Okuryazarlık

Okuryazarlık belgesi D ifadesi, okuryazarlık sertifikası anlamına gelebilir. Bu sertifika, I. Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarıyla tamamlayan yetişkinlere verilir.

Görsel okuryazarlık ve görsel okuma kavramları birbiriyle ilişkili olsa da farklı anlamlar taşır: - Görsel okuryazarlık, bireyin resimler, fotoğraflar, semboller ve videolar gibi görsel unsurlar aracılığıyla sunulan bilgileri anlama ve değerlendirme yeteneğidir. - Görsel okuma ise, yazılı metinlerin aksine, görsel verilerin (grafikler, şemalar, infografikler) yorumlanması sürecidir.

Sağlık okuryazarı bir birey, sağlıkla ilgili doğru ve uygun kararlar alabilmek için gerekli bilgi ve becerilere sahip olan kişidir. Bu birey şu şekilde davranır: 1. Temel sağlık bilgilerini edinir: Vücudunu, sağlık risklerini ve sağlık hizmetlerinin kullanımını tanır. 2. Sağlık hizmetlerini etkin kullanır: Sağlık hizmetlerine erişim sağlar, randevu alır ve doktor talimatlarını takip eder. 3. Bilgileri eleştirel olarak değerlendirir: Sağlıkla ilgili duyduğu bilgileri sorgulayarak değerlendirir ve güvenilir kaynaklardan gelen bilgilere güvenir. 4. Kendi sağlığını yönetir: İlaçları doğru şekilde alır, basit tıbbi cihazları kullanabilir ve sağlık profesyonellerinin uyarılarına uyar. 5. Toplum sağlığına katkıda bulunur: Temiz gıda ve temiz su temini gibi toplum sağlığını ilgilendiren konularda bilinçlidir.

Teknoloji okuryazarlığı, beş ana kategoriye ayrılır: 1. Bilgisayar Okuryazarlığı: Bilgisayar ve genel bilgi iletişim teknolojileri becerilerini içerir. 2. Bilgi Okuryazarlığı: Bilgi ihtiyacını belirleme, bilgiyi bulma, değerlendirme, sentezleme, kullanma ve iletme aşamalarını kapsar. 3. Görsel Okuryazarlık: Teknolojiyi kullanarak görseller yoluyla mesajları anlama ve yeni mesajlar oluşturma becerisidir. 4. Medya Okuryazarlığı: Farklı medyalara erişebilme, eleştirel bakış açısıyla değerlendirme ve medya iletileri üretebilme becerisidir. 5. Dijital Okuryazarlık: Dijital teknolojileri sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda etkin kullanma, enformasyonu ve enformasyon kaynaklarını değerlendirme becerisidir.

Okuryazarlık seferberliği kapsamında okuma yazma öğretimi için "Oku Yaz" adlı mobil uygulama kullanılmaktadır. Bu uygulama, Eğitim Bilişim Ağı (EBA) tarafından geliştirilmiş olup, Google Play Store, IOS ve EBA Dükkan'da yer almaktadır.

Finansal okuryazarlık testini genellikle devlet kurumları, eğitim kuruluşları ve finansal okuryazarlık platformları yapar. Örneğin, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) finansal okuryazarlık testleri ve eğitimleri sunmaktadır.

Okuryazarlık ve okuryazar kavramları farklı anlamlara sahiptir: 1. Okuryazarlık: Okuma ve yazma yeteneğinin geliştirildiği öğrenme sürecidir. 2. Okuryazar: Okuma yazma öğrenmiş, okuma yazması olan kişi anlamına gelir. Dolayısıyla, okuryazarlık genel bir kavramken, okuryazar bu kavramın bireysel uygulamasını ifade eder.

10.17343/sdutfd.791741, "Türkiye'de Sağlık Okuryazarlığı" başlıklı makalenin DOI numarasıdır. Bu makale, Serdar Özdemir ve Hatice Akça tarafından yazılmış ve 2021 yılında SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi'nin 28(3) sayısında yayımlanmıştır. Makalenin tam metnine dergipark.org.tr ve researchgate.net gibi platformlardan ulaşılabilir.

