Okuryazarlık

Teknoloji okuryazarlığı, farklı türlere ayrılabilir. Başlıca teknoloji okuryazarlığı türleri şunlardır: Bilgi okuryazarlığı: Doğru ve güvenilir bilgilere erişme ve değerlendirme yeteneği. Medya okuryazarlığı: Medya içeriklerini eleştirel bir şekilde değerlendirme ve üretme becerisi. Teknoloji okuryazarlığı: Dijital cihazları ve teknolojileri anlama ve kullanma yeteneği. Güvenlik okuryazarlığı: Kişisel bilgileri koruma ve siber güvenlik tehditlerini fark etme becerisi. Etik okuryazarlığı: Dijital dünyada etik kurallara uygun davranma yeteneği. Bu türler, bireylerin dijital teknolojileri etkin ve güvenli bir şekilde kullanmalarına yardımcı olur.

Sağlık okuryazarı bir birey şu şekilde davranır: Sağlık bilgilerini anlama ve kullanma: Sağlıkla ilgili temel bilgilere sahip olup, randevu, reçete ve tıbbi materyalleri doğru okuyup anlayabilir. Sağlık haberlerini değerlendirme: Sağlık haberlerini güvenilirliğini değerlendirerek, doğru analiz edebilir. Sağlık hizmetlerini araştırma: Sağlık hizmetlerini araştırabilir, anlayabilir ve sorgulayabilir. Uzman görüşlerini değerlendirme: Uzman görüşlerinin çeşitliliğini tespit edebilir. Sağlık personeline kendini ifade etme: Sağlık personeline kendi sağlık durumunu doğru bir şekilde anlatabilir. Sağlık kararlarını sorgulama: Sağlıkla ilgili alınan kararları sorgulayabilir. Gerekli sağlık hizmetini talep etme: Gerekli sağlık hizmetini talep edebilir. İnternetteki sağlık bilgilerini değerlendirme: İnternetteki sağlık bilgilerini tek gerçek kabul etmez ve karmaşıklığı tespit edebilir. Sağlık okuryazarı bireyler, sağlık konularında bilinçli ve doğru kararlar alarak, sağlık hizmetlerinin etkin kullanımını sağlar ve bireysel sağlık durumlarını iyileştirir.

Okuryazarlık seferberliği kapsamında okuma yazma öğretimi için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır: Kurslar: Halk eğitimi merkezleri ve ilkokul sınıf öğretmenleri tarafından verilen birinci ve ikinci kademe yetişkin okuma yazma kursları. Bilenin bilmeyene öğretmesi: Okuma yazma bilenlerin, bilmeyenlere okuma yazma öğretmesi. Uzaktan öğretim: Televizyon gibi elektronik araçlar aracılığıyla öğretim. Ayrıca, seferberlik kapsamında Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanan "Yetişkinler Okuma Yazma ve Temel Eğitim Programı (I. ve II. Kademe)" ve öğretim materyalleri kullanılmaktadır.

Hayır, okuryazarlık ve okuryazar aynı şey değildir. Okuryazar, kelime anlamıyla okuma ve yazma becerisine sahip olan kişiyi ifade eder. Okuryazarlık ise, okuma ve yazma becerilerinin ötesinde, yazılı kaynaklar üzerinden tanımlama, yorumlama, anlama ve iletişim kurma yeteneğini kapsayan daha geniş bir kavramdır.

Finansal okur yazarlık testini bireysel olarak veya aşağıdaki kurumlar aracılığıyla yapabilirsiniz: Türkiye Bankalar Birliği (TBB). ALB Yatırım. Garanti BBVA. Ayrıca, İntegral Yatırım gibi kurumlar da finansal okur yazarlık konusunda eğitim ve webinarlar düzenlemektedir.

10.17343/sdutfd.791741, "Türkiye'de Sağlık Okuryazarlığı" başlıklı makalenin DOI numarasıdır. Bu makale, Serdar Özdemir ve Hatice Akça tarafından yazılmış ve 2021 yılında SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi'nin 28(3) sayısında yayımlanmıştır. Makalenin tam metnine dergipark.org.tr ve researchgate.net gibi platformlardan ulaşılabilir.

Gıda güvenliği ve gıda okuryazarlığı arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Gıda güvenliği, girdilerin sağlanmasından başlayarak, tarım ürünlerinin ve gıdaların üretimi, paketlenmesi, nakliyesi, depolanması ve tüketiciye sunulması süreçlerinin tamamını kapsar. Gıda okuryazarlığı ise, gıda ve beslenme ile ilgili bilgilere ulaşma, bu bilgileri anlama, değerlendirme ve doğru kararlar alarak gıda tüketim alışkanlığına dönüştürme yeteneğini ifade eder. Özetle, gıda güvenliği daha geniş bir kavram olup, gıda okuryazarlığı bu güvenliğin sağlanması için gerekli bilgi ve becerileri içerir.

