Jeofizik

Atmosferin katmanları ve özellikleri: 1. Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. Kalınlığı ortalama 13 km’dir. Atmosferdeki gazların %75’i bu katmanda bulunur. Su buharının tamamı bu katmanda bulunur, bu nedenle iklim olayları bu katmanda görülür. Yatay ve dikey hava akımları meydana gelir. 2. Stratosfer: Troposferin üstünde yer alan ve 50 km’ye kadar olan katmandır. Sıcaklıklar ortalama -55 °C civarındadır. Ozon tabakasının büyük bir kısmı bu katmanda yer alır. 3. Mezosfer: Stratosferin üstünde yer alan ve 80 km’ye kadar olan katmandır. Atmosfere giren gök taşları bu katmanda yandığı için yeryüzüne fazla gök taşı ulaşamaz. 4. Termosfer: Mezosferden sonra bulunan katmandır. En sıcak katmandır, sıcaklığı yaklaşık 1.000-1.650 °C arasında değişir. Kutup ışıkları (aurora) bu katmanda görülür. 5. Ekzosfer: Atmosferin en dış katmanıdır. Yer çekiminin en az olduğu katmandır. Haberleşme uyduları bu katmana yerleştirilir.

Piri Reis gemisinde çalışanlar, gemi personeli ve bilimsel personel olarak iki grupta toplanabilir. Gemi personeli: 12 kişiden oluşur. Bilimsel personel: 12 kişiden oluşur ve bu personel, bir bilgisayar laboratuvarı ile bir ıslak laboratuvar bulunan gemide konaklayabilir.

Metamorfiks, "kayaç biçiminde değişim" anlamına gelen metamorfizma sürecini ifade eder. Metamorfizma, magmatik veya tortul kayaçların basınç, sıcaklık gibi çeşitli etkilerle değişime uğraması sonucu oluşur. Metamorfik kayaçlara örnek olarak mermer, gnays, şist ve kuvarsit verilebilir.

Atmosferin genel özellikleri: Kompozisyon: Yaklaşık %78'i azot, %21'i oksijen, %0,93 argon, %1 su buharı ve diğer bazı gazların karışımından oluşur. Kalınlık: Yerden itibaren 560 km'ye kadar uzanır. Katmanlar: Sıcaklık, fiziksel ve kimyasal özelliklere göre troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer ve ekzosfer olarak beş ana katmana ayrılır. Faydaları: Güneş'ten gelen zararlı ultraviyole ışınları emer, göktaşlarının parçalanmasını sağlar, gece-gündüz sıcaklık farkını azaltır ve ses iletimi ile yanmayı mümkün kılar. Yoğunluk: Ekvator'da daha kalın, kutuplarda daha incedir. Basınç: Yerçekimi etkisiyle oluşan hava basıncı, atmosfer içindeki maddeler üzerinde baskı uygular.

Dünyanın manyetik alanının bazı sonuçları: Güneş rüzgarlarından korunma: Manyetik alan, Güneş'ten gelen elektron, proton ve alfa parçacıklarından oluşan plazma dalgalarını (güneş rüzgarlarını) saptırır. Ozon tabakasının korunması: Manyetik alan, üst atmosferdeki ozon tabakasına zarar verebilecek yüklü parçacıkların ulaşmasını engeller. Auroralar: Güneş'ten gelen yüklü parçacıklar, manyetik alanın etkisiyle kutuplara yönelerek atmosferdeki gazlarla etkileşir ve kutup ışıkları (auroralar) oluşur. Yön bulma: Pusulalar, manyetik alanın etkisiyle yön gösterir; bu sayede insanlar, hayvanlar (arılar, göçmen kuşlar) ve bazı canlılar yön bulabilir. Teknolojik etkiler: Manyetik alandaki değişiklikler, uydu ve navigasyon sistemlerinde arızalara yol açabilir.

Dünya'nın çapının 40.000 km olmamasının sebebi, Dünya'nın tam bir küre olmamasıdır. Dünya, kendi ekseni etrafında eksantrik dönüş yaptığı için kutuplardan basık ve ekvatordan daha şişkin bir şekle sahiptir. Ekvatorun çapı, kutupları birleştiren çaptan 43 km daha uzundur. Ayrıca, metre, kutuplar ile ekvator arasındaki mesafenin 10 milyonda biri olarak tanımlandığı için, Dünya'nın çevresi neredeyse tam olarak 40.000 km olarak kabul edilir.

