RekabetHukuku

Rekabet ihlalleri, çeşitli suçlara girebilir: Türk Ticaret Kanunu (TTK) Kapsamında: TTK'nın 55. ve 62. maddelerinde düzenlenen haksız rekabet suçları. Türk Ceza Kanunu (TCK) Kapsamında: TCK'da doğrudan bir haksız rekabet suçu tanımlanmamakla birlikte, iftira veya hakaret gibi genel suç tanımları uygulanabilir. Rekabet Hukuku Kapsamında: Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşmalar, Hakim Durumun Kötüye Kullanılması ve Birleşme/Devralmaların Rekabeti Engelleyici Şekilde Gerçekleşmesi gibi ihlaller, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilir ve idari yaptırımlar öngörülür.

Rekabet hukukuna aykırı davranışların yaptırımları, cezai ve hukuki yaptırımlar olarak iki kategoriye ayrılır. Cezai yaptırımlar: Para cezaları: İhlalin ciddiyetine, şirketin piyasa gücüne ve etkilerine bağlı olarak belirlenir. İdari cezalar: Sorumlu yöneticilere de uygulanabilir ve kişilerin yıllık gelirlerinin %5'ine kadar ulaşabilir. Hapis cezası: Rekabet hükümlerine aykırı davranışlar nedeniyle 2 yıla kadar hapis cezası öngörülebilir. Hukuki yaptırımlar: Tazminat talepleri: Rekabet ihlallerinden zarar gören tüketici veya şirketler, ihlali gerçekleştiren şirketlere karşı tazminat talebinde bulunabilir. Rekabet ihlalleri tespit edildiğinde, Rekabet Kurumu tarafından idari para cezaları, geçici tedbirler, faaliyetin durdurulması veya kısıtlanması, birleşme ve devralmaların iptali gibi yaptırımlar da uygulanabilir.

Rekabet soruşturmasında ceza hesaplaması, 27 Aralık 2024 tarihinde yürürlüğe giren Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik (Yeni Ceza Yönetmeliği) esas alınarak yapılır. Temel ceza oranı, ihlalin niteliği, yol açtığı veya açabileceği zarar ve süresine bağlı unsurlar dikkate alınarak belirlenir. Başlangıç ceza oranı, ceza verilecek teşebbüsün nihai karardan bir önceki mali yıl sonunda oluşan veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa nihai karar tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan ve Kurul tarafından saptanacak olan yıllık gayri safi gelirleri üzerinden hesaplanır ve bu oran %10'u aşamaz. Temel ceza oranı, ağırlaştırıcı unsurlar dikkate alınarak artırılır ve hafifletici unsurlar dikkate alınarak indirilir. Ağırlaştırıcı unsurlar arasında ihlalin tekerrürü, soruşturma kararının tebliğinden sonra ihlale devam edilmesi, ihlalde belirleyici etkinin bulunması ve uzlaşma sürecindeki gizlilik yükümlülüklerinin ihlali yer alır. Hafifletici unsurlar ise yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi, yerinde incelemenin daha kısa sürede tamamlanmasını veya daha etkin şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan fiziksel ve/veya teknik imkânların sunulması gibi durumları kapsar. Rekabet Kurulu, her somut olayın koşullarına göre ceza oranını belirler.

Rekabet Kurumu'na üye olmak için belirli bir kısıtlama bulunmamaktadır. Herkes, Rekabet Kurumu'nun web sitesi üzerinden haber bültenine üye olabilir. Rekabet Kurumu'na başvuru yapma hakkı olanlar: Teşebbüsler: Rekabet ihlali durumunda, ihlalden zarar gören teşebbüsler Rekabet Kurumu'na başvurabilir. Vatandaşlar: Herhangi bir şikayet durumunda, vatandaşlar da Rekabet Kurumu'na başvurabilir. Başvurular, dilekçe, telefon veya faks ile yapılabilir.

