KişilikBozuklukları

Fallik dönemi sağlıklı atlatamayan bireylerde aşağıdaki kişilik bozuklukları görülebilir: Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu. Fallik döneme takılmış kişilik. Ayrıca, fallik dönemde yaşanan travmalar, ilerleyen yaşlarda cinsel kimlikle ilgili sorunlar ve olumsuz bir cinsel tutum da yaratabilir. Kişilik bozukluklarının teşhisi ve tedavisi için bir uzmana danışılması önerilir.

Dual kişilik, psikolojide "çift kişiliklilik" anlamına gelir ve genellikle dissosiyatif kimlik bozukluğu olarak adlandırılır. Dissosiyatif kimlik bozukluğunda, kişinin birden fazla farklı kişiliği vardır ve bu kişilikler, her biri kendine özgü ad, hafıza, düşünce ve davranışlara sahip olarak hastanın davranışını farklı zamanlarda kontrol eder. Bu durum, genellikle çocukluk döneminde yaşanan ciddi travmalar, istismar veya ihmal gibi olaylara karşı geliştirilen bir tepki olarak ortaya çıkar.

Makyavelist kişilik bozukluğu, kişilik psikolojisi alanında bir bozukluk olarak sınıflandırılmaz. Makyavelist kişilik, başkalarını manipüle etme ve sömürme, ahlaka kayıtsızlık, duygu eksikliği ve kişisel menfaate aşırı düşkünlük şeklinde ortaya çıkan bir kişilik özelliğidir. Bu kişilik özelliği, psikopati ve narsisizm ile birlikte "karanlık üçlü" modelini oluşturur. Makyavelist kişilik özelliklerine sahip bireyler, genellikle güç, şöhret, para ve statü gibi hedeflere ulaşmayı merkeze koyar ve empati kurmakta güçlük çekerler. Makyavelist kişilik yapısı, genetik ve çevresel etkenlerin birleşimiyle ortaya çıkar. Bu kişilik özelliğine sahip bireylerle başa çıkmak için net sınırlar koymak, vaatlere değil davranışlara güvenmek ve gerektiğinde profesyonel destek almak önerilir.

Mizantrofik kişilik, mizantropi ile ilişkili olabilir. Mizantropi, insanlara karşı nefret, güvensizlik ve hoşnutsuzluk hissetme durumudur. Mizantropi, çeşitli psikolojik ve biyolojik faktörlerin birleşimi sonucu ortaya çıkabilir. Mizantropi bir hastalık olarak değerlendirilmez, ancak kişilik bozukluklarıyla birlikte tedavi edilebilir. Mizantropi belirtileri arasında sosyal etkileşimden kaçınma, genel güvensizlik ve şüphecilik, insanlara karşı hoşnutsuzluk bulunur. Eğer bu tür duygular günlük yaşamı olumsuz etkiliyorsa, bir uzmana danışılması önerilir.

"Narsistik site" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, narsist kişilik bozukluğu hakkında bilgi verilebilir. Narsist kişilik bozukluğu, kişinin kendini sürekli olarak diğer insanlardan üstün görmesi, hayranlık arayışı içinde olması ve empati yoksunluğu ile karakterize edilen bir psikolojik durumdur. Narsist kişilik bozukluğunun bazı belirtileri şunlardır: kendini aşırı beğenmek; başkalarını küçük görmek; manipüle edici davranışlar sergilemek; empati yoksunluğu. Bu bozukluğun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, çocukluk döneminde yaşanan sevgisizlik ve yetersiz ilgi gibi faktörlerin etkili olabileceği düşünülmektedir.

"Deli kız sendromu" hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "iyi kız sendromu" ve "şirin kız sendromu" gibi kavramlar mevcuttur. İyi kız sendromu, kişinin sürekli olarak başkalarının kendisinden olan beklentilerine göre hareket etmesi, etrafındakileri memnun etme ve mükemmel görünme çabasıyla karakterize bir durumdur. Şirin kız sendromu ise toplum tarafından sevilme ve saygı görme isteğinden kaynaklanır. Eğer başka bir sendrom hakkında bilgi arıyorsanız, daha fazla detay vererek yardımcı olmamızı sağlayabilirsiniz.

Psikopatın en belirgin özellikleri şunlardır: Empati ve vicdan eksikliği. Manipülatif davranış. Stimülasyon ihtiyacı. Sığ duygusal tepkiler. Antisosyal davranışlar. Psikopati, ciddi bir kişilik bozukluğu olarak kabul edilir ve profesyonel yardım gerektirir.

