Şive

Bursa şivesinin farklı olmasının nedeni, tarihsel, coğrafi ve sosyal faktörlerin bir araya gelmesidir. Tarihsel olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun çok uluslu yapısı ve farklı kavimlerle etkileşimler, Türkçenin çeşitlenmesine katkıda bulunmuştur. Coğrafi izolasyon da şive farklılıklarının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Sosyal faktörler arasında ise eğitim düzeyi, meslek grupları ve kültürel farklılıklar yer almaktadır.

Arapçada beş ana şive grubu bulunmaktadır: Cezayir, Fas, Mısır, Irak ve Levant.

Ege Bölgesi'nde en güzel şive konusunda kesin bir görüş birliği yoktur, ancak Muğla şivesi bazı kaynaklar tarafından öne çıkarılmaktadır.

"Nörüyüm" ifadesi, Konya ve Ege Bölgesi şivesinde "nasılsın" anlamına gelir.

Karadeniz'in en ağır şivesi Trabzon ilinde konuşulmaktadır.

Eskişehir şivesinde kullanılan bazı kelimeler şunlardır: "Hacım": Arkadaşlar birbirine hitap etmek için kullanılır. "Kayış atmak": Okuldan kaçmak yerine kullanılan bir ifadedir. "Keten": Spor ayakkabı yerine kullanılan bir kelimedir. "Çava": Çaylak yerine kullanılır. "Nörüyon": Ne yapıyorsun anlamına gelen bir ifadedir. Ayrıca, Eskişehir'de Kırım Tatarcası da konuşulmaktadır.

Antep'in en güzel şivesi konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak bu şiveyi Ömer Asım Aksoy'un yazdığı üç ciltlik kitap en gerçek kaynak olarak kabul edilmektedir.

Trakya'nın en güzel şivesi konusunda kesin bir görüş birliği yoktur, ancak Edirne ve Rize şiveleri genellikle bu kapsamda değerlendirilir.

Konyalıların en belirgin özellikleri arasında şunlar sayılabilir: 1. Düğün Pilavı, Etli Ekmek ve Bamya Çorbası: Konyalıların düğün yemeklerinde ve misafir ağırlamada vazgeçilmezleri. 2. Muhafazakârlık: Dinlerine düşkün olmaları ve aile içinde gelenek, göreneklere önem vermeleri. 3. Şive: Günlük hayatta kullandıkları kendine has şiveleri. 4. Gece Hayatı: Gece hayatının pek olmaması ve genellikle evlerinde vakit geçirmeleri. 5. Türkmen ve Kıpçak Kökenli Olmaları: Konyalıların kökeninin genellikle bu Türk boylarına dayanması.

İzmir şivesi, kendine has kelimeler ve telaffuz özellikleriyle dikkat çeker. İşte bazı örnekler: "Çiğdem" kelimesi, İzmir'de çekirdek anlamında kullanılır. "Asfalya" kelimesi, sigorta kelimesinin karşılığıdır ve hem elektrik sigortası hem de mecazi anlamda kullanılır. "Domat" kelimesi, domates kelimesinin kısaltılmış hâlidir. Ayrıca, bazı kelimelerin söylenişi Türkiye Türkçesinin standart ağzından farklılık gösterebilir; örneğin, "börek" kelimesi İzmir'de "boorek" şeklinde telaffuz edilebilir. İzmir şivesinin kökeni, şehrin kozmopolit yapısı ve tarihsel etkileşimlerine dayanır.

Şiveyi diyalogda göstermek için karakterlerin konuşmalarına bölgesel söyleyiş farklılıkları eklenebilir. Bu, diyalogda şu şekilde yansıtılabilir: Karakterlerin kostümleri: Kullanılan şiveye uygun olarak seçilebilir. Diyalogların içeriği: Karakterlerin yaşadıkları döneme ve sosyal statülerine göre şekillendirilebilir. Karşılıklı konuşmalar: Konuşma çizgisi (—) kullanılarak belirtilir. Örneğin, Doğu şivesi kullanan karakterler ezilmişliği, yoksulluğu; İstanbul ağzı ise zenginliği ve devleti temsil edebilir.

Trakya şivesi, bölgenin tarihi, kültürel etkileri ve insanların yaşam tarzından dolayı diğer şivelerden farklıdır. Bu şivenin oluşumunda rol oynayan bazı faktörler şunlardır: Bulgaristan ve diğer Balkan bölgelerinden gelen etkiler. Etnik grupların dilleri. Ayrıca, Trakya şivesinin sesli harflerle kullanılan sesler, ünsüzlerin şekli ve anlamının değişmesi gibi kendine özgü dil özellikleri de vardır.

Elazığ şivesi, diğer şivelerden farklı olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Tarihsel ve Coğrafi Etkiler: Elazığ'ın tarihi boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapması ve çeşitli kültürlerle etkileşimi, dilin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. 2. Arapça ve Farsça Etkisi: Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arapça ve Farsça'dan alınan kelimeler, Elazığ şivesini zenginleştirmiştir. 3. Yerel Gelenekler: Yöresel şarkılar, halk edebiyatı, geleneksel oyunlar ve yaşam tarzı gibi yerel gelenekler, şivenin karakteristik özelliklerini belirlemiştir. 4. Sosyal ve Ekonomik Faktörler: Köylerde ve şehirlerde yaşayan insanlar arasında dildeki farklılıklar, sosyal ve ekonomik faktörlerin de şive üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Kastamonu'nun en güzel şivesi hangi ilçede olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur. Ancak, Kastamonu şivesi genel olarak Kastamonu yöresine ait olarak kabul edilir.

Ege şivesi, "İftarlık Gazoz" adlı filmde kullanılmıştır.

Gollik kelimesi, Erzurum şivesinde "kısa boylu" anlamına gelir.

"Anadınmı" ifadesi, Beypazarı ağzında kullanılan bir deyimdir.

Zonguldaklıların farklı konuşmasının nedeni, bölgesel şive ve dil özellikleridir. Bu durum, tarihsel olarak bölgeye yerleşen farklı etnik grupların etkisiyle oluşmuştur.

Diyarbakır şivesi, Türkçenin Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu ağızlarından etkilenmiş, yerel kelimeler ve deyimlerle zenginleşmiş bir dildir. Örnek cümleler: 1. "Geldin mi?" yerine "Geldiiin?" denir. 2. "İyi misin?" yerine "İyiisiin?" kullanılır. 3. "Korktun mu?" yerine "Korktıın?" söylenir. 4. "Diyarbakır dört kapi, git bak o yar ne yapi?" (Diyarbakır dört kapı, git bak o yar ne yapıyor?). 5. "Oğlum Ehsan! Ana heyran, nasılsan? Ne haldasan?" (Oğlum Ehsan! Anne, nasılsın? Ne durumdasın?).

Yozgatlı şivesi, Türk dilinin Anadolu ağzına özgü bir konuşma biçimidir: "ğ" sesi genellikle "k" olarak telaffuz edilir. "ı" sesi hafif bir "e" sesiyle söylenir. Bazı kelimelerin sonuna eklenen "k" ekleriyle daha sert bir ses elde edilir. Ayrıca, Yozgatlı şivesinde "abi", "abla", "kardeş" gibi hitaplar sıkça kullanılır ve bu, samimi bir üslubu yansıtır.