Makroekonomi

Ekonomik kavramlar, temel olarak makroekonomi ve mikroekonomi olmak üzere iki ana başlıkta incelenir. Makroekonomi, ekonomiyi bir bütün olarak ele alır ve büyük ölçekli ekonomik göstergeleri inceler. Bu alanda incelenen bazı kavramlar: iş döngüsü; gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH); enflasyon ve deflasyon; para veya maliye politikası. Mikroekonomi, bireylerin ve şirketlerin ekonomik davranışlarını analiz eder. Bu alanda incelenen bazı kavramlar: talepteki fiyat esnekliği; asimetrik bilgi; gelir dağılımı.

Net yatırım, bir ülkede belirli bir dönemde gerçekleştirilen yatırımlardan, önceki dönemlerde yapılmış yatırımların yıpranma harcamalarının (amortisman) düşülmesiyle hesaplanan yatırım miktarıdır. Net yatırım, aynı zamanda şirketin sermaye varlıklarına yatırdığı net tutar olarak da tanımlanabilir. Net yatırım, brüt yatırımdan amortismanların düşülmesiyle elde edilir.

Makro iktisatta çarpan (çoğaltan), otonom harcamalardaki bir birim artışın, denge gelir ve üretim düzeyini bir birimden fazla artırması durumudur. Çarpan mekanizmasının etkin olabilmesi için gerekli koşullar şunlardır: Gelir akımlarının doğduğu her aşamada, üretimi artırabilmek için yeterli atıl işgücü bulunmalıdır. Üretimin artırılmasını ve işgücünün istihdamını sağlayacak yeterli atıl sermaye ve toprak bulunmalıdır. Hammadde temininde güçlükler olmamalıdır. Çarpan kavramı, iktisat teorisinde ilk kez İngiliz iktisatçısı R.F. Kahn tarafından 1931’de yazılan bir makalede işlenmiş, daha sonra J. M. Keynes tarafından geliştirilerek kullanılmıştır.

2003 yılında Türkiye ekonomisi, 2001 krizinin ardından toparlanma sürecindeydi. Bazı ekonomik göstergeler: Büyüme: GSYİH ve GSMH sırasıyla %5,3 ve %5 oranında artmıştır. Enflasyon: TEFE artış hızı %11,5, TÜFE artış hızı ise %12 olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret: Dış ticaret açığı 8,4 milyar dolar olmuş, hizmetler dengesi ise 7,9 milyar dolar fazla vermiştir. İhracat: Mal ihracatı %9,3 artarak 35,8 milyar dolar olmuştur. İşsizlik: Ortalama işsizlik oranı %10'un üzerinde seyretmiştir. 2003 yılı, Türkiye ekonomisi için istikrar ve yüksek büyüme oranlarının yakalandığı bir dönem olarak öne çıkmıştır.

Finansal istikrarsızlık, finansal sistemin ekonomik kaynakların etkin tahsis ve kullanımına, finansal risklerin yönetilmesine ve değerlendirilmesine engel olan bir durumdur. Finansal istikrarsızlığın bazı nedenleri: Finansal varlık fiyatlarının ani ve hızlı değişimleri. Piyasa işleyişinin ve kredi olanaklarının değişmesi. Toplam harcamaların ekonominin üretim olanaklarından sapması. Finansal istikrarsızlık, finansal krizlere yol açabilir ve bu krizler, ekonomik yapıda ciddi bozulmalara neden olabilir.

Ekonomide kırılganlık, çeşitli göstergeler kullanılarak ölçülebilir: Cari dengenin GSYİH'ye oranı. Brüt kamu borcunun GSYİH'ye oranı. Son üç yılın enflasyon oranı ortalaması. Toplam dış borcun yıllık ihracata oranı. Döviz rezervlerinin GSYİH'ye oranı. Kırılganlık, kullanılan yöntem ve birimlere göre farklı şekillerde ölçülebilir; örneğin, devletin kırılganlığı, firmaların kırılganlığı ve hane halklarının kırılganlığı ayrı ayrı hesaplanabilir. Makroekonomik kırılganlığı ölçmek için kullanılan bazı yöntemler arasında MEREC tabanlı RAFSI yöntemi de bulunmaktadır.

