Mikroekonomi

Kayıtsızlık eğrisinin pozitif eğimli olması, kötü mal varsayımına dayanır.

Gelir-tüketim eğrisi ve engel eğrisi, belirli varsayımlarla elde edilir: 1. Gelir-tüketim eğrisi: Tüketicinin geliri ve malların fiyatları sabitken, farklı gelir seviyelerinde oluşan tüketici denge noktalarını birleştirir. 2. Engel eğrisi: Gelir-tüketim eğrisinin, tek bir mal (X veya Y) itibariyle ifade edilmiş halidir.

Rant ve tüketici artığı kavramları benzer ancak farklı anlamlar taşır. Rant, üretim faktörlerinden doğal kaynağın geliri olarak tanımlanır. Tüketici artığı ise, bir kişinin belirli bir fiyattan almaya razı olduğu bir mal veya hizmeti, daha düşük bir fiyattan satın aldığında elinde kalan avantaja denir.

İktisatta fayda türleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Toplam Fayda: Bireyin belirli bir mal veya hizmetten elde ettiği toplam tatmin miktarını ifade eder. 2. Marjinal Fayda: Bir ek birim mal veya hizmet tüketildiğinde elde edilen ek tatmini ifade eder.

Tümay Ertek'in "Mikroekonomi Teorisi" kitabına ilişkin final soruları genellikle aşağıdaki konuları kapsar: 1. Matematiksel Temeller: Diferansiyel kalkülüs ve matris cebiri gibi temel matematik konuları. 2. Problem Tipi Sorular: Mikroekonomi teorisindeki problem tiplerinin çözümü. 3. Teorik Konular: Fiyat mekanizması, esneklikler, tüketici davranışı, üretim ve maliyetler, tam rekabet piyasası, monopol ve monopson piyasaları gibi konular. Ayrıca, final soruları genellikle çoktan seçmeli veya açık uçlu olup, gerçek dünya senaryolarına dayalı olabilir.

Kısa dönem üretim teorisi, üretim sürecinde kullanılan girdilerden sadece birinin miktarının değiştirilebildiği, diğer girdilerin ise sabit kaldığı dönemi ifade eder. Bu dönemde üretici, tesisin kapasitesini sabit tutarak, emek gibi değişken faktörleri artırarak üretim miktarını artırmaya çalışır.

İç bükey farksızlık eğrisi, tüketicinin bir maldan ne kadar çok tüketirse, o maldan elde ettiği ek faydanın (marjinal fayda) azaldığını ifade eder.

Talep eğrisinin sağa kayması, talebi artıran faktörlerden kaynaklanır. Bu faktörler arasında: Gelir artışı veya gelir dağılımının iyileşmesi; Nüfusun ve hanehalklarının sayısının artması; Tamamlayıcı malların fiyatlarının düşmesi; Gelecek dönemler konusundaki beklentilerin olumlu olması; Modalar ve trendler.

Tam rekabetçi bir piyasada firma talep eğrisi yatay eksene paralel bir doğru şeklindedir. Bu durumda firma, piyasa fiyatından istediği kadar mal satabilir ve talebin fiyat esnekliği sonsuz olur.

Tekelci rekabette kısa dönem denge, marjinal maliyetin (MC) marjinal hasılata (MR) eşit olduğu noktada sağlanır. Bu durumda firma, karını maksimize eder ve çıktı seviyesini belirler.

Fiyat farklılaştırmasında talep eğrisi, tüketicilerin gelir düzeyi, zevk ve tercihleri, ilişkili malların fiyatları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Talep eğrisinin kaymasına neden olan durumlar: 1. Gelir artışı: Gelir düzeyi yükseldiğinde, talep eğrisi sağa kayar ve tüketiciler daha fazla ürün talep eder. 2. İkame malların fiyatı: İkame bir malın fiyatı artarsa, talep edilen miktar artar ve talep eğrisi yukarı kayar. 3. Nüfus değişimi: Nüfusun artması, tüketici sayısını ve dolayısıyla talebi artırır. Bu değişimler, talep eğrisinin herhangi bir fiyat seviyesinde talep edilen miktarı değiştirmesiyle sonuçlanır.

Tüketici dengesini kardinal yaklaşıma göre açıklamak için aşağıdaki varsayımlar dikkate alınır: 1. Toplam Fayda (TU): Kişinin bir dönem boyunca bir malın tüketiminden elde ettiği toplam faydadır. 2. Marjinal Fayda (MU): Kişinin her ilave birim mal tüketmesi sonucu toplam faydada meydana gelen değişikliktir. 3. Azalan Marjinal Fayda İlkesi: Tüketicinin mal miktarı arttıkça, elde ettiği faydanın her ilave birim için azalması durumudur. Kardinal yaklaşıma göre tüketici dengesi, iki koşulun birlikte olmasıyla sağlanır: 1. Gelirin Tümünün Harcanması: Tüketici, sahip olduğu tüm geliri mallara harcayarak faydasını maksimize eder. 2. Eşmarjinal İlkesi: Her mal için harcanan son liranın tüketiciye sağladığı marjinal faydaların eşit olması durumudur. Bu koşullar sağlandığında, tüketici en yüksek faydayı sağlayan mal sepetini satın almış olur.

