Okuryazarlık

Finansal okuryazarlık becerisinin kazanılması için en uygun yaş, erken çocukluk dönemidir. Çocuklar, finansal becerilerini çoğunlukla ailelerinden öğrenir. Ancak finansal okuryazarlık becerisinin kazanılması için eğitim programlarının düzenlenmesi, özellikle gençlerin ele alındığı bir konudur. Finansal okuryazarlık becerisinin kazanılması için önerilen yaş aralıkları şu şekildedir: 2-3 yaş. 4-6 yaş. 7-9 yaş. Her çocuğun ilgilendiği, yatkın olduğu alanlar farklı olduğu için finansal okuryazarlık becerisinin kazanılması için önerilen yaş aralıkları kesin değildir.

PISA sınavı, 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri üç ana alanda değerlendirir: 1. Matematik okuryazarlığı. 2. Fen bilimleri okuryazarlığı. 3. Okuma becerileri. Ayrıca, öğrencilerin motivasyonları, öğrenme biçimleri, okul ortamları ve aileleri ile ilgili veriler de toplanır. PISA'da kullanılan "okuryazarlık" kavramı, öğrencinin yazılı kaynakları bulma, kullanma, kabul etme ve değerlendirme sürecini ifade eder.

finansalokuryazarlik.gov.tr adresinden sertifika almak için şu adımlar izlenir: 1. Eğitimlerin Tamamlanması: Sitede "bankacılık", "borsa", "bütçe", "kredi", "kripto varlıklar" ve "yatırım" gibi 6 kategoride sunulan 51 eğitim videosundan oluşan zorunlu eğitimlerin tamamlanması gerekir. 2. Düzey Seçimi: 1. Düzey: 18 farklı eğitimden oluşur. 2. Düzey: Zorunlu eğitimlere ek olarak 12 farklı eğitim daha tamamlanmalıdır. 3. Düzey: Zorunlu eğitimlere ek olarak 24 farklı eğitim daha tamamlanmalıdır. 3. Sertifika Başvurusu: Tüm zorunlu eğitimler tamamlandıktan sonra e-Devlet ile giriş yaparak 1. Düzey, 2. Düzey veya 3. Düzey finansal okuryazarlık katılım sertifikaları alınabilir.

Medya okuryazarı bir kişi şu şekilde davranır: Medya araçlarını tanır ve takip eder. Mesajları değerlendirir ve çözümleme yeteneğine sahiptir. Bilgiye ulaşma konusunda sorun yaşamaz. Bilgilerin doğruluğunu ayırt edebilir. Medyayı kullanma konusunda yetkindir. Sorgulama alışkanlığı vardır. Medya mesajlarının kurgusal olduğunu bilir. Medyanın toplumsal ve politik söylemlerinin farkında olur. Biçim ve içerik arasındaki ilişkiyi anlar. Estetik değerleri eleştirebilir.

Finansal okuryazarlığın beş temel bileşeni şunlardır: 1. Finansal kavramlarla ilgili bilgi. 2. Finansal kavramlarla ilgili iletişim kurabilme yeteneği. 3. Kişisel finans yönetimi becerisi. 4. Uygun finansal kararlar verme becerisi. 5. Gelecekteki finansal ihtiyaçlar için planlama yapma davranışı. Ayrıca, finansal okuryazarlık; finansal bilgi, finansal tutum ve finansal davranış olmak üzere üç temel unsura dayanır.

Medya okuryazarlığının temel ilkeleri şunlardır: Aktif sorgulama ve eleştirel yetenek: Medya içeriklerini sorgulamak ve eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmek. Medya kavramlarının genişletilmesi: Okuryazarlık kavramlarının her türlü medyayı içerecek şekilde genişletilmesi. Medyanın kültürel bir araç olarak görülmesi: Medyanın kültürel bir araç olarak kabul edilmesi ve kullanımının benimsenmesi. Bireysel becerilerin geliştirilmesi: Kişilerin bireysel becerilerinin, özellikle bilgi ve içerik doğrulama becerilerinin geliştirilmesi. Ayrıca, medya okuryazarlığı şu amaçları da hedefler: Medya araçlarını akıllı ve etkili bir şekilde kullanmak. Farklı kaynaklardan gelen bilgilerin doğruluğunu değerlendirmek. Medyanın bireyler ve toplum üzerindeki etkisinin farkında olmak. Demokratik bir şekilde medya kanalları aracılığıyla etkili iletişim kurmak.

Harfleri öğrenmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Sesli tekrar: Yeni bir harfi öğrenirken, o harfle başlayan basit kelimeleri yüksek sesle tekrar etmek, beynin ses ve görüntü arasında köprü kurmasına yardımcı olur. Eğitici videolar ve şarkılar: YouTube'da alfabeyi eğlenceli bir şekilde öğreten videolar veya alfabe şarkıları izlenebilir. Kişisel yöntemler: Kendi kendine kartlar hazırlamak, telefona notlar almak veya kelimeleri görselleştirmek etkili olabilir. Oyun ve alıştırmalar: Wordwall gibi platformlarda harf tanıma ve öğrenme için çeşitli oyunlar ve alıştırmalar bulunmaktadır. Teknolojiden faydalanmak: Mobil uygulamalar ve sesli kartlar da öğrenme sürecinde avantaj sağlar.

