MaddeDurumları

Amorf maddeler, taneciklerinin düzensiz ve rastgele bir şekilde sıralanması nedeniyle sıvı gibi davranabilir. Amorf katılar, belirli bir kristal yapıya sahip olmadıkları için kısa menzilli bir düzene sahip olabilirler. Ayrıca, amorf katılar belirli bir sıcaklıkta değil, geniş bir sıcaklık aralığında yavaş yavaş yumuşar ve akışkan bir hale gelebilir. Örnek olarak, cam aslında çok yavaş akan bir sıvı gibi davranır.

Belirli bir hacmi olan madde örnekleri: Katı maddeler: Taş, tuğla, tahta, silgi, kaşık, çatal, kitap, masa, televizyon gibi madde ve cisimler. Sıvı maddeler: Su, süt, sıvı yağ, meyve suları, benzin, sirke. Sıvı maddeler, konuldukları kabın şeklini alırlar ancak hacimleri bellidir.

Uçucu olmayan katılar, oda sıcaklığında buharlaşmayan veya çok zor buharlaşan katılardır. Bazı uçucu olmayan katı örnekleri: yemek tuzu; kuru buz (katı karbondioksit); iyot.

Demirin erime sırasında hacminin artmasının nedeni, katı halden sıvı hale geçerken moleküllerin birbirlerinden uzaklaşmasıdır. Erime sırasında, ısıtılan katıların molekülleri hızlanır ve kinetik enerjileri artar.

Katıların şekil ve hacim özellikleri: Şekil: Katılar, belirli bir şekle sahiptir ve dışarıdan bir kuvvet uygulanmadıkça bu şekil değişmez. Hacim: Katıların belirli bir hacmi vardır.

Evet, titreşim hareketi katı, sıvı ve gazlarda olur. Katılar: Sadece titreşim hareketi yapar. Sıvılar: Titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar. Gazlar: Titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.

Dönme hareketi yapabilen maddeler: Sıvılar ve gazlar: Öteleme hareketinin yanı sıra dönme hareketi de yaparlar. Katı cisimler: Sadece titreşim hareketi yaparlar, dönme hareketi yapamazlar. Örneğin, bir arabanın tekerleği dönme hareketi yaparken, araba öteleme hareketi yapar.

Evet, sıvı alkolün tanecikleri arasındaki mesafe, katı alkolün tanecikleri arasındaki mesafeden fazladır. Katı halde tanecikler birbirine çok yakın ve düzenli bir kafes içinde titreşim hareketi yapar.

Hayır, gazların belirli bir şekli ve hacmi yoktur. Gazlar, bulundukları kabın şeklini alır ve tüm hacmi doldurur.

Katı, sıvıya göre daha düzenli bir fiziksel haldir. Katı maddelerin özellikleri: Belirli bir şekil ve hacim. Tanecikler arasındaki boşlukların yok denecek kadar az olması. Tanecikler arasındaki çekim kuvvetinin çok fazla olması. Taneciklerin titreşim hareketi yapması, öteleme ve dönme hareketi yapmaması. Sıvı maddelerin özellikleri: Belirli bir şekillerinin olmaması, bulundukları kabın şeklini almaları. Tanecikler arasındaki boşlukların katılara göre biraz fazla olması. Tanecikler arasındaki çekim kuvvetinin katılardakine göre daha az olması.

Evet, tuz sıvı örnek olabilir. Tuz, katı kristal formunun yanı sıra, sıvı halde de bulunabilir. Örneğin, deniz suyu veya yeraltı kaynak suyu güneş ışığı ve rüzgarın etkisiyle kurutulduğunda tuz kristalleri oluşur ve bu kristaller daha sonra işlenerek sıvı tuz olarak kullanılabilir. Ayrıca, rafine sıvı tuz, tuzun sulu çözeltisi hazırlandıktan sonra, çözelti içerisindeki +2 yüklü metal iyonlarının elimine edilmesiyle üretilir ve endüstriyel kullanımlar için uygun bir formdur.

6. sınıf fen bilimleri dersinde katı, sıvı ve gaz maddeler, "Madde ve Isı" ünitesinin ilk konusu olan "Maddenin Tanecikli Yapısı" bölümünde ele alınır. Katı maddeler: Belirli bir şekil ve hacme sahiptir, sıkıştırılamaz ve akışkan değildir. Sıvı maddeler: Belirli bir hacme sahiptir, bulundukları kabın şeklini alır ve akışkandır. Gaz maddeler: Belirli bir şekil ve hacme sahip değildir, bulundukları kabın şeklini alır ve sıkıştırılabilir.

Mum eridiğinde fiziksel bir değişim meydana gelir. Bu süreçte: Maddenin sadece şekli, görünümü veya rengi değişir, ancak kimliği değişmez. Mum, katı halden sıvı hale geçer. Eriyen mum tekrar eski haline getirilebilir. Mumun yanması ise kimyasal bir değişimdir.

Evet, gazlar akışkandır. Akışkanlık, bir maddenin deformasyona uğramadan yer değiştirebilme yeteneğidir.

Katılar, tanecikleri arasında çok az boşluk bulunduğu ve atomların birbirine sıkı bir şekilde bağlı olduğu için sıkıştırılamaz. Örnekler: Demir ve çelik gibi sıkıştırılamaz katılara yüksek basınç uygulandığında bile hacimleri fazla azaltılamaz. Toprak gibi gevrek katılar veya kömür gibi poröz maddeler, dışarıdan uygulanan basınç altında küçülür ve hacimleri azalır.

Akıcı olmayan maddelere örnek olarak şunlar verilebilir: Katı maddeler. Doğal tuz. Ayrıca, silikon plastik gibi bazı katılar, farklı zamanlarda hem katı hem de akışkan olarak tanımlanabilir. Akıcı olmayan maddelere örnek olarak verilebilecek başka maddeler de olabilir.

Taneciklerin öteleme hareketi yapabilmesi için sıvı veya gaz yapıda olması gerekir. Öteleme, bir nesnenin belirli bir yerden başka bir yere, belirli bir yönde veya doğrultuda gerçekleştirdiği kayma hareketidir. Katı maddeler, tanecikleri arasındaki boşlukların çok az olması nedeniyle öteleme hareketi yapamaz.

Katı maddenin ısı etkisiyle sıvı hale geçmesine erime denir. Erime sırasında maddenin sıcaklığı sabit kalır ve bu sıcaklığa erime sıcaklığı (erime noktası) denir. Örneğin, buzun erimesi, katı hâldeki suyun 0 °C'de sıvı hâle dönüşmesidir.

Gazların 10 özelliği: 1. Belli bir şekilleri yoktur. 2. Bulundukları kabın hacmini alırlar. 3. Tanecikler arasındaki çekim kuvvetleri küçüktür. 4. Sürekli hareket halindedirler; titreşim, dönme ve öteleme hareketi yaparlar. 5. Kolaylıkla sıkıştırılabilen akışkan maddelerdir. 6. Saydamdırlar. 7. Boşlukta ve diğer gazların arasında yayılabilirler. 8. Aynı sıcaklıktaki gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir. 9. Gazların sıcaklıkla genleşme katsayıları eşittir. 10. Özkütleleri, katı ve sıvıların özkütlesinden küçüktür.

Gazların enerji düzeyi, katılara göre daha düşüktür. Bunun nedenleri şunlardır: Moleküller arasındaki etkileşimler. Moleküllerin hareketi. Potansiyel enerji depolama. Genel olarak, katıların potansiyel enerjisi sıvılardan, sıvıların potansiyel enerjisi ise gazlardan daha yüksektir.