Kalkınma

Rio Konferansı'nda (Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı) alınan başlıca kararlar şunlardır: 1. Rio Bildirgesi: Çevre ve kalkınma alanında 27 temel ilkeyi ortaya koyan bildirge. 2. Gündem 21: Sürdürülebilir kalkınma için küresel bir eylem planı. 3. Orman İlkeleri: Ormanların sürdürülebilir yönetimine yönelik hukuken bağlayıcı olmayan ilkeler. 4. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi: Küresel çevre sorunlarına karşı uluslararası işbirliğini başlatan temel sözleşme. 5. BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi: Biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı için üç ana hedefi içeren sözleşme. Ayrıca, Rio Konferansı'nda BM Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi de imzaya açılmıştır.

Kalkınma ajanslarının yürüttüğü bazı proje örnekleri şunlardır: 1. Teknik Destek Programları: Yerel aktörlerin eğitim kapasitelerini artırmaya yönelik projeleri kapsar. 2. Güdümlü Projeler: Büyük ölçekli ve uzun vadeli eğitim yatırımlarını hedefler. 3. Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP): Sosyo-ekonomik olarak dezavantajlı bölgelerde eğitimi güçlendirmeyi amaçlar. 4. Uluslararası İşbirliği Projeleri: Kalkınma ajansları, sınır ötesi işbirliği programlarına katılarak bölgesel kalkınmaya katkı sağlar. 5. Mesleki Eğitim Programları: Kalkınma ajansları, gençler için mesleki eğitim programları düzenler ve bu programları üniversitelerle iş birliği içinde yürütür.

Bursa Kalkınma Ajansı (BEBKA), Bursa, Eskişehir ve Bilecik illerinde kalkınmaya yön veren bir kurumdur. Başlıca görevleri şunlardır: Yerel düzeyde işbirlikleri geliştirmek: Kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyon ve iş birliği sağlamak. Bölgesel kalkınmayı planlamak ve desteklemek: Yerel sorunlara yerel odaklı çözümler sunmak, kaynakların doğru ve etkin kullanımıyla sürdürülebilir kalkınmayı hızlandırmak. Mali ve teknik destekler sunmak: Proje ve faaliyetlere mali ve faizli/faizsiz kredi destekleri sağlamak. Yatırımların tanıtımını yapmak: Bölgenin iş ve yatırım imkânlarını ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtmak. İzleme ve değerlendirme yapmak: Desteklenen projelerin uygulanmasını, izlenmesini ve denetlenmesini sağlamak.

Ekonomik kalkınmayı etkileyen beş temel faktör şunlardır: 1. İnsan Sermayesi: Eğitim, sağlık ve yetenek geliştirme programları ile nitelikli iş gücü oluşturmak. 2. Fiziksel Sermaye: Altyapı, sanayi tesisleri, teknoloji ve diğer fiziksel varlıklar. 3. Teknolojik İlerleme: Yenilik ve teknoloji kullanımı, üretim süreçlerini iyileştirmek ve verimliliği artırmak. 4. Kurumsal Yapılar: Güçlü ve etkin kurumlar, hukuk sistemi, mülkiyet hakları ve iyi yönetişim. 5. Doğal Kaynaklar: Doğal kaynakların verimli ve sürdürülebilir kullanımı.

Türkiye'nin yeşil kalkınma planı, çevresel sürdürülebilirliği kalkınma stratejisinin merkezine koyan bir yaklaşımdır. Bu plan, aşağıdaki ana hedefleri içerir: 1. Yenilenebilir Enerji: Yenilenebilir enerji payının 2024-2028 dönemi için %55'in üzerine çıkarılması. 2. Sıfır Atık Uygulamaları: Atık geri kazanım oranının artırılması ve karbon fiyatlama mekanizmasının kurulması. 3. Emisyon Azaltımı: 2030 yılına kadar emisyonların %41 oranında azaltılması. 4. Yeşil OSB'ler: Sanayi sektörünün yeşil dönüşümle verimli su kullanımı, enerji tasarrufu ve atıkların geri dönüşümüne göre yeniden yapılandırılması. 5. Ulaşım ve Kentleşme: Elektrikli araçlar ve şarj istasyonu altyapılarının geliştirilmesi, sürdürülebilir ulaşım planlarının hazırlanması. Bu hedefler, Paris İklim Anlaşması ve 2053 için belirlenen "net sıfır emisyon" hedefi doğrultusunda şekillenmektedir.