Finansal okuryazarlık soruları arasında şunlar yer alabilir: Para nedir?. Bütçe nedir ve nasıl hazırlanır?. Tasarruf nedir ve neden önemlidir?. Yatırım nedir ve nasıl yapılır?. Kredi nedir ve nasıl çalışır?. Sigorta nedir ve neden gereklidir?. Enflasyon nedir?. Emeklilik planlaması nedir?. Bu sorular, finansal okuryazarlık kazanmak için temel bilgileri kapsar.

Millet Mektepleri'nin temel amacı, 1 Kasım 1928'de yeni harflerin kabulünün ardından halkı okuryazar kılmaktır. Bu amaç doğrultusunda, vatandaşlara yeni Türk harflerini öğretmek ve okuma yazma becerisi kazandırmanın yanı sıra, hayat ve vatandaşlık için gerekli temel bilgileri sunmak hedeflenmiştir. 1929 yılında yayımlanan yeni yönetmelik ile Millet Mektepleri'nde okuma yazma eğitiminin yanı sıra tarih, yurt bilgisi ve coğrafya gibi dersler de verilmeye başlanmıştır.

21. yüzyıl becerileri, bireylerin dijital çağda başarılı olabilmeleri için ihtiyaç duydukları yetenek ve öğrenme eğilimlerini ifade eder. Bu beceriler üç ana grupta toplanır: 1. Öğrenme ve yenilik becerileri: Eleştirel düşünme, problem çözme, iletişim, iş birliği. 2. Bilgi, medya ve teknoloji becerileri: Bilgi okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) okuryazarlığı. 3. Yaşam ve kariyer becerileri: Esneklik, girişim ve öz yönetim, sosyal ve kültürlerarası beceriler, üretkenlik, liderlik ve sorumluluk. Türkçe eğitimi, 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasında önemli bir rol oynar. 2024 Türkçe Dersi Öğretim Programı, dil becerileriyle birlikte 21. yüzyıl becerilerini de kazandırmayı amaçlar.

1. kademe okuryazarlık kursu genellikle 90-120 saat arasında sürmektedir. Ancak, bazı kaynaklarda bu sürenin geçebileceği de belirtilmektedir. Okuma yazma kurslarının süresi, farklı kurumlara ve programlara göre değişiklik gösterebilir. Güncel bilgiler için ilgili kurumların web sitelerini ziyaret etmek en doğru yaklaşımı olacaktır.

Okuryazarlık belgesi sınavında hangi soruların sorulduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, okuryazarlık becerileriyle ilgili bazı bileşenler şunlardır: Dijital okuryazarlık. Kültürel okuryazarlık. Sürdürülebilirlik okuryazarlığı. Sanat okuryazarlığı. Ayrıca, Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı üzerinden bireysel okuryazarlık belgesi sorgulaması yapılabilir.

Okur-yazar belgesi için alınan eğitim, 1. Kademe ve 2. Kademe olarak ikiye ayrılır: 1. Kademe: Toplam 120 saatlik bir eğitimdir. 2. Kademe: Yetişkinler için II. Kademe Okuma Yazma Programı, 180 saat sürer ve bu programı tamamlayanlar ilkokul programına denk bilgi ve beceri kazanırlar. Bu süreler, eğitim veren kuruma ve programın içeriğine göre değişiklik gösterebilir.

Medya okuryazarlığı, bireylerin medya içeriklerini eleştirel bir gözle değerlendirme, analiz etme ve anlamlandırma becerisi olarak tanımlanabilir. Medya okuryazarlığının temel ilkeleri şunlardır: Aktif bir sorgulama ve eleştirel yeteneğin geliştirilmesi. Okuryazarlık kavramlarının her türden medyayı içerecek şekilde genişletilmesi. Medyanın kültürel bir araç olarak görülmesi ve kullanımının benimsenmesi. Kişilerin bireysel becerilerinin geliştirilmesi. Medya okuryazarlığının önemi, bireylerin: Bilgi kirliliğini fark etmelerine; Yanıltıcı içeriklere karşı direnç geliştirmelerine; Doğru bilgiye ulaşma becerilerini artırmalarına yardımcı olmasında yatar. Ayrıca medya okuryazarlığı, kişilerin güvenliğini sağlama ve eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirme konularında da büyük bir önem taşır.

Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER), Türkiye'de finansal okuryazarlık seviyesini artırmak amacıyla 2012 yılında kurulmuştur. FODER, finansal okuryazarlığı bilgi, tavır/tutum ve davranış olmak üzere üç ana kategoride ele almakta ve bu doğrultuda çeşitli projeler ve eğitimler yürütmektedir. Derneğin kurduğu finkurs.org adlı platform, ücretsiz finansal okuryazarlık eğitimleri sunmaktadır.

