, gerekli evrakları alırsın" (gel, al). Görülen geçmiş zaman yerine şimdiki zaman: "Duyar duymaz olay yerine koşuyorum" (koştum). Gereklilik yerine gelecek zaman: "Sıkıntın çalışmandan olacak" (olmalı). Öğrenilen geçmiş zaman yerine geniş zaman: "Hoca bir gün pazara iner" (inmiş). Emir yerine istek: "İşimize gereken ciddiyeti gösterelim" (gösterin). İstek yerine emir: "Her şey gönlünce olsun". Miş’li geçmiş zamanın hikâyesi yerine şimdiki zaman: "Buyurun, ne aramıştınız?" (arıyorsunuz). Anlam kayması, zaman kiplerinin yersiz kullanılması sonucu cümlenin anlamını değiştirmesi durumudur.

Hal ekleri, isimlerin cümle içerisinde yüklendikleri görev ve anlamlarını belirleyen eklerdir. Türkçede beş farklı hal eki vardır: 1. Yalın hali: İsimlerin hal eki almamış hâlidir. 2. Belirtme veya yükleme hali: -ı, -i, -u, -ü ekleriyle yapılır. 3. Yönelme hali: -a, -e ekleriyle yapılır. 4. Bulunma hali: -de, -da, -te, -ta ekleriyle yapılır. 5. Ayrılma hali: -den, -dan ekleriyle yapılır. Hal ekleri, çekim ekleri grubuna girer ve isimlere eklenerek cümledeki anlamlarını belirler.

"Var mı" sorusuna verilebilecek bazı cevaplar: Hayır, teşekkür ederim, bir şeye ihtiyacım yok. Hayır, canım sağ olsun, şu an için bir şeye ihtiyacım yok. Hayır, bir isteğim yok ama ihtiyacın olursa söylemekten çekinme. Evet, aslında bir isteğim var, bana yardımcı olabilir misin?. Mülakatlarda "Bize sormak istediğiniz bir şey var mı?" sorusuna ise şu şekilde cevap verilebilir: Şirket kültürü hakkında bilgi almak için: "Şirket kültürünü nasıl tanımlarsınız?". Günlük sorumluluklar için: "Bu rolün günlük sorumlulukları neler olacak?". Gelecek planları için: "Şirketin gelecek planları nelerdir?". Cevap verirken, açık uçlu sorular sormak, önceden araştırma yapmak ve iş tanımında yer alan soruları tekrarlamamak önemlidir.

Ünlü değişimi, kelimelerin kökünde yer alan ünlü harflerin düşmesi, daralması ya da farklı bir harfle yazılmasına denir. Ünlü değişimi üç farklı şekilde gerçekleşir: Sözcüklerin köklerinde yaşanan ünlü değişimleri. Ünlü daralması. Ünlü düşmesi. Ünlü değişimi, genel bir kural olmayıp sadece bazı kelimelerde gerçekleşir.

Özne-yüklem uyumsuzluğu, Türkçe bir cümlede özne ve yüklemin şahıs, tekillik-çoğulluk ve olumluluk-olumsuzluk yönünden uyumlu olmaması durumudur. Özne-yüklem uyumsuzluğuna örnekler: Şahıs yönünden: "Ben yarın Ankara'ya gideceğim" cümlesinde "ben" (1. tekil şahıs) olmasına rağmen yüklem "gideceğim" (2. tekil şahıs eki) almıştır. Tekillik-çoğulluk yönünden: "Öğrenciler odalarına yerleşti" cümlesinde özne çoğul (öğrenciler) olmasına rağmen yüklem tekil (yerleşti) kullanılmıştır. Olumluluk-olumsuzluk yönünden: "Herkes törene katıldı" cümlesinde olumlu özne ("herkes") ile olumsuz yüklem ("katılmadı") kullanılmıştır. Özne-yüklem uyumsuzluğu, dil bilgisi açısından bozukluklara neden olur.

Özne-yüklem ilişkisine göre fiiller dört ana çatıya ayrılır: 1. Etken Fiil: İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillerdir. 2. Edilgen Fiil: İşi yapan gerçek bir öznesi olmayan, öznenin yapılan işten etkilendiği fiillerdir. 3. Dönüşlü Fiil: Fiilin bildirdiği işi öznenin kendi üzerinde yaptığı, hem yapan hem de etkilenen olduğu fiillerdir. 4. İşteş Fiil: En az iki özne tarafından karşılıklı veya birlikte yapılan fiillerdir.

Nesne, özne ve yüklem arasındaki farklar şu şekilde açıklanabilir: Yüklem: Cümlede bir iş, oluş, hareket bildiren ve cümleyi yargıya bağlayan ögedir. Özne: Yüklemde bildirilen işi yapan veya olan biteni karşılayan ögedir. Nesne: Öznenin yaptığı işten etkilenen öğedir.