Sahra Çölü'nün çok sıcak olmasının birkaç nedeni vardır: Coğrafi konum: Sahra, Afrika kıtasının kuzeyinde yer alır ve bu bölge, subtropikal bir iklime sahiptir. Kuraklık: Çölde yıllık yağış miktarı 25 mm'nin altındadır. Güneş ışınları: Güneş ışınları kuma yansır ve atmosferde su buharı bulunmadığı için kaya ve kum tarafından kolayca emilir, bu da sıcaklığın artmasına neden olur. Sıcaklık farkı: Gündüz sıcaklıkları 50°C'yi aşabilirken, gece hızla düşerek büyük sıcaklık farkları oluşturur.

Masif arazi, jeolojik dönemde oluşmuş ve yıkıcı deprem riski taşımayan geniş bir arazi parçasıdır. Metamorfik arazi ise, yüksek basınç ve sıcaklık şartlarından geçmiş, kökeni sedimanter kayaçlara dayanan, uzun jeolojik dönemlerden bu yana çok büyük hareketler geçirmemiş, duraylı ve çevresindeki birimlere göre yaşlı, metamorfik, içlerinde plütonik zonların olduğu yekpare kütlelerdir. Bazı masif arazi örnekleri: Istıranca Masifi; Kaz Dağları Masifi; Uludağ Masifi; Menderes Masifi; Sultan Dağları Masifi; Bitlis Masifi. Bazı metamorfik arazi örnekleri: Kırşehir Masifi; Niğde Masifi; Malatya Masifi.

OSTM/Jason-2, veya Ocean Surface Topography Mission/Jason-2 uydusu, deniz yüzeyi yüksekliği ölçümleri için NASA ve CNES'in ortak yürüttüğü uluslararası bir yer gözlem uydusu altimetre görevidir. 1992 yılında başlayan TOPEX/Poseidon misyonunun devamı niteliğinde olup, 2008 yılında fırlatılmıştır. Görevin bazı amaçları: Okyanus yüzey topografyası ölçümleri zaman serisini TOPEX/Poseidon ve Jason-1'in ötesine taşıyarak iki dekalık gözlem sağlamak. Küresel deniz seviyesi değişimini, okyanus dolaşımındaki değişkenliği ve açık okyanus gelgit modellerini iyileştirmek. OSTM/Jason-2, 2019 yılında yaşla ilgili sorunlar nedeniyle veri toplamayı durdurmuş ve 10 Ekim 2019'da görevin resmi olarak sona erdiği ilan edilmiştir.

Evet, Kandilli ve KOERI (Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü) aynıdır. Kandilli Rasathanesi, 1982 yılında Boğaziçi Üniversitesi'ne devredilmiş ve 28 Mart 1983 tarihinde 2809 sayılı kanunla yasalaşan 41 sayılı kanun hükmünde kararnameyle Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KOERI) adını almıştır.

İyonosfer, atmosferin 70 km ile 400 km arasında kalan, iyonların ve serbest elektronların bulunduğu katmandır. Özellikleri: Gazların durumu: Bu katmanda gazlar iyon halinde bulunur. Sıcaklık: Sıcaklık yüksektir, ancak gazlar seyrek olduğu için termometreyle ölçülen sıcaklık düşüktür. Radyo dalgaları: Radyo dalgalarını yansıtarak uzak bölgeler ile haberleşmenin yapılabilmesini sağlar. Yapısı: İyonosfer, D, E, F1 ve F2 katmanlarından oluşur. İyonosfer, termosferi tamamen kapsarken, mezosfer ve ekzosferin bir kısmını kapsar.

Manyetik alanı en çok etkileyen faktörler şunlardır: Elektrik akımları. Hareketli elektrik yükleri. Doğal mıknatıslar. Dünya'nın çekirdeği. Ayrıca, insan vücudu da manyetik alandan etkilenir.

MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü), aşağıdaki yer bilimlerini kapsar: Jeoloji. Jeofizik. Hidrojeoloji. Mühendislik jeolojisi. Çevre jeolojisi. Ayrıca, MTA doğal afetler, enerji kaynakları ve deniz jeolojisi gibi konularda da çalışmalar yürütmektedir.