Erken okuryazarlık becerileri, genellikle okul öncesi dönemde, yani 3 ila 6 yaş arasında gelişmeye başlar. Erken okuryazarlık becerilerini geliştirmek için bazı öneriler: Kitaplarla erken tanışma: Bebeklik döneminden itibaren çocuklara kitap okumak, dil gelişimini destekler. Günlük konuşmalar: Çocuklarla yapılan günlük konuşmalar ve sorular, kelime dağarcığını genişletir. Hikaye anlatma: Çocuklara hikayeler anlatmak ve onların da hikaye yaratmalarını teşvik etmek, dil becerilerini geliştirir. Okuma alışkanlığı kazandırma: Günlük okuma saatleri belirlemek, okuma alışkanlığını güçlendirir.

Finansal okuryazar olmak için kaç kitap okunması gerektiği konusunda kesin bir sayı vermek mümkün değildir. Finansal okuryazarlık seviyesini geliştirmek için bir veya birkaç kitap seçmek, kişinin ilgi alanlarına ve hedeflerine bağlıdır. Finansal okuryazarlık seviyesini geliştirmek için önerilen bazı kitaplar şunlardır: Warren Buffett Tarzı - Robert G. Hagstrom. Kazanmayı Öğren - Peter Lynch ve John Rothchild. Akıllı Yatırımcı - Benjamin Graham. Ekonomide Geleceği Okumak - Orhan Karaca. Paranın Psikolojisi - Morgan Housel. Zengin Baba Yoksul Baba - Robert Kiyosaki. Babil’in En Zengin Adamı - George S. Clason. Parasal Konularda Yaptığımız Hatalar - Attila Köksal. Cebinde Mucize Yarat - Özlem Denizmen.

Finansal okuryazarlığın önemi şu şekilde sıralanabilir: Bilinçli harcama: Finansal okuryazarlık, bütçeyi planlama, harcamaları takip etme ve gereksiz harcamalardan kaçınma imkanı tanır. Borç yönetimi: Borçlanma oranını kontrol etme ve borç ödeme planını doğru yönetme becerisi kazandırır. Yatırım seçenekleri: Yatırım araçlarını doğru analiz etme ve uygun yatırım kararlarını alma yeteneği sağlar. Emeklilik planlama: Emeklilik için alternatif planlar oluşturma ve yönetme becerisi sunar. Siber güvenlik: Finansal işlemleri güvenli bir şekilde yapma ve dolandırıcılık girişimlerini fark etme yeteneği kazandırır. Ekonomik dayanıklılık: Finansal krizler karşısında daha dayanıklı olmayı sağlar. Gelecek planlaması: Uzun vadeli finansal hedeflere ulaşma için stratejik planlama yapma imkanı tanır. Finansal okuryazarlık eksikliği, borçlanma oranını artırabilir, tasarrufları azaltabilir ve yanlış yatırım kararları alınmasına neden olabilir.

Medya okuryazarlığı sunumunda yer alması gereken bazı unsurlar: Medya mesajlarının yapısı: Medya mesajlarının özenle seçilip, düzenlenerek ve kurgusal bir şekilde sunulduğunu bilmek. Medya ve ideoloji: Medya iletilerinin değer ve ideolojiler barındırdığını anlamak. Eleştirel düşünme: Medya içeriklerini analiz etme, değerlendirme ve sorgulama becerisi. Üretim ve paylaşım: Medya içeriklerini oluşturma ve paylaşma yeteneği. Dijital araçlar: Medyaya erişmek ve içeriği kullanmak için gerekli teknoloji bilgisi. Etki farkındalığı: Medyanın inançlar, davranışlar ve değerler üzerindeki etkisinin bilincinde olmak. Çoklu bakış açıları: Farklı bakış açılarını dikkate alarak değerlendirme yapabilme. Ayrıca, 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren medya okuryazarlığı derslerinde farkındalık, erişim, sorgulama, çevrimiçi güvenlik, çözümleme, değerlendirme, üretim, paylaşım ve eylem/aktivizm gibi beceriler de ele alınmaktadır.

Okuryazar ve okur yazar arasındaki fark, kelimenin yazımında ve anlamındadır. - Okur yazar: Bu ifade, ayrı yazılır ve "okuma yazması olan, öğrenim görmüş kimse" anlamına gelir. - Okuryazar: Bu kelime ise bitişik yazılır ve yine aynı anlama gelir. Dolayısıyla, okuryazar ve okur yazar aynı şeyi ifade eder; sadece yazım şekilleri farklıdır.