Kondansatör

Kondansatörde "C" sembolü, kapasite veya kapasitans anlamına gelir ve birimi Farad (F) olarak ifade edilir. Ayrıca, elektronik devre şemalarında kondansatörü temsil eden sembol, iki paralel çizgi ile gösterilir ve bu çizgiler arasındaki boşluk, kondansatörün değerini veya türünü belirtebilir.

Varyabl kondansatör, kapasite değeri değiştirilebilen bir kondansatör türüdür. Kullanım alanları: radyo alıcıları ve vericileri; büyük güçlü ve yüksek frekans üreticileri. Varyabl kondansatörlerde, hareketli plakalar (rotor) sabit plakalardan (stator) uzaklaştıkça karşılıklı gelen yüzeyler azalır ve bu sayede kapasite değeri düşürülür.

Kondansatörler en çok elektronik devrelerde kullanılır. Kondansatörlerin kullanıldığı devrelerden bazıları şunlardır: Güç kaynakları. Elektronik devreler. Radyo frekansı devreleri. Elektrikli motorlar. Aydınlatma sistemleri. Ayrıca, kondansatörler klima, vantilatör ve buzdolabı gibi cihazlarda enerji depolama ve voltaj düzenleme işlevlerini yerine getirmek için kullanılır.

Elektrolitik kondansatörlerin toleransını hesaplamak için, kondansatör üzerinde belirtilen değere ve toleransı ifade eden harfe bakmak gerekir. Örneğin, üzerinde "104" yazan ve toleransı "M" harfi ile belirtilmiş bir elektrolitik kondansatör, ±%20 tolerans aralığına sahiptir. Elektrolitik kondansatörlerin tolerans değerleri genellikle şu harflerle ifade edilir: H: %2,5. K: %10. J: %5. M: %20. Tolerans, kondansatörün gerçek kapasitansının nominal değerden ne kadar sapabileceğini belirler ve genellikle yüzde olarak ifade edilir.

20 kVAr kondansatör, elektrik sistemlerinde reaktif güç kompanzasyonu, voltaj regülasyonu ve enerji verimliliği sağlamak için kullanılır. Başlıca işlevleri: Reaktif gücü dengeleme: Endüktif yüklerin (motor, trafo vb.) çektiği fazla akımı dengeler. Güç faktörünü düzeltme: Güç faktörünü iyileştirerek aktif gücü artırır ve enerji kayıplarını azaltır. Gerilim dalgalanmalarını azaltma: Sistemdeki voltaj düzeylerini istikrarlı hale getirir. İletkenlik kayıplarını önleme: Reaktif güç nedeniyle oluşan iletim hatlarındaki kayıpları minimize eder. 20 kVAr kondansatörler, genellikle endüstriyel tesisler, büyük ticari binalar ve güneş enerji santrallerinde kullanılır.

Tek fazlı motorda kondansatör bağlamak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Direnç ölçümü: Üç terminal arasındaki direnç, multimetre ile ölçülür. 2. Ortak uç bağlantısı: Diğer terminal (ortak uç), güç kaynağının bir ucuna bağlanır. 3. Direnç kontrolü: Ortak uç ile kondansatörün her iki ucundaki kablo başları arasındaki direnç ölçülür. Bağlantı sırasında dikkat edilmesi gerekenler: Tek fazlı motorların üç terminali vardır. Başlangıç sargısı ve çalışma sargısının tel çapı ve bobin sayısı tamamen tutarlı olmalıdır. Kalkındırma (yol alma) kondansatörü, santrifüj şalter veya şalter-kumanda sistemleriyle, motor nominal devrin %75’ine ulaşınca devreden çıkarılır. Kondansatör bağlantısı ve kullanımı hakkında daha fazla bilgi için bir uzmana danışılması önerilir.

Bipolar elektrolitik kondansatör, aynı zamanda kutupsuz (polaritesiz) elektrolitik kondansatör olarak da bilinir. Elektrolitik kondansatörler, dielektrik malzeme olarak bir oksit kullanır ve genellikle yüksek kapasitans değerlerine sahiptir. Bu tür kondansatörler, ses frekanslı ve radyo frekanslı devrelerde yaygın olarak kullanılır.

680UF 35V SMD, 680 mikrofarad (uF) kapasitans değerine ve 35 volt maksimum çalışma gerilimine sahip, SMD (yüzey montaj teknolojisi) tipinde bir kondansatördür. SMD kondansatörler, devre kartlarına yüzey montaj yöntemiyle lehimlenerek yerleştirilen küçük boyutlu kondansatörlerdir.

16V 1000uF kondansatör yerine kullanılabilecek bazı seçenekler: 1000uF 25V kondansatör. 1000uF 16V kondansatör. 1000uF 10V kondansatör. 2200uF 16V kondansatör. Kondansatör seçerken, devre voltajı ve kullanım amacı gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Gerilim ve kondansatör hesaplamak için kullanılan bazı formüller şunlardır: Kapasitans (C) formülü. Enerji depolama formülü. Paralel plakalı kondansatörün kapasitans formülü. Kondansatör hesaplamaları için ayrıca xkoren.com sitesindeki "Kondansatör Hesaplama: Kapasite, Gerilim ve Uygulamalar" başlıklı yazı kullanılabilir. Kondansatör hesaplamaları karmaşık olabileceğinden, doğru sonuçlar elde etmek için bir uzmana danışılması önerilir.

