Osmanlıİmparatorluğu

Şehirli-köylü ayrımının ne zaman başladığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, bu ayrımın sosyal bilimler literatüründe klasik sosyolojinin kurucuları olan Tönnies, Durkheim ve Simmel'in çalışmalarıyla şekillendiği söylenebilir. Ferdinand Tönnies, "Gemeinschaft und Gesellschaft" (Cemaat ve Cemiyet) adlı eserinde kır ve kent sosyolojisinin temellerini atarak, iki farklı ilişki ve örgütlenme biçimini birbirinden ayıran temel karakteristikleri ortaya koymuştur. Durkheim, "Toplumsal İşbölümü" kitabında geleneksel toplumlarda basit bir işbölümünün, homojen bir toplumun, benzer değer ve inançlara sahip olma durumunun ve benzerlikten kaynaklanan mekanik dayanışmanın var olduğunu; modern toplumlarda ise karmaşık bir işbölümünün, farklılaşmış bir toplumun, yasa ve sözleşmenin hâkimiyeti ile organik dayanışmanın var olduğunu belirtmiştir. Simmel, "Metropolis and Mental Life" (Kent ve Zihinsel Yaşam) başlıklı makalesinde köy ve kasabayı, ağır bir ritmi, alışkanlıkları, gönlü, yakın duygusal ilişkileri, başkalarına güven duyma halini, mahalle baskısını, doğayla mücadeleyi kırsal olanın özellikleri olarak tanımlamıştır. Ayrıca, Osmanlı döneminde de şehirli ve köylü ayrımının yapıldığı, şehirlilerin ya askerî sınıftan (memur) ya da esnaftan oluştuğu, köylülerin ise ekip biçmeyi taahhüt ettikleri toprağı kolayca terk edemediği bilinmektedir.

Hatvan, iki farklı savaşta alınmıştır: 1. 1594 yılında Hatvan, 1593-1606 Osmanlı-Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Savaşı sırasında Osmanlı ordusu tarafından geri alınmıştır. 2. 1849 yılında Hatvan, Macar Devrimi sırasında Macar devrimci ordusu tarafından alınmıştır.

Türkiye'de telgraf, 1847 yılında kullanılmaya başlanmıştır. İlk telgraf hattı ise 1854 Kırım Savaşı sırasında, 1855 yılında İstanbul-Edirne arasında kurulmuştur.

Tanzimat döneminde maaşların hesaplanması, ilkel bir usule dayanmaktaydı ve sosyal, ekonomik, mali esas ve ilkelere göre belirlenmemişti. Bazı maaş hesaplama yöntemleri: Vergi muafiyetlerinin kaldırılması: Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra, devlet memurlarının maaşları, vergi muafiyetleri tamamen kaldırılarak belirlendi. Standart gelir tayini: Görevlilerin yıllık gelirleri standart hale getirildi. Halktan toplama yasağı: Valiler ve diğer görevlilerin, halktan keyfi olarak para toplamaları, hediye ve benzeri şeyleri kabul etmeleri yasaklandı. Maaş sistemi, Tanzimat'tan sonra merkeziyetçi, kuralcı ve gelenekçi bir yapıya kavuştu.

Tapu devir işlemlerinin süresi, belgelerin eksiksiz olması ve harçların ödenmesi durumunda genellikle 1 ila 3 iş günü arasında tamamlanır. Ticari işletme devirlerinde ise, tescil ve ilan süreci nedeniyle devir işleminin tamamlanması 2 yıl sürebilir.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u (o zamanki adıyla Konstantinopolis) 6 Nisan 1453 tarihinde fethetmiştir. Bu durumda, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmek için 4 yıl uğraştığı söylenebilir. Çünkü 1451 yılında Osmanlı tahtına geçmiş ve fetih hazırlıklarına o yıl başlamıştır.

