Mikroekonomi

Kısa dönem üretim teorisi, üretim sürecinde kullanılan girdilerden sadece birinin miktarının değiştirilebildiği, diğer girdilerin ise sabit kaldığı dönemi ifade eder. Bu dönemde üretici, tesisin kapasitesini sabit tutarak, emek gibi değişken faktörleri artırarak üretim miktarını artırmaya çalışır.

İktisatta fayda türleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Toplam Fayda: Bireyin belirli bir mal veya hizmetten elde ettiği toplam tatmin miktarını ifade eder. 2. Marjinal Fayda: Bir ek birim mal veya hizmet tüketildiğinde elde edilen ek tatmini ifade eder.

İç bükey farksızlık eğrisi, tüketicinin bir maldan ne kadar çok tüketirse, o maldan elde ettiği ek faydanın (marjinal fayda) azaldığını ifade eder.

Tekelci rekabette kısa dönem denge, marjinal maliyetin (MC) marjinal hasılata (MR) eşit olduğu noktada sağlanır. Bu durumda firma, karını maksimize eder ve çıktı seviyesini belirler.

Tam rekabetçi bir piyasada firma talep eğrisi yatay eksene paralel bir doğru şeklindedir. Bu durumda firma, piyasa fiyatından istediği kadar mal satabilir ve talebin fiyat esnekliği sonsuz olur.

Fiyat farklılaştırmasında talep eğrisi, tüketicilerin gelir düzeyi, zevk ve tercihleri, ilişkili malların fiyatları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Talep eğrisinin kaymasına neden olan durumlar: 1. Gelir artışı: Gelir düzeyi yükseldiğinde, talep eğrisi sağa kayar ve tüketiciler daha fazla ürün talep eder. 2. İkame malların fiyatı: İkame bir malın fiyatı artarsa, talep edilen miktar artar ve talep eğrisi yukarı kayar. 3. Nüfus değişimi: Nüfusun artması, tüketici sayısını ve dolayısıyla talebi artırır. Bu değişimler, talep eğrisinin herhangi bir fiyat seviyesinde talep edilen miktarı değiştirmesiyle sonuçlanır.

Tüketici dengesini kardinal yaklaşıma göre açıklamak için aşağıdaki varsayımlar dikkate alınır: 1. Toplam Fayda (TU): Kişinin bir dönem boyunca bir malın tüketiminden elde ettiği toplam faydadır. 2. Marjinal Fayda (MU): Kişinin her ilave birim mal tüketmesi sonucu toplam faydada meydana gelen değişikliktir. 3. Azalan Marjinal Fayda İlkesi: Tüketicinin mal miktarı arttıkça, elde ettiği faydanın her ilave birim için azalması durumudur. Kardinal yaklaşıma göre tüketici dengesi, iki koşulun birlikte olmasıyla sağlanır: 1. Gelirin Tümünün Harcanması: Tüketici, sahip olduğu tüm geliri mallara harcayarak faydasını maksimize eder. 2. Eşmarjinal İlkesi: Her mal için harcanan son liranın tüketiciye sağladığı marjinal faydaların eşit olması durumudur. Bu koşullar sağlandığında, tüketici en yüksek faydayı sağlayan mal sepetini satın almış olur.

İktisatta "ar" terimi, genellikle "arz" anlamında kullanılır. Arz, firmaların veya üreticilerin belirli bir dönemde farklı birim fiyatlardan satmak istedikleri mal veya hizmet miktarını ifade eder. Arzın bulunması için aşağıdaki değişkenlerin dikkate alınması gerekir: - Malın kendi fiyatı; - Üretim girdilerinin fiyatları; - Üretim sürecinde bu malla ilişkili olan diğer malların fiyatları; - Teknoloji; - Üreticinin beklentileri. Arz miktarı ile malın kendi fiyatı arasındaki ilişkiyi gösteren çizelgeye arz tablosu denir ve bu tablo, analitik geometrik bir grafik düzlemi üzerinde arz eğrisi olarak gösterilir.

Arz ve talep esnekliği aşağıdaki formüllerle hesaplanır: Talebin fiyat esnekliği: Miktardaki % değişim / Fiyattaki % değişim. Arzın fiyat esnekliği: Arz miktarındaki % değişim / Fiyattaki % değişim. Talebin çapraz esnekliği: Bir malın talep miktarındaki % değişim / İlişkili diğer malın fiyatındaki % değişim. Talebin gelir esnekliği: Talep miktarındaki % değişim / Gelirdeki % değişim. Örnek hesaplama: Talebin fiyat esnekliği: Bir elma standı, elma fiyatını %20 artırdığında satışların %15 düşmesi durumunda, fiyat esnekliği: %15 / %20 = 0,75 olur. Not: Arz esnekliği için eğrinin her noktasında esneklik farklı olacaktır. Talep ve arz esnekliği hesaplamaları, fiyat değişimlerinin talep ve arz üzerindeki etkilerini anlamak için kullanılır.