İktisatta "ar" terimi, genellikle "arz" anlamında kullanılır. Arz, firmaların veya üreticilerin belirli bir dönemde farklı birim fiyatlardan satmak istedikleri mal veya hizmet miktarını ifade eder. Arzın bulunması için aşağıdaki değişkenlerin dikkate alınması gerekir: - Malın kendi fiyatı; - Üretim girdilerinin fiyatları; - Üretim sürecinde bu malla ilişkili olan diğer malların fiyatları; - Teknoloji; - Üreticinin beklentileri. Arz miktarı ile malın kendi fiyatı arasındaki ilişkiyi gösteren çizelgeye arz tablosu denir ve bu tablo, analitik geometrik bir grafik düzlemi üzerinde arz eğrisi olarak gösterilir.

Tam rekabet piyasasının temel özellikleri şunlardır: 1. Çok Sayıda Alıcı ve Satıcı: Piyasada çok sayıda alıcı ve satıcı bulunur, hiçbiri piyasa fiyatını tek başına etkileyemez. 2. Homojen Ürünler: Tüm firmalar aynı veya çok benzer ürünler üretir ve satar. 3. Serbest Giriş ve Çıkış: Firmalar piyasaya kolayca girip çıkabilirler. 4. Tam Bilgi: Tüm piyasa katılımcıları, fiyatlar, ürün kalitesi ve diğer ilgili bilgiler hakkında tam bilgiye sahiptir. 5. Rasyonel Davranış: Alıcılar ve satıcılar, kendi çıkarlarını maksimize etmek için rasyonel kararlar alırlar.

Üretici ve tüketici rantı aşağıdaki formüllerle bulunur: 1. Tüketici Rantı: Tüketicinin bir ürünü satın almak için ödemeye hazır olduğu fiyat ile ürünün piyasa fiyatı arasındaki farktır. 2. Üretici Rantı: Üreticinin bir ürünü satmaya razı olduğu fiyat ile ürünün piyasa fiyatı arasındaki farktır.

Ekonomide kullanılan bazı temel kavramlar şunlardır: 1. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH): Bir ülkenin sınırları içerisinde belirli bir zaman diliminde üretilen tüm mal ve hizmetlerin toplam değeri. 2. Enflasyon: Mal ve hizmet fiyatlarının genel seviyesinin yükselmesi ve satın alma gücünün azalması. 3. Arz ve Talep: Bir mal veya hizmetin bulunabilirliği ile o mal veya hizmete olan arzu arasındaki ilişki. 4. Makroekonomi: Bir ülkenin veya bölgenin genel ekonomik refahını inceleyen ekonomi dalı. 5. Mikroekonomi: Bireylerin, firmaların ve pazarların karar verme süreçlerini inceleyen ekonomi dalı. 6. Ticaret Dengesi: Bir ülkenin ihracat ve ithalat değerleri arasındaki fark. 7. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Halkın tükettiği mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçen endeks. 8. Likidite: Bir varlığın veya menkul kıymetin piyasa fiyatını etkilemeden nakde dönüştürülebilme kolaylığı.

Arz ve talep esnekliği farklı formüllerle hesaplanır: 1. Talep Esnekliği: Talep edilen miktardaki yüzde değişimin, fiyattaki yüzde değişime oranı olarak hesaplanır. Matematiksel olarak şu şekilde ifade edilir: - Esneklik = (Talep Miktarındaki Yüzde Değişim) / (Fiyattaki Yüzde Değişim). 2. Arz Esnekliği: Arz edilen miktardaki yüzde değişimin, fiyattaki yüzde değişime oranıdır. - Arz Esnekliği = (Arz Miktarındaki Yüzde Değişim) / (Fiyattaki Yüzde Değişim).

Ordinal fayda, belirli bir malın faydasının rakamlarla ölçülemeyip, malların faydaları yönünden sıralanması olarak tanımlanır. Bu yaklaşıma göre: - Faydanın sayısal olarak ölçülmesi mümkün değildir. - Malların faydası objektif değil, subjektiftir; yani kişiden kişiye ve aynı kişi için tüketim zamanına göre değişebilir. - Bir malın tüketimi, diğer malın faydasını etkiler.

Arzın fiyat esnekliği, belirli bir malın fiyatındaki yüzde 1’lik değişme karşısında, söz konusu malın arz edilen miktarında meydana gelen yüzde değişimi ifade eder. Arz esneklik katsayısı ise, fiyattaki çok küçük bir değişiklik karşısında, arz edilen miktardaki yüzde değişimin, fiyattaki yüzde değişikliğe olan oranına eşittir.

Marjinal ve ortalama maliyet eğrileri, ortalama maliyet eğrisinin minimum noktasında kesişir, çünkü bu noktada ortalama maliyet tüm düşüşünü tamamlamış ancak henüz artmaya başlamamıştır.