Gönenç Gürkaynak, avukat ve akademisyen olarak çalışmaktadır. Mesleki faaliyetleri: ELIG Gürkaynak Ortak Avukat Bürosu'nun kurucu ortağı ve yöneticisidir. Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır. Google, Twitter, Amazon ve Instagram gibi dev teknoloji şirketlerinin Türkiye'deki hukuki süreçlerini yönetmektedir. Akademik çalışmaları: University College London (UCL) Hukuk Fakültesi'nde onur profesörü olarak görev yapmaktadır. UCL Hukuk, Ekonomi ve Toplum Merkezi'nde kıdemli araştırmacıdır. Bazı davalardaki rolü: Vikipedi'nin Türkiye'deki erişim engelinin kaldırılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne açılan davada Wikimedia Vakfı'nın avukatlığını yapmıştır. Rekabet Kurumu'nun Google hakkında açtığı soruşturmalarda Google'ın avukatlığını üstlenmiştir. X (eski adıyla Twitter) sosyal medya platformunun Türkiye'deki yasal temsilciliğini yapmaktadır.

Rekabet Kurumu'nun temel görevi, piyasalarda rekabetin sağlanması ve korunmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, Rekabet Kurumu şu faaliyetleri yürütür: Rekabeti sınırlayıcı anlaşmaların incelenmesi. Hakim durumun kötüye kullanılmasının önlenmesi. Birleşme ve devralmaların denetlenmesi. Sektör incelemeleri ve pazar araştırmaları. Danışmanlık ve eğitim hizmetleri. Rekabet Kurumu, görevlerini yerine getirirken bağımsızdır ve hiçbir organ veya kişi kurumun kararlarını etkilemeye yönelik emir ve talimat veremez.

Bireysel muafiyet, rekabeti sınırlayıcı bir anlaşma veya eylemin, rekabeti azaltan etkilerinin ortadan kaldırılabileceği veya önemsiz hale getirilebileceği durumlarda, ilgili şirket veya kişilere özel olarak tanınan bir muafiyet hakkıdır. Bireysel muafiyet, söz konusu anlaşma veya eylemin rekabeti azaltan etkilerinin genel olarak kabul edilebilir olabileceği, hatta piyasanın işleyişi için gereklilik arz edebileceği durumlarda uygulanır. Bireysel muafiyet, şirketlere daha fazla esneklik sağlarken, aynı zamanda rekabeti koruma kurumlarına da daha fazla takdir yetkisi tanır. Bireysel muafiyet, belirli bir süre için verilebileceği gibi, belirli şartların ve/veya belirli yükümlülüklerin yerine getirilmesine de bağlanabilir.

Rekabet hukuku, aşağıdaki durumlarda uygulanır: Rekabeti sınırlayıcı anlaşmalar: Teşebbüslerin rekabeti engellemek amacıyla yaptıkları anlaşmalar, kararlar veya koordineli hareketler. Hakim durumun kötüye kullanılması: Bir teşebbüsün pazardaki üstün konumunu rakipleri veya tüketiciler aleyhine kullanması. Birleşme ve devralmalar: Pazarda hakimiyet yaratabilecek veya rekabeti önemli ölçüde azaltabilecek birleşme ve devralmalar. Haksız rekabet uygulamaları: Aldatıcı hareketler ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar. Türkiye'de rekabet hukuku, esas olarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir.

Rekabet hukukunda idari para cezası, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 16. maddesine göre, ceza verilecek teşebbüsün nihai karardan bir önceki mali yıl sonunda oluşan veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa nihai karar tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirleri üzerinden hesaplanır. Hesaplama adımları: 1. Temel ceza oranı belirlenir. 2. Ağırlaştırıcı ve hafifletici unsurlar dikkate alınarak nihai ceza oranı belirlenir. 3. Yasal üst sınır uygulanır; her bir ihlale ilişkin ceza miktarı, teşebbüsün gelirlerinin %10'unu aşamaz. Yeni Ceza Yönetmeliği ile, kartel ve diğer ihlaller bazında ayrım kaldırılarak, tüm rekabet hukuku ihlalleri için başlangıç ceza oranı belirlenmiştir.

Fiziki inceleme ve örnek alma yetkisi, farklı bağlamlarda çeşitli kişilere tanınmıştır: Gümrük İşlemleri: 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre, eşya sahibinin veya temsilcisinin muayene ve numune alma işlemine katılma hakkı vardır. Ceza Muhakemesi: 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, müdafi, soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istediği belgelerin bir örneğini harçsız olarak alabilir. Rekabet Kurulu İncelemeleri: 4054 sayılı Kanun'a göre, Rekabet Kurulu, teşebbüslerin veya teşebbüs birliklerinin defterlerini, elektronik ortam ve bilişim sistemlerinde tutulan her türlü verilerini ve belgelerini inceleyebilir, bunların kopyalarını ve fiziki örneklerini alabilir.