Ordinal fayda, belirli bir malın faydasının rakamlarla ölçülemeyip, malların faydaları yönünden sıralanması olarak tanımlanır. Bu yaklaşıma göre: - Faydanın sayısal olarak ölçülmesi mümkün değildir. - Malların faydası objektif değil, subjektiftir; yani kişiden kişiye ve aynı kişi için tüketim zamanına göre değişebilir. - Bir malın tüketimi, diğer malın faydasını etkiler.

Marjinal ve ortalama maliyet eğrileri, ortalama maliyet eğrisinin minimum noktasında kesişir, çünkü bu noktada ortalama maliyet tüm düşüşünü tamamlamış ancak henüz artmaya başlamamıştır.

Fayda maksimizasyonunda marjinal fayda, tüketilen malın miktarı arttıkça azalır. Marjinal fayda, bir birim daha fazla mal tüketildiğinde toplam faydada meydana gelen değişimi ifade eder.

Eş maliyet ve eş ürün eğrileri, üretici dengesinin sağlanması için teğet olarak kesişir. - Eş ürün eğrisi, aynı miktar çıktıyı veren farklı girdi bileşenlerinin oluşturduğu noktaların bileşiminden oluşur. - Eş maliyet doğrusu, sermayenin maliyeti ve ücret oranı veri iken bir firmanın belirli bir miktardaki parasıyla satın alabileceği bütün farklı emek ve sermaye kombinasyonlarını gösterir. Bu durumda, firmanın üretmek istediği ürün miktarına denk gelen eş ürün eğrisi üzerindeki en düşük maliyetli girdi bileşeni, eş ürün eğrisine teğet olan eş maliyet doğrusunun değdiği noktadaki girdi bileşeni olur.

Pareto optimum, toplumdaki üretici, tüketici ve faktör sahiplerinden birinin durumunu kötüleştirmeden bunlardan bir başkasınınkinin durumunu iyileştirmenin mümkün olmadığı kaynak tahsisi durumunu ifade eder. Bu kavram, İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto'nun adıyla anılır.

Pareto optimumunda etkili olan unsurlar şunlardır: 1. Üretimde Etkinlik: Kaynakların en verimli şekilde kullanılarak mal ve hizmetlerin üretilmesi. 2. Tüketimde Etkinlik: Üretilen mal ve hizmetlerin toplumdaki bireyler arasında adil ve etkin bir şekilde dağıtılması. 3. Eşzamanlı Etkinlik: Hem üretimde hem de tüketimde etkinliğin sağlanması. Bu unsurlar, toplumdaki hiçbir bireyin refahını azaltmadan diğerinin refahını artırmanın mümkün olmadığı bir kaynak tahsisi durumunu ifade eder.

Marjinal ve ortalama ürün eğrileri, ortalama ürünün maksimum olduğu noktada kesişir.

Mahfi Eğilmez'in "Mikroekonomi" kitabı 8. baskı olarak yayımlanmıştır.

Arz Kanunu, bir malın fiyatı arttıkça, o malın arz edilen miktarının da arttığını belirtir. Arz Eğrisi, arz edilen miktar ile fiyat arasındaki ilişkinin geometrik gösterimidir. Arz eğrisi, çeşitli faktörlerden etkilenebilir: Üretim maliyetleri. Teknoloji. Gelecekteki fiyat beklentileri. Sübvansiyonlar ve vergiler.

Hava tahmini yayınları tam kamusal mallara örnek değildir. Tam kamusal mallar, faydaları bölünemeyen, pazarlanamayan ve tüketiminde rekabet olmayan mallardır.

Mikroekonomi terimleri şunlardır: 1. Tüketici Teorisi: Bireylerin sınırlı kaynaklarıyla nasıl karar aldıklarını inceler. 2. Talep ve Arz: Tüketicilerin belirli bir fiyat seviyesinde satın almak istedikleri mal veya hizmet miktarı ve üreticilerin piyasaya sunmayı hedefledikleri miktar. 3. Piyasa Dengesi: Talep ve arzın eşit olduğu, fiyatların stabil bir seviyede bulunduğu durum. 4. Fiyat Esnekliği: Bir malın fiyatındaki değişimin talep veya arz üzerindeki etkisi. 5. Marjinal Fayda: Tüketicinin bir ek birim mal veya hizmet tükettiğinde elde ettiği ek tatmin. 6. Marjinal Maliyet: Bir ek birim üretim gerçekleştirmenin toplam maliyete olan etkisi. 7. Oyun Teorisi: Bireyler veya firmalar arasındaki stratejik etkileşimleri inceler. 8. İkame ve Tamamlayıcı Mallar: Bir malın yerine geçebilen alternatif ürünler ve bir malın tüketimi ile birlikte talep edilen diğer mallar. 9. Fırsat Maliyeti: Bir seçim yaparken kaybedilen en iyi alternatifin değeri.