Makroekonomi

Harcama ve tüketim kavramları ekonomide farklı anlamlar taşır: - Harcama, bir kaynağın belirli bir amaç için kullanılmasıdır. - Tüketim, bireylerin veya hanehalklarının mal ve hizmetleri satın alarak kullanmasıdır.

Makro ekonomi final sınavında genellikle aşağıdaki konular çıkar: 1. Makro ekonominin tarihçesi ve temel varsayımları. 2. Ekonomik faaliyet hacminin ölçülmesi ve ilgili kavramlar (GSMH, fiyat endeksleri, enflasyon oranı). 3. Diğer ülkelerle ekonomik ilişkiler (ödemeler bilançosu, döviz kuru). 4. Klasik ve Keynesyen ekonomik teori çerçevesinde piyasalar ve makro ekonomik dengeler. 5. IS-LM modeli ve para ile maliye politikalarının etkileri. 6. Konjonktür teorileri (işsizlik, enflasyon). 7. Bütçe açıkları, dış açıklar ve ekonomik büyüme. Sınavda ayrıca, öğrencilerin teorik bilgileri uygulama ve analitik düşünme becerilerini göstermeleri beklenir.

AD (Toplam Talep) eğrisi aşağı eğimlidir çünkü fiyatlar genel düzeyi arttıkça talep edilen mal ve hizmet miktarı azalır. Bu durumun üç temel nedeni vardır: 1. Faiz oranı etkisi: Fiyat düzeyi düştüğünde faiz oranları düşer, bu da yatırımları ve tüketim harcamalarını artırır. 2. Servet etkisi: Fiyatlar düştüğünde aynı gelirle insanlar daha fazla mal ve hizmet satın alabilir, bu da talebi artırır. 3. Uluslararası ikame etkisi: Yurt içinde üretilen malların fiyatları artarsa, yerli mallar yerine yabancı mallar tercih edilir.

"Macroeconomics" kitapları farklı yazarlara ve yaklaşımlara göre değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak makroekonomi konularını ele alırlar. Alex M. Thomas'ın "Macroeconomics: An Introduction" kitabı, Adam Smith, David Ricardo, Karl Marx, John Maynard Keynes ve Piero Sraffa'nın çalışmalarından ilham alarak makroekonomiye alternatif bir bakış açısı sunar. Kitapta: Makroekonominin kavramsallaştırılması ve tarihsel gelişimi incelenir. Para, faiz oranları, çıktı ve istihdam seviyeleri gibi konular tartışılır. Ekonomik büyüme ve makroekonomik politikalar ele alınır. Hindistan ekonomisi bağlamında örnekler ve veriler kullanılır. Abel, Bernanke ve Croushore'un "Makroekonomi" kitabı ise daha çok teorik bilgilerin yanı sıra makroekonomik politikaların uygulanmasını ve verilerle ekonomiyi yorumlamayı anlatır.

Makro ekonomiye giriş dersleri genellikle 13 bölümden oluşur.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ekonomi politikası şu temel ilkelere dayanmaktadır: 1. Fiyat, finansal ve makroekonomik istikrar: Ekonomi politikaları bu üç unsur üzerinde oluşturulmaktadır. 2. Doğrudan yatırımlar: Büyümeyi ve istihdamı desteklemek için doğrudan uluslararası yatırımlarla finanse edilen bir büyüme yapısı hedeflenmektedir. 3. Kur riski ve güven: Türk lirasına ve ekonomiye güvenen yerli ve uluslararası yatırımcılara destek verilecek, ülke risk primi düşürülecektir. 4. Yapısal reformlar: Hukuk devleti ilkesinin güçlendirilmesi, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve mali piyasaların derinliğinin artırılması gibi alanlarda yapısal reformlar yapılacaktır. 5. Koordinasyon ve uyum: Ekonomi yönetiminde koordinasyon ve uyum güçlendirilerek, para ve maliye politikaları ile finansal politikalar arasındaki uyum artırılacaktır.

"Kolay Ekonomi" kitabı, Mahfi Eğilmez tarafından yazılmış olup, ekonominin temel kavramlarını basit ve anlaşılır bir dille anlatmaktadır. Kitapta ele alınan konular arasında şunlar yer almaktadır: - Gayrisafi yurtiçi hâsıla, bütçe, maliye ve para politikaları gibi makroekonominin temel kavramları. - Cari açık, ekonomik büyüme ve enflasyon. - Twitter'da yayımlanan, ekonomiyle ilgili esprili yorumlar. Bu kitap, ekonomi eğitimi almamış veya ekonomiden uzak kalmış kişilerin ekonominin işleyişini kavramalarına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır.

Mikro ve makro ekonomi arasındaki temel fark, analiz ettikleri ekonomik birimlerin ölçeğidir. Mikro ekonomi, bireysel çapta ekonomileri inceler. Makro ekonomi ise daha büyük ölçeklidir ve ülke veya global ekonomiye odaklanır.