F sesini öğretmek için kullanılabilecek bazı etkinlikler: Videolar: "F Sesi Öğretimi ve F Harfi Okuma Çalışması" gibi videolar izlenebilir. Öğretim kaynakları: Wordwall.net sitesinde "F sesi" araması yaparak çeşitli eşleştirme, okuma ve cümle oluşturma gibi etkinlikler bulunabilir. Fasiküller: Turuncusinif.com sitesinde F sesi ve J sesi için hazırlanmış fasiküller indirilebilir. Materyaller: MustafaKabul.com sitesinde F harfi öğretimi için çeşitli boyama sayfaları, hızlı okuma videoları ve görsel dikte çalışmaları mevcuttur. Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı'nın orgm.meb.gov.tr sitesinde F sesi etkinlikleri bulunmaktadır.

Osmanlı Devleti'nde okuryazarlık oranı, farklı kaynaklara göre değişiklik göstermektedir: Teyit.org ve Dogrulukpayi.com sitelerine göre, tarihçi Kemal Karpat'ın "Osmanlı Nüfusu 1830-1914" adlı kitabında yer alan verilere göre, 1894-95 yıllarında Osmanlı'da okuma yazma oranı yüzde 54'tür. Cumhuriyet gazetesine göre, 28 Ekim 1927 tarihli nüfus sayımına göre, Harf Devrimi'nden önce Arap harfleriyle okuma yazma oranı yüzde 8,61'dir. Karar gazetesine göre, aynı 1927 sayımına göre, 7 yaş üstü nüfusta okuma yazma oranı erkeklerde yüzde 17,42, kadınlarda yüzde 4,63, toplamda ise yüzde 10,58'dir. Bu oranlar, Osmanlı'daki okuryazarlık seviyesinin 19. yüzyıl boyunca kamu ve özel girişimlerin katkısıyla arttığını göstermektedir.

Finansal Okuryazarlık Kompozisyon Yarışması, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen ve lise öğrencilerini finansal okuryazarlık konusunda bilinçlendirmeyi amaçlayan bir yarışmadır. Yarışmanın amacı: Finansal piyasalara yönelik farkındalık oluşturmak. Finansal kurumları tanıtmak. Gençlerde tasarruf ve yatırım bilincini geliştirmek. Yarışma koşulları: Yarışmaya, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı tüm resmi ve özel lise öğrencileri katılabilir. Yarışmaya Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul A.Ş. ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği personeli yakınları katılamaz. Her okul en fazla 5 kompozisyon çalışmasıyla yarışmaya katılabilir. Yarışmaya katılım ücretsizdir. Ödüller: Birincilik ödülü 30.000 TL, ikincilik ödülü 25.000 TL, üçüncülük ödülü 20.000 TL’dir. İlk üçe giren öğrencilere Kurul Başkanının imzasını taşıyan “Katılımcı Sertifikası” verilecektir. Yarışma takvimi: Yarışmanın başlama ve bitiş tarihi: 24.10.2024 - 28.04.2025. Eserlerin okul müdürlüklerine teslim tarihi: 31.01.2025. Sonuçların açıklanması: 24.03.2025. Daha fazla bilgi için SPK'nın resmi internet sitesi ziyaret edilebilir.

Sağlık okuryazarlığını ölçmek için kullanılan bazı testler ve ölçekler şunlardır: Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine (REALM). Test of Functional Health Literacy in Adults (TOFHLA). Newest Vital Sign (NVS). Health Activities Literacy Scale (HALS). European Health Literacy Survey-Questionnaire 47 (HLS-EU-Q47). Ayrıca, Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) ve e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (e-HEALS) gibi Türkçe uyarlanmış ölçekler de kullanılmaktadır.

Haber ve medya okuryazarlığı, bireylerin medya içeriklerini eleştirel bir şekilde değerlendirme, analiz etme ve anlama becerisidir. Medya okuryazarlığının temel ilkeleri: Aktif sorgulama ve eleştirel yetenek geliştirme. Okuryazarlık kavramlarını her türlü medyayı içerecek şekilde genişletme. Medyayı kültürel bir araç olarak görme ve kullanımını benimseme. Kişilerin bireysel becerilerini geliştirme. Medya okuryazarlığının önemi: Eleştirel düşünme: Elde edilen bilgilerin doğruluğunu kontrol etme yeteneği kazandırır. Bilgi doğrulama: Doğru bilgiye ulaşma ve yanıltıcı içerikleri tanıma becerisi geliştirir. Güvenlik ve gizlilik: Kişisel verilerin korunması ve güvenli internet kullanımı sağlar. Toplumsal etkiler: Medyanın doğru kullanımını teşvik ederek yanlış bilgi yayılmasını engeller.