Türkiye'de meşrutiyet, 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilan edilmesiyle başlamıştır. I. Meşrutiyet ise 23 Aralık 1876'da ilan edilmiş, ancak 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın etkisiyle 14 Şubat 1878'de sona ermiştir.

Osmanlı Devleti'nin fethettiği bazı ülkeler şunlardır: Avrupa: Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Macaristan, Moldova, Ukrayna, Arnavutluk, Slovenya, Slovakya, Kosova, Voyvodina. Asya: Türkiye, Suriye, Filistin, Irak, Suudi Arabistan, Yemen, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn, Kuveyt, İran’ın batı toprakları, Lübnan. Afrika: Libya, Tunus, Cezayir, Fas, Sudan, Eritre, Cibuti, Somali, Kenya sahilleri, Tanzanya sahilleri, Çad’ın kuzey bölgeleri, Nijer’in bir kısmı, Mozambik’in kuzey toprakları. Osmanlı Devleti, fethettiği topraklarda kendi yönetim sistemini uygulamış ve uzun süreler boyunca bu bölgeleri yönetmiştir.

Babıali, Osmanlı Devleti döneminde sadrazam sarayına verilen isimdir ve Osmanlı hükûmetinin merkezi olarak önemli bir rol oynamıştır. Babıali'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Yönetim Merkezi: Osmanlı Devleti, Babıali'den idare edilmiştir. Basının Yoğunlaşması: Osmanlı hükûmetinin Babıali'de çalışması, çevresinde Türk basınının yoğunlaşmasına neden olmuştur. Tarihsel ve Kültürel Değer: Babıali, Osmanlı'nın klasik bürokratik teşkilatlarından biri olarak, yönetim sisteminin gelişim sürecini anlamak için tarihsel ve kültürel bir değer taşır.

İstanbul, İstanbul Vilayeti'nin merkezidir. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile İstanbul Eyaleti kaldırılmış ve yerine İstanbul Vilayeti kurulmuştur.

Müsadere usulü, Osmanlı İmparatorluğu'nda iki ana nedenle kaldırılmıştır: 1. Adaletsiz Uygulama: Zamanla müsadere sisteminin haksız ve adaletsiz yapılmaya başlanması, özellikle taşra yöneticilerinin kazanç sağlamak ve padişaha hediye sunmak için zenginlere müsadere uygulaması yapması, sistemin güvenilirliğini zedelemiştir. 2. Halkın Devlete Bağlılığının Azalması: Müsadere, halkın devlete olan bağlılığını azaltmış, çünkü insanlar çocuklarına ve eşlerine bir miras bırakamayacaklarını düşünmüşlerdir. Bu nedenlerle, II. Mahmut döneminde müsadere sistemi değiştirilmiş ve sadece kamu malı olduğu mahkeme tarafından belirlenen servetlere müsadere uygulanması kararı alınmıştır.

1630-1633 yılları arasında çıkan bazı isyanlar şunlardır: Osmanlı-Safevî Savaşı (1623-1639). Şah Kulu İsyanı. Bu dönemde başka isyanlar da olabilir, daha fazla bilgi için kaynaklarda detaylı inceleme yapılması önerilir.

Girit Türklerinin kökeni, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1645 yılında Girit'i fethinden sonra adaya yerleştirilen Türk askerlerine ve yerel halkın İslamiyet'e geçmesine dayanır. Ayrıca, 19. yüzyıl başında Yunan milliyetçiliği akımlarının etkisinde kalarak Hristiyanlığa geri dönen Müslüman halk da Girit Türklerinin oluşumunda rol oynamıştır. Girit Türkleri, genellikle kıyı bölgelerinde yaşamış ve tarım, hayvancılık, balıkçılık gibi faaliyetlerle uğraşmışlardır.