Phillips eğrisi, aşağıdaki nedenlerle geçersiz kabul edilmektedir: 1. Stagflasyon: 1970'lerde yaşanan stagflasyon, yani hem işsizlik hem de enflasyonun aynı anda yüksek olması durumu, Phillips eğrisinin sadece kısa vadede doğru olduğunu ortaya koymuştur. 2. Ücret ve fiyat beklentileri: Phillips eğrisi, ücretlerin fiyatlar üzerindeki etkisini dikkate alırken, fiyatların ücretler üzerindeki etkisini göz ardı etmektedir. 3. Uluslararası boyut: Modern zamanlarda enflasyonun sadece iç faktörlerle değil, uluslararası dinamiklerle de ilişkili olması, Phillips eğrisinin iç işgücü piyasası odaklı yaklaşımını sınırlamaktadır.

Yeni deflasyon ifadesi, ekonomik literatürde doğrudan kullanılmayan bir terimdir. Ancak deflasyon kavramı, genel olarak fiyat seviyelerinin sürekli düşmesi durumunu ifade eder. Deflasyonun bazı özellikleri: - Tüketiciler için alım gücünü artırır, ancak uzun vadede ekonomik aktiviteyi yavaşlatır. - İşletmelerin kâr marjlarını daraltır ve yatırım yapma eğilimlerini azaltır. - İşsizlik oranlarını yükseltir ve borç yüklerini artırır. Deflasyonla mücadelede merkez bankaları ve hükümetler, faiz oranlarını düşürmek, kamu harcamalarını artırmak ve vergi indirimleri gibi politikalar uygular.

Modern makro ekonomi, bir ülkenin veya bölgenin tüm ekonomisini ele alan ve ulusal gelir, üretim, tüketim, işsizlik, enflasyon gibi ekonominin genel performans göstergelerini inceleyen bir ekonomi bilimi dalıdır. Temel konuları arasında: - Ekonomik büyüme: Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ile ölçülür ve bir ekonominin zaman içinde ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değerinin artışını ifade eder. - Enflasyon: Genel fiyat seviyelerinin sürekli artışını ifade eder ve ekonomik istikrarın sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. - İşsizlik: İşgücü potansiyelinin çalışacak alan bulamaması durumudur. - Dış ticaret: Bir ülkenin diğer ülkelerle mal ve hizmet alışverişini ifade eder. - Para politikaları: Merkez bankası tarafından uygulanan ve para arzını kontrol etmeyi amaçlayan politikalardır. Makro ekonomi, ekonomik politikaların belirlenmesinde kilit bir rol oynar ve ekonomik büyümeyi sürdürülebilir hale getirmek için kullanılır.

Daron Acemoğlu'nun "Makroekonomi" kitabı 387 sayfadan oluşmaktadır.

Genel ekonominin temel konuları şunlardır: 1. Üretim Faktörleri: Emek, sermaye, girişimcilik ve doğal kaynaklar gibi üretim sürecinde kullanılan kaynaklar. 2. Arz ve Talep: Bir mal veya hizmetin pazarda sunulan miktarı (arz) ve bu mal veya hizmete olan toplam talep. 3. Ekonomik Sistemler: Kapitalizm, sosyalizm ve karma ekonomi gibi kaynakların dağıtımını ve ekonomik faaliyetleri yönlendiren sistemler. 4. Mikro ve Makro Ekonomi: Bireysel tüketicilerin ve firmaların ekonomik kararlarını inceleyen mikroekonomi ve bir ülkenin genel ekonomik performansını ele alan makroekonomi. 5. Enflasyon ve İşsizlik: Fiyatların genel seviyesinin artması (enflasyon) ve iş arayanların sayısının iş imkanlarına göre fazla olması durumu (işsizlik). 6. Para ve Maliye Politikaları: Merkez bankalarının para arzını ve faiz oranlarını düzenlemesi (para politikası) ve devletin harcama ve vergi politikaları (maliye politikası). 7. Uluslararası Ticaret: Ülkeler arası mal ve hizmet alışverişi.

Ekonomi terminolojisi, ekonomi alanında kullanılan temel kavram ve terimleri içerir. İşte bazı önemli ekonomi terimleri: Enflasyon: Ürün ve hizmet fiyatlarının genel seviyesinde süreklilik arz eden artış. Deflasyon: Enflasyonun tam tersi, mal ve hizmet fiyatlarının genel seviyesinde sürekli düşüş. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH): Bir ülkede bir takvim yılı içerisinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin parasal değeri. Cari Denge: Bir ülkenin dış ticaret, hizmetler, yatırım gelirleri ve cari transferler hesaplarını kapsayan ödemeler dengesi. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Tüketici tarafından satın alınan mal ya da hizmet grubunun fiyatında meydana gelen değişimi ölçen endeks. Devalüasyon: Sabit kur rejiminde, ulusal paranın yabancı paralar karşısındaki değerinin azalması. Maliye Politikası: Devletin kamu harcamaları ve vergi politikalarını kullanarak ekonomiyi etkileme stratejileri. Para Politikası: Merkez bankalarının para arzını ve faiz oranlarını yöneterek enflasyonu kontrol etme politikaları.