Evet, ekonomi kitabı makro ve mikro olarak ikiye ayrılabilir. Ekonomi, mikro ekonomi ve makro ekonomi olarak iki ana başlıkta incelenir. Mikro ekonomi, bireysel pazarları inceleyerek tüketim, üretim, fiyatlandırma, arz ve talep gibi faktörlere odaklanır. Makro ekonomi ise daha büyük ölçeklidir ve ülke ya da global ekonomiye odaklanarak toplam üretim düzeyi, toplam harcama düzeyi, enflasyon, işsizlik gibi konuları analiz eder.

Makroekonomik görünümün önemli olmasının bazı nedenleri: Ekonomik politikaların belirlenmesi. Yatırım kararları. Ekonomik performansın değerlendirilmesi. Gelecek tahminlerinde bulunma. Küresel ekonomik bağlantıların anlaşılması.

Talep enflasyonu, ekonomideki toplam talebin, mal ve hizmet üretiminden daha hızlı artması sonucu fiyatların yükselmesi olarak tanımlanabilir. Talep enflasyonunun bazı nedenleri: Gelir artışı. Düşük faiz oranları. Vergi indirimleri. Beklentiler. Kamu harcamalarının artması. Talep enflasyonunun etkileri arasında tüketici gücünün azalması, ithalatın artması ve cari açığın büyümesi sayılabilir. Talep enflasyonuyla mücadele yöntemleri: Faiz artırımı. Kamu harcamalarını azaltmak. Vergi artışı. Para politikasında sıkılaşma.

Mali disipline ihtiyaç duyulmasının bazı nedenleri: Makroekonomik istikrar: Mali disiplin, ekonominin sağlıklı bir ekosistemi için gereklidir ve makroekonomik istikrarın sağlanmasına yardımcı olur. Etkin para politikası: Etkin para politikalarının uygulanması ve para ile maliye politikalarının eşgüdümü için mali disiplin önemlidir. Öngörülebilir mali baskılar: Bütçe uygulamaları sırasında öngörülebilir veya öngörülemez mali baskılarla başa çıkmak için mali disiplin gereklidir. Küresel uyum: Uluslararası ekonomik entegrasyonlara uyum sağlamak ve küresel işleyişe dahil olmak için mali disiplin büyük önem taşır. Kaynakların etkin kullanımı: Mali disiplin, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlar. Borç sürdürülebilirliği: Yüksek borç stokunun yarattığı yüksek faiz giderlerini azaltmak ve borçların sürdürülebilir hale gelmesini sağlamak için mali disiplin gereklidir.

Monetarizm ve Keynesyen ekonomi arasındaki temel farklar şunlardır: Para politikası. Devlet müdahalesi. Ekonomik dalgalanmalar. Monetarizm, enflasyonun ve ekonomik büyümenin kontrol edilmesinde para arzının rolünü vurgularken Keynesçilik, ekonomik gerileme dönemlerinde ekonomiyi istikrara kavuşturmak için hükümet müdahalesine odaklanır.

Türkiye'de finansal piyasalar ve makroekonomik belirsizlik üzerine yapılan ampirik çalışmalardan bazıları şunlardır: Makroekonomik Değişkenlerin Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama. Risk ve Belirsizlik ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerinde Ampirik Uygulama. Ulusal ve Küresel Makroekonomik Faktörlerin Gelişen Borsalar Üzerindeki Etkileri: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Ayrıca, Makroekonomik Belirsizlik ve Risk Altında Yatırım Kararları: Türkiye Örneği başlıklı çalışma da Türkiye'deki makroekonomik göstergeler ile ülke risk primi arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bu çalışmalar, makroekonomik değişkenlerin Türkiye'nin finansal piyasalarındaki belirleyici rolünü ve yatırım kararları üzerindeki etkisini vurgulamaktadır.

GBH ve GSH arasındaki fark, GBH'nin "Bosch GBH 5-40 DCE Professional" bir matkap-kırıcı, GSH'nin ise "Bosch GSH 5 CE Professional" bir kırıcı olması ile ilgilidir. Bosch GBH 5-40 DCE Professional: - Güç: 1700 W. - Boşta devir sayısı: 340 devir/dk. - Darbe oranı: 1700 darbe/dk. - Tek darbe gücü: 23 Joule. Bosch GSH 5 CE Professional: - Güç: 1150 W. - Boşta devir sayısı: 340 devir/dk. - Darbe oranı: 2900 darbe/dk. - Tek darbe gücü: 8.3 Joule. Özetle, GBH daha yüksek güç ve darbe kapasitesine sahipken, GSH daha düşük güç ve darbe kapasitesine sahiptir.