Türkçede dört dilek kipi vardır: 1. İstek kipi. 2. Dilek-koşul kipi. 3. Gereklilik kipi. 4. Emir kipi.

Eksiltme ve eksiltili cümle arasındaki fark şu şekildedir: Eksiltme, dilde en az çaba kuralına bağlı olarak, bir kelimenin, kelime grubunun veya cümlenin herhangi bir öğesinin, anlam karışıklığına yol açmayacak şekilde düşürülmesi olayıdır. Eksiltili cümle ise, bazı öğelerinin eksik olduğu ve anlamın bağlamdan çıkarıldığı cümle türüdür. Dolayısıyla, eksiltili cümle, eksiltmenin bir sonucu olarak ortaya çıkar.

”İçin” edatı, cümle içinde çeşitli anlamlar katar: Amaç belirtme.” Neden bildirme.” Değişim ve takas anlamı.” Yarar ve zarar durumu.” Zaman bildirme.” Malzeme belirtme.” Destek veya talep bildirme.” Edatın taşıdığı anlam, cümlenin bağlamına ve kullanıldığı diğer kelimelere göre değişebilir.

İyelik eki ve zamiri bulmak için şu adımlar izlenebilir: 1. İyelik Eki: İsimlerin ve isim soylu kelimelerin sonuna gelerek onların sahiplerini, ait oldukları kişileri belirtir. Tamlayansız kullanıldıkları zaman bu eklere iyelik zamirleri de denir. Türkçede bazı iyelik ekleri şunlardır: Tekil şahıs iyelik eki: -(i)m. Çoğul şahıs iyelik ekleri: -miz, -niz, -leri. İyelik ekini bulmak için nesneye "kime ait" veya "neyin" soruları sorulur. 2. İyelik Zamiri: Cümle içerisinde yer alan belirtili ve belirtisiz nesnelerin kime ya da neye ait olduğunu belirten eklerdir. Örnekler: "Masanın üstündeki saat" cümlesinde iyelik zamiri: (-ın). "Evleri çok lüks" cümlesinde iyelik zamiri: (-leri).

Hayır, yan cümlecik ve iç cümle aynı şey değildir. Yan cümlecik, temel cümlenin bir öğesi durumundaki yargılara denir. İç cümle ise, bir temel cümleyle, onun içinde kullanılan bir yardımcı cümleden oluşan cümlelere denir. Özetle: - Yan cümlecik, temel cümlenin bir öğesidir. - İç cümle, temel cümle içinde yer alan bir yardımcı cümledir.

"I can't" ve "I cannot" arasındaki temel fark, can't'ın bir kısaltma olması, cannot'ın ise tam yazım şeklidir. - Can't: Günlük yazışmalarda ve gayri resmi durumlarda kullanılır. - Cannot: Daha çok resmi yazılarda tercih edilir. Not ekinin başka bir kelimeyle bağlantılı olduğu durumlarda (örneğin, "not only" kalıbı) "can not" yazımı uygundur.

Yalnız ve yanlız arasındaki fark, doğru yazım ve anlam bağlamında önemlidir. - Yalnız: Doğru yazım şeklidir ve tek başına, yanında başkaları olmayarak, sadece anlamlarına gelir. - Yanlız: Yanlış yazım şeklidir. Özetle: - Yalnız: Doğru - Yanlız: Yanlış

İyelik eki ve aitlik eki arasındaki fark şu şekilde ayırt edilebilir: İyelik eki, adlara gelerek onlara aitlik anlamı katar ve onların neye, kime ait olduğunu belirtir. Aitlik eki, isim tamlamalarında tamlanana gelen ektir. Örnekler: İyelik eki: "kalem-im" (benim kalemim), "anne-m" (annem). Aitlik eki: "okul-un" (okulun), "cam-ın" (canın). Ayrıca, iyelik ekleri şahıslara göre farklı olarak çekimlenir.

Özne ve sözde özne arasındaki temel fark, cümlede eylemin kim veya ne tarafından gerçekleştirildiğidir. Özne: Cümlede eylemi gerçekleştiren veya durumu bildiren öğedir. Sözde Özne: Edilgen çatılı fiillerin kullanıldığı cümlelerde, eylemden etkilenen öğedir. Örnekler: Gerçek Özne: "Öğrenciler sınıfta ders çalışıyor" cümlesinde "öğrenciler" gerçek öznedir. Sözde Özne: "Kapı yavaşça açıldı" cümlesinde "kapı" sözde öznedir.

İse bağlacının ayırt edilmesi için şu yöntemler kullanılabilir: Okuma şekli: "İse" bağlacı, "gerektirir" veya "sonucu çıkar" şeklinde okunabilir. Cümleden çıkarma: "İse" bağlacı, cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı değişmiyorsa bağlaç olarak kullanılmıştır. Ayrıca, "ise" bağlacı ile kurulan bileşik önermeler, doğruluk tablosu ile de analiz edilebilir. "İse" bağlacı, edat değil, bağlaç olarak kabul edilir.