Gıda güvenliği ve gıda okuryazarlığı kavramları farklı anlamlar taşır: 1. Gıda Güvenliği: Gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünüdür. 2. Gıda Okuryazarlığı: Gıda ile ilgili bilgilere erişme, değerlendirme, analiz edebilme, doğru kararlar alarak uygulayabilme, sağlıklı gıda seçebilme, gereksinim kadar gıda tüketebilme becerisidir.

Finansal okuryazarlık soruları genel olarak aşağıdaki konuları kapsar: 1. Gelir ve Gider Dengesi: Aylık kazanç ve harcamaların nasıl dengelenmesi gerektiği. 2. Bütçe Yönetimi: Etkili bir bütçe planının nasıl yapılacağı ve kategorilere ayrılarak harcamaların nasıl kontrol altına alınacağı. 3. Acil Durum Fonu: Acil durumlar için birikim yapmanın önemi ve nasıl bir fon oluşturulması gerektiği. 4. Borç Yönetimi: Kredi kartı borçlarının nasıl doğru yönetileceği ve borçların öncelik sırasına göre nasıl ödeneceği. 5. Tasarruf Alışkanlıkları: Enerji tasarrufu, gereksiz aboneliklerin iptali ve toplu alımlardan faydalanarak nasıl tasarruf edileceği. 6. Yatırım: Hisse senetleri, altın, döviz ve vadeli mevduat gibi yatırım araçlarının riskleri ve getirileri. 7. Sigorta: Trafik, kasko, sağlık ve konut sigortasının finansal güvence açısından önemi. Bu sorular, bireylerin finansal kararlarını bilinçli bir şekilde alabilmeleri ve mali güvenliklerini sağlayabilmeleri için temel bilgileri içerir.

21. yüzyıl becerileri, bireylerin dijital çağda başarılı olabilmeleri için ihtiyaç duydukları yetenek ve öğrenme eğilimlerini ifade eder. Bu beceriler üç ana grupta toplanır: 1. Öğrenme ve yenilik becerileri: Eleştirel düşünme, problem çözme, iletişim, iş birliği. 2. Bilgi, medya ve teknoloji becerileri: Bilgi okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) okuryazarlığı. 3. Yaşam ve kariyer becerileri: Esneklik, girişim ve öz yönetim, sosyal ve kültürlerarası beceriler, üretkenlik, liderlik ve sorumluluk. Türkçe eğitimi, 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasında önemli bir rol oynar. 2024 Türkçe Dersi Öğretim Programı, dil becerileriyle birlikte 21. yüzyıl becerilerini de kazandırmayı amaçlar.

Millet Mektepleri'nin amacı, 1 Kasım 1928'de Latin harflerinin kabulünden sonra halkı okuryazar kılmak ve ülkedeki okuryazar oranını artırmaktır.

1. kademe okuryazarlık kursu genellikle 90-120 saat arasında sürmektedir. Ancak, bazı kaynaklarda bu sürenin geçebileceği de belirtilmektedir. Okuma yazma kurslarının süresi, farklı kurumlara ve programlara göre değişiklik gösterebilir. Güncel bilgiler için ilgili kurumların web sitelerini ziyaret etmek en doğru yaklaşımı olacaktır.

Okuryazar belgesi almak için 180 ders saati süren bir kursu tamamlamak gerekmektedir.

Okuryazarlık belgesi sınavında sorulan sorular, okuryazarlık türüne göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, okuryazarlık belgesi sınavlarında aşağıdaki soru türleri yer alabilir: 1. Bilgi Okuryazarlığı: Bilgi kaynaklarını etkili kullanma, bilgi kaynaklarının güvenilirliğini sorgulama, görsellerle ilgili soruları cevaplama. 2. Finansal Okuryazarlık: Tasarruf ve yatırım ilkelerini kavrama, banka işlemlerini yürütme, finansal karar alma. 3. Dijital Okuryazarlık: Dijital bilgiye erişim yollarını bilme, dijital bilgiyi sınıflandırma ve değerlendirme, dijital araçlarda etkileşimi gözlemleme. 4. Görsel Okuryazarlık: Resim, şekil, sembol ve grafikleri anlama, çözümleme ve değerlendirme. Bu sorular, sınavın seviyesine ve içeriğine göre farklılık gösterebilir.