Tek yetkili satıcılık sözleşmesi yapmak için aşağıdaki unsurlar dikkate alınmalıdır: Satış Tekeli: Sözleşmede, tek satıcıya belirli bir bölgede belirli bir süre için tekel hakkı tanınmalıdır. Sürekli Borç Doğuran Sözleşme: Taraflar arasında sürekli bir iş ve borç ilişkisi kurulmalıdır. Kendi Adına ve Hesabına Hareket: Satıcı, malları kendi adına ve hesabına satmalıdır. Dağıtım ve Satış Arttırma Yükümlülüğü: Satıcı, malların dağıtımını, sürümünü ve satışını artırmak için faaliyette bulunmalıdır. Üreticinin Yükümlülükleri: Üretici, tek satıcıya belirlenen bölgede mal satmamalı ve rekabet etmemelidir. Sözleşme Şekli: Tek satıcılık sözleşmesi, sözlü, yazılı veya resmi şekilde yapılabilir. Rekabet Hukuku: Sözleşmenin rekabet hukukuna uygun olması için Avrupa Birliği tebliğleri ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine dikkat edilmelidir. Örnek Sözleşme Metni: Sözleşme metni, tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça belirtecek şekilde hazırlanmalıdır. Bu konuda bir avukattan destek alınması önerilir.

Centilmenlik sözleşmesi, hukuki bir terim olarak tanımlanabilecek bir kavram değildir. Centilmenlik sözleşmesinin bazı özellikleri: Tanımı: Güven, saygı ve karşılıklı iyi niyete dayanan, genellikle yazılı olmayan bir anlaşmadır. Amaçları: İşbirliğini teşvik etmek, etik değerleri gözetmek, güveni pekiştirmek. Yükümlülükler: Belirli yükümlülükler genellikle yer almaz, iyi niyetle hareket edilmesi ve anlaşmazlıkların dostane çözülmesi öngörülür. Hukuki bağlayıcılık: Hukuki bağlayıcılığı sınırlıdır, sözleşmeye aykırı davranılması halinde hukuki bir tazminat veya yaptırım olmayabilir. Uygulama alanları: İş dünyası ve ticaret: Ticari ortaklıklar, distribütörlük anlaşmaları ve uzun vadeli iş birliklerinde görülür. Sosyal sözleşmeler ve toplumsal normlar: Toplumsal normlara dayalı bir bağ oluşturur. Spor dünyası: Sporcular ve kulüpler arasında centilmenlik kurallarına dayalı anlaşmalar yaygındır.

Centilmenlik anlaşması, hukuki bir terim olmayıp, taraflar arasındaki güvene dayalı, genellikle yazılı olmayan ve bağlayıcılığı sınırlı bir anlaşmadır. Bu tür anlaşmalar, işbirliği teşvik etmek, etik değerleri gözetmek ve anlaşmazlıkları dostane çözmek amacıyla yapılır. Centilmenlik anlaşmalarının bazı uygulama alanları: İş dünyası ve ticaret. Sosyal sözleşmeler ve toplumsal normlar. Spor dünyası. Rekabet hukuku açısından, centilmenlik anlaşmaları rekabeti engelleyici nitelikte kabul edilir ve yaptırım uygulanır.

45. madde değişikliğinden kastınız hangi kanuna ait bir değişiklik ise, o kanunun adını belirterek daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Ancak, 29 Mayıs 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7511 Sayılı Kanun ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 45. maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklikten bahsediyor olabilirsiniz. Bu değişiklikle, Rekabet Kanunu’nun “Tebligat ve Cevap Verme” başlıklı 45. maddesinin ikinci fıkrasında geçen “Bu Kanunu ihlal ettiği belirlenenlere” ifadesi “taraflar” olarak değiştirilmiştir. Söz konusu hükümlerdeki değişiklik, Resmî Gazete yayım tarihi olan 29 Mayıs 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Rekabet hukuku, mal ve hizmet piyasalarında rekabetin korunması amacıyla oluşturulmuş kurallar bütününe dayanan bir hukuk dalıdır. Rekabet hukukunun temel amaçları: Tüketicinin korunması. Etkin piyasa mekanizmalarının işleyişinin sağlanması. Tekelleşmenin önlenmesi. Yeni girişimcilerin piyasaya girmesinin teşviki. Fiyatların yapay şekilde yükseltilmesinin engellenmesi. Rekabet hukukunun kapsamı: Teşebbüsler arasındaki rekabeti sınırlayan anlaşma, karar ve uyumlu eylemler. Piyasada hâkim durumda olan teşebbüslerin bu durumlarını kötüye kullanması. Belirli eşiklerin üzerindeki birleşme ve devralmalar. Türkiye'de rekabet hukuku, esas olarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir.