Trifaze bir motoru tek faza çevirmek için gerekli kondansatör hesabı şu şekilde yapılabilir: P: Motor gücü (kW). cosφ: Motor güç katsayısı. U: Motor gerilimi (Volt). C: Gerekli kapasite (μF). Gerekli kapasite (C) = (P x U) / (cosφ x 1000) formülü ile hesaplanır. Örneğin, 2 kW gücündeki bir motor için: P = 2 kW U = 220 V cosφ = 1 (tam güç katsayısı) Gerekli kapasite (C) = (2 x 220) / (1 x 1000) = 0.44 μF olarak hesaplanır. Pratik kondansatör değerleri: Vantilatör, taşlama gibi kolay harekete geçen motorlar için kW başına 55-60 μF. Kompresör gibi kalkınma momenti büyük motorlar için kW başına 95-110 μF. Çamaşır makinesi ve sıkma presi motorları için kW başına 130 μF. Kondansatör gerilimi, şebeke geriliminden %25 fazla olmalıdır. Kondansatör seçimi ve bağlantısı konusunda bir uzmana danışılması önerilir.

SMD kondansatör ölçmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: LCR metre ile ölçüm: Kondansatörün üzerindeki değer ile LCR metreden okunan değer aynı ise kondansatör sağlamdır. Multimetre ile ölçüm: Multimetre, nanofarad veya microfarad kademesinde kullanılarak kondansatör ölçülebilir. SMD kondansatörlerin değerini belirlemek için ayrıca şu yöntemler de kullanılabilir: Cihazın şeması: Cihazın şeması incelenerek kondansatörün değeri öğrenilebilir. Aynı cihazdan referans alma: Aynı cihazdan bir kondansatör çıkarılarak değeri ölçülebilir. Eğer kondansatör üzerinde değer yazmıyorsa, üretici ve değer kodlarını içeren tablolardan yararlanılabilir. Kondansatör ölçümü ve değişimi uzmanlık gerektirdiğinden, bir teknisyene danışılması önerilir.

0.1 μF kondansatör, elektrik yükünü depolama ve belirli bir süre boyunca bu yükü koruma işlevine sahiptir. Bu kondansatör, genellikle şu alanlarda kullanılır: Elektronik devreler: Güç kaynağı filtreleme ve dekuplaj işlemlerinde, sinyal bağlantısı ve AC iletiminde, RF ve kablosuz iletişimde enerji depolamada ve yüksek hızlı sayısal devrelerde güç hatlarının dengelenmesinde kullanılır. Ses sistemleri: Anlık güç ihtiyaçlarını karşılamak, güç dalgalanmalarını önlemek ve yüksek frekanslı görüntüleri filtreleyerek sinyalin daha temiz olmasını sağlamak için kullanılır. Kondansatörün işlevi, devrenin gereksinimlerine ve kondansatörün diğer özelliklerine (dielektrik malzeme, gerilim değeri vb.) bağlı olarak değişebilir.

680uF 35 volt kondansatör, enerji depolama, voltaj filtreleme ve güç dalgalanmalarını dengeleme gibi işlevlere sahiptir. Ayrıca, 680uF 35V kondansatörün kullanıldığı bazı alanlar şunlardır: Elektronik cihazlar: Başlangıç anında anlık enerji darbesi gerektiğinde kullanılır. Endüstriyel sistemler: Enerji verimliliğini artırmak ve elektrik tüketimini optimize etmek için enerji dalgalanmalarını düzelten ve güç faktörünü iyileştiren bir bileşen olarak görev yapar. Hobi elektroniği: Kompakt yapısı sayesinde hobi elektroniği projelerinde tercih edilir.

Kondansatörler üstel olarak boşalır çünkü kondansatörün gerilimi, zaman ilerledikçe doğal logaritmik bir şekilde azalır.

Kondansatör, elektrik sistemlerinde kompanzasyon işleminde kullanılarak şu işlevleri yerine getirir: 1. Güç faktörünü düzeltme: Endüktif ve kapasitif yüklerin oluşturduğu reaktif gücü dengeleyerek enerji sistemlerindeki kayıpları azaltır ve güç faktörünü iyileştirir. 2. Enerji verimliliğini artırma: Şebekedeki aktif gücün etkin kullanımını sağlar ve elektrik tüketimini optimize eder. 3. Cezaları önleme: Reaktif enerji tüketiminin belirli sınırları aşması durumunda elektrik faturalarına yansıtılan cezaları engeller. 4. Şebeke stabilizasyonu: Gerilim dalgalanmalarını azaltarak şebeke dengesini korur. Bu sayede, kondansatörler elektrik sistemlerinin daha verimli ve stabil çalışmasını sağlar.

20 uF kondansatör yerine kullanılabilecek bazı alternatifler: Daha yüksek kapasiteli kondansatörler: 33 uF veya 47 uF gibi daha yüksek kapasitans değerine sahip kondansatörler kullanılabilir. Aynı kapasitede daha yüksek voltajlı kondansatörler: 20 uF kapasitesinde ancak 25 veya 35 volt gibi daha yüksek voltaj değerlerine sahip kondansatörler tercih edilebilir. Kondansatör değiştirirken, devre tasarımı, gerilim değeri ve boyut gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması önemlidir.

Kondansatör, iki kapalı iletken plaka ve bu plakalar arasında yer alan dielektrik (yalıtkan) bir malzemeden yapılır.

Yardımcı sargılı motorlarda kondansatör, motorun ilk kalkış anında devreye girer. Bu, ana sargıya paralel olarak yerleştirilen yardımcı sargının, asenkron motorun iki fazlı bir motor gibi çalışmasını sağlamak için gereklidir.

102 kondansatör değeri, 1 nF (nanofarad)'dir. Kondansatörlerin değerini okumak için, son rakam, ilk iki rakamın sonuna kaç tane sıfır geleceğini belirtir ve pF (pikofarad) türünden okunur.