Dünya'nın manyetik alanı olmasaydı şu tür olumsuz sonuçlar ortaya çıkardı: Güneş rüzgarları atmosferin üst katmanlarından başlayarak gazları ve su buharını uzaya savururdu, bu da karalar üzerinde sıvı suyu yok ederdi. Canlılar üzerinde ölümcül etkiler oluşurdu; tüm radyasyon dünyaya yayılır ve bu durum canlı oluşumunu kalıcı olarak engelleyebilirdi. Ozon tabakası zarar görürdü, bu da yüksek frekanslı radyo dalgalarının iletimini engellerdi. Pusulalar çalışmazdı, çünkü pusulalar en yüksek manyetik alan bölgesini işaret ederdi. Uydular ve teknolojik aletler yaygın teknik arızalara maruz kalırdı. Mars, manyetik alanını kaybettiği için atmosferini büyük ölçüde kaybetmiş bir gezegendir.

Normal şartlarda Türkiye gibi orta enlemlerde yer alan ülkelerde kutup ışıkları görülmez. 2023 yılının Kasım ayında, Güneş'ten gelen güçlü bir jeomanyetik fırtına nedeniyle Türkiye'nin çeşitli yerlerinde kutup ışıkları görülmüştür. ABD'li bilim insanı Doç. Dr. Yılmaz'ın açıklamalarına göre, 2025 yılına yaklaştıkça Güneş'teki aktivite artışı nedeniyle Türkiye'de kutup ışıklarının daha sık görülmesi beklenmektedir. Kutup ışıklarının görülüp görülmeyeceği kesin olarak önceden tahmin edilemez.

Rusya, Sputnik'i birkaç nedenle kurmuştur: Uluslararası medya kuruluşu olma amacı: Sputnik, 10 Kasım 2014 tarihinde Rusya hükûmeti'nin sahip olduğu Rossiya Segodnya tarafından kurulan Moskova merkezli uluslararası bir medya kuruluşudur. Pravda haberciliği: Sputnik, Moskova yönetiminin, 2014 yılındaki Ukrayna krizi gibi durumlarda, Soğuk Savaş dönemindeki propaganda aracı olarak kullanıldığı iddialarıyla da anılmaktadır. Batı tekelini kırma hedefi: Sputnik, dünya medyasındaki "Batı" tekelini kırmayı hedefleyen bir haber ajansı olarak da ortaya çıkmıştır. Ayrıca, 4 Ekim 1957 tarihinde Sovyetler Birliği'nin Sputnik I'i fırlatması, Uzay Yarışı'nın başlamasına da neden olmuştur.

Güney Kutbu'nun soğuk olmasının birkaç nedeni vardır: Güneş ışınlarının eğik gelmesi ve uzun süre güneş görmemesi. Kalın buz tabakası ve yüksek rakım. Karasal etki. Okyanusun ılıman etkisinin olmaması. Bu faktörler, Güney Kutbu'ndaki ortalama sıcaklığın Kuzey Kutbu'ndan çok daha düşük olmasına neden olur.

GPR (Ground Penetrating Radar) cihazları, arazi koşullarına bağlı olarak 1 ila 30 metre derinlikte tespit yapabilir. Ortalama bir GPR cihazı, 2-8 metre arası derinlikte net taramalar yapabilir. GPR cihazının inebileceği derinlik; yerdeki elektrik iletkenliğe, yere gönderilen EM dalgaların merkez frekansına ve yeraltına yayılan EM gücün şiddetine göre değişir.

Epirojenik hareketler, yer kabuğunun geniş alanlarında meydana gelen yükselme ve alçalma hareketleridir. Bu hareketler sonucunda: Kıtalar oluşur; kubbeleşerek yükselen kısımlar kıtaları meydana getirir. Okyanus çanakları oluşur; kubbeleşmeyen ve çukurda kalan kesimler okyanus çanaklarını oluşturur. Epirojenik hareketler ayrıca kıyı çizgisinde değişikliklere neden olur.

Dünyanın manyetik alanının bozulduğunu gösteren bazı belirtiler: Manyetik pusula okumaları: Manyetik pusulalar ve Dünya'nın manyetik alanına dayanan diğer navigasyon sistemleri, manyetik alandaki bozulmalar nedeniyle sapmalar yaşayabilir. Kozmik ve güneş radyasyonuna maruz kalma: Manyetik alanın zayıflaması, kozmik ve güneş radyasyonunun artmasına yol açar, bu da atmosferik süreçleri ve iklim modellerini etkileyebilir. Teknolojik sorunlar: Uydular ve diğer uzay araçları, daha yüksek radyasyon seviyelerine maruz kalarak elektronik arızalar ve hasarlar yaşayabilir. Jeomanyetik modellerdeki değişiklikler: Uydu verileri ve bilgisayar simülasyonları kullanılarak yapılan çalışmalar, jeodinamonun davranışı ve manyetik alandaki değişiklikler hakkında bilgi sağlar.