Ekonomi ve finans terimleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH): Bir ülkenin ekonomik sağlığını ölçen, belirli bir zaman diliminde üretilen tüm mal ve hizmetlerin toplam değerini ifade eder. 2. Enflasyon: Mal ve hizmet fiyatlarının genel seviyesinin yükselmesi ve satın alma gücünün azalması oranıdır. 3. Arz ve Talep: Bir mal veya hizmetin bulunabilirliği ile o mal veya hizmete olan arzu arasındaki ilişkiyi tanımlar. 4. Makroekonomi: Bir ülkenin veya bölgenin genel ekonomik refahını inceleyen ekonomi dalıdır. 5. Mikroekonomi: Bireylerin, firmaların ve pazarların karar verme süreçlerini inceleyen ekonomi dalıdır. 6. Ticaret Dengesi: Bir ülkenin ihracat ve ithalat değerleri arasındaki farktır. 7. TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi): Halkın tükettiği mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçer. 8. Likidite: Bir varlığın veya menkul kıymetin piyasa fiyatını etkilemeden nakde dönüştürülebilme kolaylığını ifade eder. 9. Fırsat Maliyeti: Herhangi bir malın üretim miktarında yapılacak artış karşılığında vazgeçilmesi gereken diğer malın miktarıdır. 10. Faiz Oranı: Borç verme veya borç alma işlemi sırasında ödenen veya alınan ücreti ifade eder.

PEST analizi, işletmelerin faaliyet gösterdikleri dış çevreyi dört temel boyutta değerlendirmelerine yardımcı olan bir stratejik analiz yöntemidir. Bu boyutlar şunlardır: 1. Politik (Political): Devlet politikaları, yasal düzenlemeler, vergiler, uluslararası ilişkiler, siyasi istikrar ve hükümet müdahaleleri. 2. Ekonomik (Economic): Enflasyon, faiz oranları, döviz kurları, ekonomik büyüme hızı, işsizlik oranları ve alım gücü. 3. Sosyal (Social): Demografik yapı, tüketici davranışları, kültürel eğilimler, sosyal değerler ve yaşam tarzları. 4. Teknolojik (Technological): Teknolojik gelişmeler, Ar-Ge yatırımları, otomasyon, yapay zeka ve yenilikçi teknolojiler. PEST analizi, işletmelerin makro çevresel faktörleri anlama ve bu faktörlere göre stratejilerini şekillendirme imkanı sunar.

Fed'in faiz kararı, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından belirlenir. Bu süreç aşağıdaki adımları içerir: 1. Ekonomik Analiz ve Projeksiyonlar: FOMC, ekonomik göstergeleri analiz ederek ekonomik aktivite, işsizlik oranı, enflasyon ve diğer makroekonomik veriler üzerine yoğunlaşır. 2. Hedef Belirleme: Ekonomik verilerin ışığında FOMC, faiz oranları için uygun seviyeyi belirler. 3. Karar Alma: FOMC, yılda sekiz kez toplanarak ekonominin durumu ve gelecekteki olası senaryolar üzerine tartışmalar yapar. 4. Açık Piyasa İşlemleri: Belirlenen hedeflere ulaşmak için Fed, hazine tahvilleri alım-satımı gibi açık piyasa işlemleri yürütür.

Optimal politika arayışları, ekonomik refahın artırılması ve konjonktürel dalgalanmaların minimize edilmesi gibi hedeflere ulaşmak için yapılan çalışmaları kapsar. Bu arayışlar, genellikle iki ana alanda yoğunlaşır: 1. Para Politikası: Merkez bankalarının fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak amacıyla kullandığı politika araçlarının seçimi. 2. Makro İhtiyati Politikalar: Finansal sistemin istikrarını korumak ve sistemik riski azaltmak için uygulanan politikalar. Ayrıca, Ramseyci yaklaşım gibi teorik modeller de optimal mali ve parasal politikaların belirlenmesinde kullanılır.

Cari açık ve ödemeler dengesinin düzeldiği dönemler şu şekilde öne çıkmaktadır: 1. 2024 yılı Aralık ayı: Cari işlemler açığı, aralık ayında 4,65 milyar dolar ile tahminlerin altında kalarak iyileşmenin başladığı bir dönem olmuştur. 2. 2025 yılı Mart ayı: Cari işlemler hesabı, mart ayında 4 milyar 87 milyon dolar açık vermiş, ancak altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında 1 milyar 471 milyon dolarlık fazla oluşmuştur. Bu dönemler, cari açığın sürdürülebilir seviyelere gerilediği ve ekonomimizin şoklara karşı direncinin arttığı bir süreci işaret etmektedir.

GSYF'nin (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) getirisi doğrudan hesaplanamaz, çünkü GSYF bir ülkenin ekonomik performansını ve büyümesini yansıtan bir göstergedir. GSYF'nin hesaplanma yöntemleri ise şunlardır: 1. Harcama Yaklaşımı: Tüketim, yatırım, devlet harcamaları ve net ihracatın toplamıdır. 2. Gelir Yaklaşımı: Nihai mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin (ücret, rant, faiz ve kârlar) toplamıdır. 3. Üretim (Katma-Değer) Yaklaşımı: Bir ekonomideki tüm firmaların yarattığı katma değerlerin toplamıdır.