Küçükkaya & Sağlı Avukatlık Ortaklığı, ulusal ve uluslararası şirketlere çeşitli hukuki alanlarda danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Bu alanlar arasında: Sağlık sektörü: Birleşme ve devralma işlemleri, uyum, sağlık mevzuatı, iş hukuku, sözleşmeler hukuku ve ticaret hukuku. Şirketler hukuku: Birleşme ve devralma işlemleri, rekabet hukuku, doğrudan yabancı yatırımlar hukuku, iş hukuku, borçlar hukuku ve veri koruması. Vergi hukuku: Vergi ve gümrük uyuşmazlıklarının çözümü, vergi danışmanlığı. Banka ve finans hukuku: Banka ve finans kuruluşlarına hukuki danışmanlık. Ortaklık, ayrıca aile şirketlerine yönelik kurumsal yönetim ve hissedarlık yapılandırma alanlarında danışmanlık sağlamakta ve gayrimenkul ile altyapı projelerine vergi ve hukuk danışmanlığı sunmaktadır.

Avrupa Süper Ligi, Avrupa Adalet Divanı'nın kararı ile yasaklanmadı. Avrupa Adalet Divanı, 21 Aralık 2023 tarihinde verdiği kararla, UEFA ve FIFA'nın Avrupa Süper Ligi'nin kurulmasını engelleyerek Avrupa Birliği rekabet yasalarını ihlal ettiğine hükmetti. Bu karar, UEFA'nın ön yetkilendirme sürecinde var olan bir teknik eksikliği ortaya koydu, ancak Süper Lig projesinin mutlaka onaylanması gerektiği anlamına gelmiyor. Avrupa Süper Ligi, 2021 yılında duyurulmuş, ancak taraftarların, hükümetlerin ve oyuncuların yoğun tepkileri sonucu 48 saat içinde çökmüştü.

Haksız rekabet davasının ne kadar süreceğine dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Ancak, bu davalarda zamanaşımı süreleri bilinmektedir: Haksız rekabet davası, davayı açma hakkı olan kişinin haksız rekabet olayını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Her hâlde, bu hakkın doğumundan itibaren 3 yıl geçmekle dava zamanaşımına uğrar. Eğer haksız rekabet fiili, aynı zamanda Türk Ceza Kanunu'na göre daha uzun dava zamanaşımı süresine tabi bir suç teşkil ediyorsa, bu süre hukuk davaları için de geçerli olur.

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a göre yasaklanan faaliyetler şunlardır: Rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar: Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının tespit edilmesi. Mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi. Mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü. Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot edilmesi. Eşit durumdaki kişilere farklı şartlar uygulanması. Bir mal veya hizmet ile birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması. Hâkim durumun kötüye kullanılması: Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girişinin engellenmesi. Eşit durumdaki alıcılara farklı şartlar ileri sürerek ayrımcılık yapılması. Finansal, teknolojik ve ticari avantajlardan yararlanarak rekabet koşullarının bozulması. Tüketicinin zararına olarak üretimin, pazarlamanın veya teknik gelişmenin kısıtlanması. Birleşme ve devralmalar yoluyla rekabetin azaltılması: Hâkim durum yaratmak veya mevcut hâkim durumu güçlendirmek amacıyla birleşmeler ve devralmalar.

Umut Yeniocak'ın "Sözleşme Hazırlama ve İnceleme Rehberi" kitabı, sözleşme alanında çalışan kişilerin bilmesi gereken önemli pratik bilgileri içerir. Kitapta ele alınan bazı konular: Sözleşme yönetimine ilişkin uyarılar ve ipuçları. Yeni tarihli Yargıtay kararları. Sözleşme hazırlama teknikleri. Sözleşmede şekil kuralı. Sözleşmenin yorumu ve tamamlanması. Cezai şart, faiz, fesih, vergi ve masraflar, gizlilik, yetkili mahkemenin belirlenmesi, mücbir sebep gibi sözleşme uygulamaları. Bu kitap, sözleşmeyi hazırlarken, incelerken ya da sözleşme kaynaklı bir davaya hazırlanırken bir kontrol listesi olarak kullanılabilir.