Gayri safi sabit sermaye oluşumunun 4,1 trilyon TL olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 2024 yılı için gayrisafi sabit sermaye oluşumu ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Gayrisafi sabit sermaye oluşumu, bir üreticinin sabit aktifleriyle elde edişleri, eksi elden çıkarışları ve kurumsal birimin üretim faaliyetleriyle gerçekleşen üretilmeyen aktif değerine belirli ilavelerin toplam değeriyle ölçülür. Gayrisafi sabit sermaye oluşumunun en büyük kısmını maddi sabit aktifler oluşturmaktadır. Sabit aktifler, bir yıldan fazla bir süre için üretim işleminde kullanılmaktadır. Daha güncel veriler için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) veya ilgili diğer kurumların resmi web siteleri ziyaret edilebilir.

Keynesyen ekonomi, çeşitli nedenlerle eleştirilmiştir: Neoklasik ekonomistler, piyasanın kendini dengeleme kapasitesine güvenerek hükümet müdahalesinin gereksiz olduğunu savunur. Monetaristler, para arzının ekonomik aktivite üzerindeki etkisini vurgulayarak Keynesyen politikaların uzun vadede enflasyona ve kaynak dağılımında bozulmalara yol açabileceğini öne sürer. Sürekli artan kamu harcamaları ve borçlanma, sürdürülebilirlik açısından eleştirilere neden olmuştur. Keynesyen politikaların, yüksek kamu borçları ve bütçe açıklarına yol açabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, Keynesyen teorinin, fiyatların ve ücretlerin esnek olmadığı varsayımı da eleştirilmiştir.

Parasal aktarım mekanizmasının altı ana kanalı bulunmaktadır: 1. Faiz kanalı. 2. Kredi kanalı. 3. Beklentiler kanalı. 4. Döviz kuru kanalı. 5. Varlık fiyatları kanalı. 6. Hisse senedi fiyatı kanalı. Bu kanallar birbirini etkileyebilir ve genellikle birlikte çalışır.

İktisat bütünlemesinde çıkabilecek konular, alınan derse ve programın yapısına göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak iktisat derslerinde aşağıdaki konular işlenir: Mikro İktisat: Tüketici teorisi, üretici dengesi, maliyet teorisi, tam rekabet ve piyasa türleri. Makro İktisat: Milli gelir hesaplama yöntemleri, toplam talep-arz dengesi, işsizlik, enflasyon, ekonomik büyüme ve para politikası. Uluslararası İktisat: Dış ticaret teorileri, döviz kuru sistemleri, ödemeler dengesi ve uluslararası ekonomik kuruluşlar. Para, Banka ve Finans: Merkez bankası, para arzı, para politikaları, bankacılık sistemi ve finansal piyasalar. Türkiye Ekonomisi: Türkiye'nin ekonomik yapısı, temel ekonomik göstergeler, ekonomik tarih ve güncel gelişmeler. İktisat Tarihi ve Güncel Gelişmeler: Nadiren doğrudan sorulur, ancak genel kültür çerçevesinde hazırlıklı olmakta fayda vardır. Bu konular, farklı üniversitelerde ve programlarda değişiklik gösterebilir.

İktisatta AR (Average Revenue), ortalama geliri ifade eder ve toplam gelirin miktara bölünmesiyle hesaplanır (AR = TR / q). AE (Aggregate Expenditure) ise toplam harcamayı ifade eder ve C (tüketim harcamaları), I (yatırım harcamaları), G (kamu harcamaları) ve (X-M) (ihracat-ithalat) bileşenlerinden oluşur (AE = C + I + G + (X-M)).

Büyüme oranı, doğru bir ekonomik performans göstergesi olarak kabul edilir, ancak bazı durumlarda yanıltıcı olabilir. Doğru büyüme oranı, enflasyon etkisinden arındırılmış reel büyüme oranıdır. Yanıltıcı olabilecek durumlar: Kiraz toplama hatası: Sadece iyi performans gösteren dönemleri analiz etmek, gerçekçi olmayan beklentiler yaratabilir. Hayatta kalma önyargısı: Sadece başarılı şirketlerin verilerini analiz etmek, gerçek büyüme potansiyelini abartabilir. Büyüme oranı hesaplamaları, doğru kararlar almak için uzman analistler tarafından yapılmalıdır.

TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi), belirli bir dönemde tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçen bir göstergedir. TÜFE'nin bazı anlamları: Enflasyonun ölçülmesi. Ekonomik analiz ve tahminler. Ücret ve maaş ayarlamaları. Yatırım stratejileri. Uluslararası karşılaştırmalar.