Jamaika, dünyanın en fakir ülkelerinden biri olarak kabul edilmemektedir. Ancak, bazı fakir ülkelerin neden yoksul kaldıklarına dair genel nedenler şunlardır: 1. Doğal Kaynak Eksikliği ve Kötü Yönetim: Birçok fakir ülke, tarım için zorlu koşullara sahip elverişsiz coğrafi konumlarda bulunur ve sınırlı doğal kaynaklarını kötü yönetir. 2. Eğitim ve Sağlık Hizmetleri Yetersizliği: Düşük okuryazarlık oranları ve temel sağlık hizmetlerine erişimin kısıtlı olması, ekonomik kalkınmayı engeller. 3. Borç Yükü ve Siyasi İstikrarsızlık: Fakir ülkeler, zengin ülkelere olan borçlarını ödemekte zorlanır ve bu durum, eğitim ve sağlık gibi alanlara yatırım yapmalarını engeller. 4. Ticaret Politikaları: Gelişmiş ülkelerin uyguladığı tarımsal sübvansiyonlar ve yüksek gümrük vergileri, fakir ülkelerin küresel ticarette rekabet etmesini zorlaştırır. Bu faktörler, Jamaika'nın ekonomik durumunu doğrudan etkilemese de, genel yoksulluk dinamiklerinin bir parçası olabilir.

Türkiye illerinin ekonomik gelişmişlik sıralaması, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmaları (SEGE) ile belirlenir. Bu sıralamalar, illerin ekonomik, sosyal ve altyapısal gelişmişlik düzeylerini dikkate alır. Güncel sıralamalar arasında öne çıkan iller ve skorları şunlardır: 1. İstanbul (4051 skor). 2. Ankara (2718 skor). 3. İzmir (1926 skor). Diğer iller de belirli kademelerde yer alır ve sıralamalar her dönemde güncellenebilir.

AFED iki farklı kuruluşa atıfta bulunabilir: 1. AFED Arama Kurtarma: 2020 yılından beri faaliyet gösteren bu sivil toplum kuruluşu, doğal afetlerde arama kurtarma çalışmaları yaparak insanların hayatını kurtarmayı hedefler. 2. Arab Forum for Environment and Development (AFED): Arap dünyasında çevre ve kalkınma konularında kamu forumu olarak görev yapar.

SKD iki farklı kurum anlamına gelebilir: 1. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye), sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda iş dünyasının farkındalığını ve etkisini artırmak amacıyla faaliyet gösterir. 5 odak alanında çalışmalar yürütür: Düşük karbon ekonomisine geçiş ve verimlilik; Sürdürülebilir tarım ve gıdaya erişim; Sürdürülebilir sanayi ve döngüsel ekonomi; Sosyal içerme ve kapsayıcılık; Sürdürülebilir finans ve risk yönetimi. 2. SKD Mühendislik, elektrik proje hizmetleri, test ve ölçüm, müşavirlik gibi alanlarda faaliyet gösteren bir firmadır.

Bir ülkede hem para hem de eğitim önemlidir, ancak bu iki faktörün farklı rolleri ve etkileri vardır. Para, altyapı projeleri, iş yatırımları ve teknolojik gelişmeler için gereklidir. Eğitim ise yenilikçi düşünceyi teşvik eder ve problem çözme kabiliyetini artırır. Sonuç olarak, etkili bir kalkınma stratejisi, her iki unsuru da dengeli bir şekilde ele almalıdır.