Erken okuryazarlık çalışmalarına çocuk henüz okula başlamadan önce, okul öncesi yıllarda başlanması önerilir.

Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER), Türkiye'de finansal okuryazarlık seviyesini artırmak amacıyla kurulmuştur.

Medya okuryazarlığı, bireylerin medya ve iletişim araçlarıyla bilgiyi anlama, değerlendirme, eleştirel düşünme ve etkili iletişim kurma yeteneğini ifade eder. Medya okuryazarlığının dört temel becerisi şunlardır: 1. Erişim Becerisi: İhtiyaç duyulan bilgiyi farklı medyalardan elde edebilme. 2. Analiz Becerisi: Elde edilen bilgilerin doğruluğunu, yanlışlığını ve eksiklerini belirleyebilme. 3. Değerlendirme Becerisi: Bilginin uygunluğu, doğruluğu ve güvenilirliği konusunda karar verebilme. 4. Üretim Becerisi: Kendi mesajlarını oluşturup yayabilme. Medya okuryazarlığı, günümüzde artan bilgi kirliliği ve dezenformasyon karşısında bireylerin daha bilinçli ve sorgulayıcı olmalarını sağlar.

Finansal okuryazar olmak için belirli bir sayıda kitap okuma zorunluluğu yoktur. Ancak, aşağıdaki kitaplar finansal okuryazarlık becerisini geliştirmek için önerilmektedir: 1. "Warren Buffett Tarzı" - Robert G. Hagstrom: Warren Buffett'ın yatırım yöntemlerini ve düşünce yapısını anlatır. 2. "Kazanmayı Öğren" - Peter Lynch ve John Rothchild: Hisse senedi piyasası ve yatırımcılık hakkında detaylı bilgi sunar. 3. "Akıllı Yatırımcı" - Benjamin Graham: Uzun vadeli yatırım ve birikim koruma stratejileri üzerine odaklanır. 4. "Paranın Psikolojisi" - Morgan Housel: Finansal kararlarda davranışın önemini vurgular. 5. "Herkese Göre Finans" - Aysel Gündoğdu: Finansın temel terimlerini ve ekonomik göstergeleri açıklar. Bu kitaplar, finansal okuryazarlık yolculuğunuza rehberlik edebilir ve daha bilinçli mali kararlar almanıza yardımcı olabilir.

Medya okuryazarlığı sunumunda aşağıdaki konular ele alınmalıdır: 1. Medya Okuryazarlığının Tanımı: Medya okuryazarlığı, bireylerin medya içeriklerini eleştirel gözle değerlendirme, analiz etme ve anlamlandırma becerisi olarak tanımlanır. 2. Önemi: Dijital çağda medya okuryazarlığı, doğru bilgiye ulaşma, yanıltıcı içeriklerden korunma ve bilinçli dijital vatandaşlık için hayati öneme sahiptir. 3. Beceri Alanları: Eleştirel düşünme, medya analiz yeteneği, bilgi doğrulama, medya üretimi ve dijital araçların etkin kullanımı gibi beceriler sunulmalıdır. 4. Medya Okuryazarlığı Eğitimi: Formal eğitim kurumları ve toplumsal farkındalık programları çerçevesinde verilen medya okuryazarlığı eğitiminin kazanımları ve yöntemleri açıklanmalıdır. 5. Araçlar ve Kaynaklar: Fact-checking siteleri, medya okuryazarlığı eğitim platformları, kütüphaneler ve akademik veritabanları gibi medya okuryazarlığını geliştirmek için kullanılan araçlar ve kaynaklar tanıtılmalıdır. 6. Örnek Uygulamalar: Dijital medyada eleştirel düşünme ve bilinçli tüketim örnekleri üzerinden konular pekiştirilmelidir.