Kaçıngan kişilik bozukluğu ve kaçıngan bağlanma arasındaki temel fark, zaman ve bağlamdır. Kaçıngan bağlanma, genellikle çocukluk döneminde oluşan ve yetişkinlikte de devam eden bir bağlanma stilidir. Kaçıngan kişilik bozukluğu ise, bireyin genel kişilik özelliklerini ve yaşam boyu sergilediği davranışları ifade eder. Bu bozukluk, kişinin başkalarına güvenmekte zorlanması, duygusal ifadede zorluk çekmesi ve ilişkilerde mesafeli davranması gibi özelliklerle tanımlanır. Özetle, kaçıngan bağlanma daha çok ilişki dinamikleriyle ilgiliyken, kaçıngan kişilik bozukluğu bireyin genel kişilik özelliklerini kapsar.

Garip kişilik özellikleri şu şekilde sıralanabilir: Sıradışı düşünce yapısı. Belirgin sosyal davranışlar. Duygusal ifade. Tuhaf inanışlar. Gerçekdışı algılamalar. Birinin "garip" bulduğu bir davranış, başkası için normal olabilir.

James F. Masterson, borderline ve narsisistik kişilik bozukluklarına odaklanmıştır. Masterson, kişilik bozuklukları üzerine çalışırken gelişimsel kuramla birlikte nesne ilişkileri teorisini psikanalitik bir yaklaşım olarak kullanmıştır.

Paranoyak ve paranoid kişilik bozukluğu aynı değildir. Paranoyak, zihinsel bir durumun parçası olarak ortaya çıkan, başkaları tarafından zulüm gördüğüne, ihanete uğradığına dair güvensizlik, şüphe ve kuruntulara sahip olmak anlamına gelir. Paranoid kişilik bozukluğu ise, gerçek ve yeterli neden olmaksızın başkalarına karşı sürekli güvensizlik ve şüphe duyma durumuyla bağlantılı olarak ortaya çıkan zihinsel sağlık sorunudur. Paranoid kişilik bozukluğu, kişilik bozuklukları içinde “Küme A” veya eksantrik kişilik bozuklukları grubunda yer alır. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip kişiler, genellikle davranışlarının ve düşünme biçimlerinin sorunlu olduğunu düşünmezler. Paranoid kişilik bozukluğu tanısı için klinik psikologların görüşü ve psikiyatristlerin onayı gereklidir.

Epilepsi hastalarında C kümesi kişilik bozuklukları daha sık görülmektedir. Ayrıca, epilepsi hastalarında epileptik kişilik olarak adlandırılan bir durum da gözlemlenebilir. Epilepsi hastalarında görülebilecek diğer kişilik bozuklukları arasında antisosyal, obsesif-kompulsif, şizoid, şizotipal ve dissosiyatif kişilik bozuklukları da bulunmaktadır. Epilepsi hastalarında kişilik bozukluklarının görülme sıklığı, genel topluma göre daha yüksektir. Epilepsi ve kişilik bozuklukları ile ilgili kesin bir tanı ve tedavi için bir uzmana danışılması önerilir.

Antisosyal, "toplumsal kurallara veya yasalara uymama" anlamına gelir. Antisosyal kişilik bozukluğu (ASKB), bir kişinin sorumsuz tavırlar sergilediği, başkalarının haklarını manipüle ettiği, önemsemediği, sömürdüğü veya ihlal ettiği bir ruhsal bozukluktur. Bu bozukluğa sahip kişiler sık sık yalan söyler, çevresine zarar veren davranışlarda bulunur, alkol veya madde bağımlılıklarına yatkındır, dürtüseldir ve ihtiyaçlarının anında karşılanmasını ister. ASKB, genellikle çocukluk veya erken ergenlikte başlar ve zamanla okuldan sosyal hayata, iş hayatından aile yaşamına kadar yayılan ve kendini tekrarlayan kriminal davranışlarla kendini gösterir. Tanı konulabilmesi için kişinin en az 18 yaşında olması gerekir.