RFID kart ile yoklama yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. RFID etiketlerin dağıtımı. 2. Kayıt işlemi. 3. Okuyucu ile kontrol. 4. Yoklama kaydı. 5. Verilerin kaydedilmesi. RFID kart ile yoklama sistemleri, genellikle merkezi bir veritabanı üzerinden otomatik olarak çalışır ve öğrenci devam durumlarını gerçek zamanlı olarak takip etmeyi sağlar.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde beş bilgi kümesi bulunmaktadır: 1. Öğrenci Profili. 2. Beceriler Çerçevesi. 3. Erdem-Değer-Eylem Modeli. 4. Sistem Okuryazarlığı. 5. Alana Ait Bilgi Kümeleri.

Çoklu okuryazarlığa bazı örnekler: Görsel okuryazarlık: Resim, fotoğraf, sembol ve videolar gibi görsellerle sunulan bilgileri anlama ve değerlendirme yeteneği. Dijital okuryazarlık: Web siteleri, akıllı telefonlar ve video oyunları gibi dijital kaynaklar aracılığıyla bilgi bulma, değerlendirme ve yorumlama yeteneği. Teknolojik okuryazarlık: Çeşitli teknolojileri (sosyal medya, çevrimiçi video siteleri ve metin mesajları) uygun, sorumlu ve etik bir şekilde kullanma becerisi. Kültürel okuryazarlık: Farklı kültürleri anlama ve bu kültürlerle etkili bir şekilde etkileşim kurma yeteneği. Veri okuryazarlığı: Veriye farklı yollardan ulaşma, veri ile temel istatistiksel analizler yapabilme becerisi. Medya okuryazarlığı: Mesajlara erişme, bunları analiz etme, değerlendirme ve oluşturma yeteneği. Sağlık okuryazarlığı: Sağlık hizmetlerinin ihtiyaç ve gereksinimlerini karşılama bilgisi. Duygusal okuryazarlık: Duyguları uygun bir şekilde ifade etme anlayışı.

Millet Mekteplerinin bazı özellikleri: Kuruluş Amacı: 1 Kasım 1928'de yeni Türk alfabesinin kabulünün ardından halkı okuryazar kılmak amacıyla kurulmuştur. Eğitim Süresi: 1928 yönetmeliğine göre (A) dersliklerinde dört, (B) dersliklerinde iki ay olan eğitim süresi, 1929 yönetmeliğiyle her iki derslik için de dörder ay olarak belirlenmiştir. Öğretim Kadrosu: Resmî ve özel Türk okullarının öğretmenleri ile bazı aydın kişiler öğretim kadrosunu oluşturmuştur. Eğitim Şekli: Sabit, gezici ve özel olmak üzere üç farklı şekilde hizmet vermiştir. Okutulan Dersler: Okuma-yazma, hesap ve ölçüler, sağlık bilgisi, yurt bilgisi gibi dersler verilmiştir. Sınavlar: Eğitim döneminin sonunda yapılan sınavlarda başarılı olanlara bitirme belgesi verilmiştir. Zorunluluk: 16-45 yaş arasındaki her vatandaşın Millet Mekteplerinde eğitim alması zorunlu kılınmıştır. Toplumsal Etki: 1928-1935 yılları arasındaki çalışmalar sonucunda Türkiye'de okuryazarlık oranı önemli ölçüde artmıştır.

Okuryazarlığa başlama, genellikle ilkokul birinci sınıfta gerçekleşir. Ancak, "okuryazarlığa başlama" ifadesi, daha geniş bir bağlamda "sistem okuryazarlığı" gibi yeni okuryazarlık türlerini de içerebilir. Sistem okuryazarlığı, öğrencilerin herhangi bir konuda öğrenme yöntemlerini kendilerinin belirlediği bir hedef doğrultusunda tanımlanır ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile ilk kez müfredata girmiştir. Okuryazarlık becerilerinin kazanımı, okul öncesi dönemden itibaren bütüncül bir yaklaşımla ele alınır.

Sağlık okuryazarlığı ölçeklerinin madde sayıları farklılık göstermektedir: Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32), 32 maddeden oluşur. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, 25 madde içerir ve dört alt ölçekten oluşur. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-Kısa Form, 12 maddeden oluşur. Dijital Sağlıklı Diyet Okuryazarlığı Ölçeği, 4 maddeden oluşur.

Görsel okuryazarlık ve görsel kültür arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Görsel Okuryazarlık: Görsel mesajları (resimler, grafikler, videolar) anlama, yorumlama ve oluşturma becerisidir. Görsel Kültür: İnsan tarafından üretilen veya ortaya konan her şeyi kapsar. Özetle, görsel okuryazarlık, görsel mesajları anlama ve oluşturma becerisiyle ilgiliyken; görsel kültür, insan yapımı tüm görsel ürünleri kapsayan daha geniş bir kavramdır.

Okuryazarlık belgesi D ifadesi, okuryazarlık sertifikası anlamına gelebilir. Bu sertifika, I. Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarıyla tamamlayan yetişkinlere verilir.