Üstakıl Projesi ifadesi, belgelerde veya kaynaklarda tanımlanmamış bir terimdir. Ancak, benzer bağlamda kullanılabilecek iki önemli proje öne çıkmaktadır: 1. Kalkınma Yolu Projesi: Türkiye'nin stratejik bir girişimi olup, Asya ve Avrupa arasında lojistik ve ticaret merkezi olmayı hedeflemektedir. 2. Kapsayıcı Sıfır Atık Yönetimi ile Sosyal Uyumun Güçlendirilmesi Projesi: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülen bu proje, Türkiye'de geçici koruma altındaki Suriyelilerin ve mültecilerin bulunduğu belediyelerde atık yönetim sistemlerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Sürdürülebilir kalkınma hedefleri sunumunda aşağıdaki konular yer almalıdır: 1. Açlığın Sona Erdirilmesi ve Gıda Güvenliği: Açlığın bitirilmesi, gıda güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilir tarımın desteklenmesi. 2. Sağlıklı Yaşam: Anne, bebek ve çocuk ölümlerinin azaltılması, sağlık hizmetlerine evrensel erişim sağlanması. 3. Kaliteli Eğitim: Kapsayıcı ve adalete dayanan nitelikli eğitimin sunulması, yaşam boyu öğrenim fırsatlarının teşvik edilmesi. 4. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Kadınlar ve kız çocuklarının ayrımcılığa uğramadan eşit haklara sahip olması. 5. Temiz Enerji: Uygun fiyatlı, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişimin sağlanması. 6. Ekonomik Büyüme: İstikrarlı, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin desteklenmesi. 7. Şehirler ve Topluluklar: Şehirlerin ve insan yerleşimlerinin güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılınması. 8. Sorumlu Tüketim ve Üretim: Sürdürülebilir üretim ve tüketim kalıplarının sağlanması, atık yönetiminin iyileştirilmesi. 9. İklim Eylemi: İklim değişikliği ile mücadele edilmesi ve doğal yaşamın korunması. Bu hedefler, sürdürülebilir kalkınmanın temel taşlarını oluşturur ve küresel refahın artırılması için gereklidir.

Ülkelerin kalkınmasında en etkili faktörler arasında ekonomik, sosyal, politik ve kültürel unsurlar yer alır. Başlıca etkili faktörler: 1. Ekonomik Büyüme: Yatırım ve ticareti teşvik etmek, istihdam olanaklarını artırmak. 2. Eğitim ve Sağlık Hizmetleri: Eğitim seviyesinin yükseltilmesi ve sağlıklı nüfus oranlarının artırılması. 3. Teknolojik Gelişmeler: Üretim süreçlerini verimli hale getiren ve yenilikçi çözümler üreten teknolojiler. 4. Siyasi İstikrar ve Hukuk Sistemi: Mülkiyet haklarının korunması ve adil bir hukuk sistemi. 5. Dış Ticaret: İhracatın artırılması ve uluslararası piyasalarda rekabet gücünün yükseltilmesi.

Dış ticaretin iktisadi kalkınmaya etkileri şunlardır: 1. Kaynak Dağılımı Etkisi: Dış ticaret, kaynakların ülkenin karşılaştırmalı üstünlüklerine göre yeniden dağıtılmasını sağlayarak milli geliri artırır. 2. Disipline Edici İthalat Hipotezi: Dışa açılmak, yurtiçi rekabeti artırarak verimliliği yükseltir. 3. Ölçek Ekonomileri Etkisi: Dış ticaret, piyasa hacmini genişleterek yerli üreticilerin ölçek ekonomilerinden yararlanmalarını sağlar. 4. Girdi Sağlama Etkisi: Dış ticaret, yurt içinde ikamesi olmayan yatırım ve ara mallarının temin edilmesini sağlayarak kapasite kullanım oranlarını ve verimliliği artırır. 5. Teknoloji Yayma Etkisi: Dış ticaret, ülkeler arası ve sektörler arası bilgi akışını kolaylaştırarak teknolojik ilerlemeye katkıda bulunur. Ancak, dış ticaretin iktisadi kalkınmaya olumsuz etkileri de olabilir, örneğin az gelişmiş ülkelerde dış ticaret hadlerinin aleyhe dönmesi ve ihracat kazançlarının dalgalanması gibi.

Atatürk'e göre ekonominin en önemli unsuru, ekonomik bağımsızlık ve kalkınma olarak belirlenmiştir.