XVI. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda su yolcu kuruluşu, su yolları ile maslakların tamirinden ve suların düzenli akmasından sorumlu olan bir esnaf grubudur. Su yolcular, su gelen ev, hamam gibi yerlerden aylık onarım ücreti alırlardı. Su yolcularının, Osmanlı'daki su hizmetleri sisteminin Bizans ve Roma'dan kalma bir yapı olduğu düşünülmektedir. Su yolcuları hakkında daha fazla bilgi, Abdullah Martal'ın "XVI. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda Su-Yolculuk" başlıklı makalesinde bulunabilir.

Sultan II. Abdülhamid, Beylerbeyi Sarayı'nda son nefesini vermiştir. 1909'da tahttan indirildikten sonra önce Selanik'teki Carlo Alâtini Köşkü'nde, ardından Beylerbeyi Sarayı'nın küçük bir kısmında ev hapsinde tutulmuştur.

Dersaadet Tahvilat Borsası, Osmanlı İmparatorluğu'nun 2 Aralık 1866 tarihinde kurduğu, Türkiye'nin ilk borsasıdır. Amaçları: Osmanlı Hükümeti'nin iç ve dış borçlanma ihtiyacını karşılamak ve borçlarını yönetmek. Yerli yatırımcıları teşvik etmek. İşlem Gören Menkul Kıymetler: Devlet tahvilleri ve hisse senetleri. İsim Değişiklikleri: 1906 yılında adı "Esham ve Tahvilat Borsası" olarak değiştirilmiştir. Kapanışı: Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki siyasi ve ekonomik karışıklıklar nedeniyle kapanmıştır.

Reşadiye gemisi, I. Dünya Savaşı'nın başlamasının ardından İngiltere tarafından ele geçirildi. Osmanlı hükûmeti tarafından Britanyalı Vickers'tan sipariş edilen Reşadiye, 1914'te tamamlanıp denize indirildikten sonra, Amiralliğin İlk Lordu Winston Churchill'in emriyle gemiye el konuldu. Britanya donanmasına katıldıktan sonra Reşadiye'nin adı HMS Erin olarak değiştirildi ve Büyük Filo'ya katıldı.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusundan firar eden asker sayısı beş yüz bini bulmuştur. Ancak, firari sayısına dair farklı kaynaklar farklı rakamlar vermektedir: Edward J. Ericson, firari sayısına dair Ahmet Emin (Yalman) tarafından belirtilen 500.000’den fazla sayısını aktarmaktadır. Mehmet Beşikçi ise Birinci Dünya Savaşı boyunca seferber edilen 2.873.000 kişinin yaklaşık yüzde 17’sinin firari olduğunu ifade etmektedir. Firari istatistikleri, genellikle aylık veya istisnai olarak yıllık olarak tutulduğundan, tüm Osmanlı ordusunun firari sayısını kesin olarak belirlemek zordur.

Neo-Osmanlıcılık, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, çeşitli nedenlerle ortaya çıkmıştır: Soğuk Savaş'ın sonu. Türkiye'nin dış politika hedefleri. Kültürel ve tarihsel bağların yeniden güçlendirilmesi. Yayılmacı değil, tanınmacı politika. Neo-Osmanlıcılık, Türkiye'de laik milliyetçi cumhuriyeti ve reformlarını itibarsızlaştıran, Osmanlı Hanedanı'nı ve halifelik gibi gelenekçi kurumları yücelten gerici ve İslamcı bir siyasi ideoloji olarak da değerlendirilmektedir.

Nazır, Osmanlı ve Selçuklu devletlerinde devlet işlerinden birini yürütmekle görevli kişilere verilen isimdir. Nazırın yaptığı işler arasında: Mali kurumları yönetmek veya denetlemek. Vezirin denetimi altındaki divanları yönetmek. İdari ve mali işlerle ilgilenmek. Mütevellilerin tasarruflarını denetlemek. Örnek olarak, "hariciye nazırı" dış işleri bakanı, "dahiliye nazırı" ise iç işleri bakanı olarak görev yapmıştır. Ayrıca, "nazır" kelimesi, bir yöne bakan veya bir yeri gören anlamında da kullanılır.