Kişilik bölünmesi sendromu, diğer adıyla dissosiyatif kimlik bozukluğu veya çoklu kişilik bozukluğu, kişinin birden fazla farklı kimliğe sahip olduğu ve bu kimlikler arasında bilinç değişimleri yaşadığı psikolojik bir hastalıktır. Bu bozukluğun bazı belirtileri: kişinin kendi içinde başka bir kişinin daha olduğunu hissederek kişilik bölünmesi yaşaması; halüsinasyon görme ve hafıza kaybı; depresyon, anksiyete, kendine zarar verme eğilimi; baş ağrısı, zaman kaybı, trans ve "beden dışı deneyimler". Bu bozukluğun nedenleri arasında genellikle erken çocukluk döneminde yaşanan şiddetli travmalar, özellikle fiziksel, cinsel veya duygusal istismar yer alır. Tanı ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Antisosyal ve sosyopat aynı şeyi ifade eder. Sosyopati, tıbbi literatürde genellikle antisosyal kişilik bozukluğu (ASPD) kapsamında değerlendirilen bir kişilik yapısını tanımlar. Antisosyal kişilik bozukluğu, akli bir bozukluk olmayıp, Amerikan Psikiyatri Derneği'nin Teşhis ve İstatistik Rehberinde “çocukluk veya ilk ergenlik çağında başlayıp yetişkinlik çağında da devam eden, diğer insanların hakları ile ilgili daimi bir umursamazlık ve ihlal seyri” olarak tanımlanır.

Histrionik kişilik bozukluğunun kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, genetik, nörokimyasal, psikanalitik veya çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olabileceği düşünülmektedir. Bazı olası nedenler: Genetik faktörler: Ailede kişilik bozukluğu öyküsü olan bireylerde risk daha yüksek olabilir. Çocuklukta yaşanan travmalar: Duygusal ihmal, istismar veya aşırı koruyucu ebeveynlik gibi deneyimler risk faktörü olabilir. Aile ortamı: Aşırı övgü veya aşırı eleştirel tutumlar, çocuğun duygusal gelişimini etkileyebilir. Bilişsel ve duygusal faktörler: Olumsuz düşünce kalıpları ve düşük özsaygı etkili olabilir. Kişisel deneyimler: Dikkat çekme ve kabul görme ihtiyacının karşılanmaması, bu bozukluğun ortaya çıkmasını teşvik edebilir. Histrionik kişilik bozukluğunun gelişiminde birden çok faktörün etkili olduğu unutulmamalıdır.

Göz devirme, belirli bir kişilik bozukluğunda doğrudan belirtilmemiştir. Ancak, bazı kişilik bozukluklarında görülen belirtiler arasında yer alabilir. Örneğin, Tourette Bozukluğu gibi tik bozuklukları, göz devirme gibi ani ve tekrarlayan hareketleri içerebilir. Diğer kişilik bozuklukları arasında ise, Histriyonik Kişilik Bozukluğu gibi durumlarda dramatik ve aşırı duygusal davranışlar görülebilir, ancak göz devirme bu bozuklukta spesifik bir belirti olarak belirtilmemiştir. Kişilik bozuklukları ve belirtileri konusunda kesin bir teşhis için bir uzmana danışılması önerilir.

Yalı Çapkını dizisinde Ferit Korhan'ın hastalığı, kanser olarak belirtilmiştir. Ferit'in psikolojik sorunları arasında ise narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu olduğu yönünde iddialar bulunmaktadır. Bu bilgiler, dizinin senaryosuna ait kurgusal unsurlardır ve gerçek bir hastalığı yansıtmamaktadır.

Can Dostum (Good Will Hunting) filminde Will Hunting'in bir hastalığı yoktur, o son derece zeki fakat eziyet çekmiş genç bir matematik dehasıdır. Will, MIT'de temizlik işçisi olarak çalışmakta ve boş zamanlarını arkadaşlarıyla içerek geçirmektedir.

Patolojik narsist, narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiyi ifade eder. Narsistik kişilik bozukluğu, kişinin kendini aşırı derecede önemli ve üstün görmesi, empati yoksunluğu, sürekli hayranlık bekleme ve başarı, güç, zeka gibi alanlarda gerçekçi olmayan hayaller kurma gibi özelliklerle karakterize edilen bir ruh sağlığı durumudur. Patolojik narsisizmde kişi, kendisi dışında kimseyi önemsemeden, kendi isteklerini yerine getirmek üzere yaşayan diğer insanları görme eğilimindedir. Patolojik narsisizm, psikiyatrik bir rahatsızlık olarak kabul edilir ve tanısı uzman bir klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafından konur.