Ekonomik kurumların gelişimi tarih boyunca çeşitli evrelerden geçmiştir: 1. Cumhuriyetin İlk Yılları (1923-1929): Milli ekonomi ilkesi çerçevesinde devletin destekleyeceği girişimci bir sınıfın oluşması ve kalkınmanın bu yolla sağlanması öngörülmüştür. 2. Devletçilik Dönemi (1930'lar): 1931 yılında CHP kongresinde alınan kararla devletçilik ilkesi partinin ana ilkelerinden biri haline gelmiş ve devlet ekonomide yol gösterici ve emredici bir rol üstlenmiştir. 3. Planlı Ekonomi Dönemi (1934-1945): Ekonominin mevcut durumu, devlet müdahalesinin zorunlu görüldüğü bir anlayışı beraberinde getirmiş ve planlı bir sanayi politikasının izlenmesi gerekliliğini ortaya koymuştur. 4. Neo-Liberal Dönem (1980'ler ve Sonrası): 24 Ocak 1980 kararları ile finansal sistemin serbestleşmeye başlaması ve yabancıların finansal piyasalara girişleri önündeki engellerin kaldırılması sağlanmıştır. Ayrıca, Yeni Kurumsal İktisat okulu, ekonomik büyümenin belirleyicileri olarak kurumların önemini vurgulamış ve bu alanda yapılan çalışmalar, kurumların ekonomik gelişim üzerindeki etkisini açıklamaya yardımcı olmuştur.

Afrika kırsal kalkınma projeleri, Afrika'nın kırsal bölgelerinde yaşayan halkın yaşam standartlarını yükseltmeyi ve sürdürülebilir kalkınma sağlamayı amaçlayan projelerdir. Bu projeler genellikle aşağıdaki konuları kapsar: Su temini: Temiz suya erişim sağlanması ve su dağıtım sistemlerinin kurulması. Enerji: Solar enerji panelleri ile enerji ve aydınlatma ihtiyacının karşılanması. Tarım: Tarım alanlarının geliştirilmesi, sulama kullanımı ve sürdürülebilir tarım eğitimleri ile yiyecek üretiminin artırılması. Gelir artışı: Meyve ormanları ve tohum destekleri ile köylülerin ek gelir elde etmelerinin sağlanması. Ayrıca, bu projeler yerel yetkilendirmeyi ve toplum tabanlı planlamayı teşvik ederek, kadınların ve dezavantajlı grupların ekonomik ve sosyal haklarını korumayı da hedefler.

Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye Yüzyılı" vizyonuyla yola çıkmıştır. Bu vizyon, aşağıdaki ana başlıkları içermektedir: 1. Sürdürülebilirlik: Çevre koruma, ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme alanlarında ortak hedeflere yürümek. 2. Huzur: Dünya genelindeki ekonomik adaletsizlikler ve sosyal parçalanmalara karşı, huzuru tüm dünyayla birlikte oluşturmayı hedeflemek. 3. Başarı: Her mücadeleyi başarıyla sonuçlandıracak öz güven, dirayet, azim ve kabiliyete sahip olmak. 4. Üretim ve Verimlilik: Yerli ve milli üretim anlayışıyla sanayiden tarıma her alanda istihdamı artırmak ve verimliliği yükseltmek. 5. Dijital Dönüşüm: Dijital teknolojiler alanında ülkeyi en üst seviyeye çıkarmak ve küresel dijital devrim ekonomisinin öncülüğünü yapmak.

"Devleti Geri Getirmek" kitabı, Vedat Milor tarafından yazılmış ve Türkiye ve Fransa'da planlama ve ekonomik kalkınma konularını karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Kitapta anlatılan ana konular şunlardır: - Egemen sınıfların yapılanışı ve güç/iktidar blokları arasındaki ittifaklar. - Ülkelerinin kalkınması için uğraşan planlamacıların bu ilişkiler içindeki konumu. - Çıkar çatışmalarının ekonomik kararlar üzerindeki etkisi. - Planlamanın getirileri ve uygulamada karşılaşılan zorluklar. - İki ülkedeki anlayış farklılıkları. Bu çalışma, Çin modelinin başarısıyla yeniden gündeme gelen ekonomik planlamayı incelemektedir ve özellikle Türkiye'nin 1960'lı yıllardan sonraki kalkınma rotasına odaklanmak isteyenler için önemli bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.

Kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yöreler, Türkiye'de ekonomik ve sosyal gelişmişlik seviyelerine göre belirlenmiş bölgelerdir. Birinci derecede öncelikli yöreler arasında yer alan iller şunlardır: 1. Adıyaman; 2. Ağrı; 3. Bingöl; 4. Bitlis; 5. Diyarbakır; 6. Elazığ; 7. Erzincan; 8. Erzurum; 9. Gümüşhane; 10. Hakkari. İkinci derecede öncelikli yöreler ise şunlardır: 1. Amasya; 2. Artvin; 3. Çankırı; 4. Çorum; 5. Kastamonu; 6. Sinop; 7. Şanlıurfa; 8. Tokat; 9. Yozgat.