İtilafDevletleri

I. Dünya Savaşı'nda İtilâf ve İttifak Devletleri şu şekildeydi: İtilâf Devletleri: 1. İngiltere; 2. Fransa; 3. Rusya; 4. İtalya (savaşın başlamasıyla taraf değiştirerek İtilâf Devletleri safına geçti); 5. Japonya; 6. Sırbistan (savaştan sonra Yugoslavya'nın çatısı altında siyasi varlığı sona erdi); 7. Romanya (Rusya'nın baskıları ve Avusturya topraklarındaki emellerinin bir sonucu olarak savaşa girdi); 8. Belçika (Almanya'nın Fransa'ya saldırırken Belçika üzerinden geçmesi, Belçika'yı savaşın içine çekti); 9. Karadağ (savaştan sonra Yugoslavya çatısı altında siyasi varlığı sona erdi); 10. Yunanistan (savaşın başlangıcında, gidişatında ve sonucunda önemli bir etkisi olmadı, savaşa en son katılan devlet oldu). İttifak Devletleri: 1. Almanya; 2. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu; 3. Osmanlı Devleti; 4. Bulgaristan.

Mondros Ateşkes Antlaşması'na göre İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir stratejik bölgeyi işgal etme hakkına sahipti. Bu kapsamda işgal edilen bazı bölgeler şunlardır: - Musul (3 Kasım 1918). - Urfa, Maraş, Antep (daha sonra buralar Fransa'ya devredildi). - Adana ve çevresi (Fransa tarafından işgal edildi). - İzmir ve çevresi (Yunanistan tarafından işgal edildi). - Antalya ve çevresi (İtalya tarafından işgal edildi).

Çanakkale Savaşı, İtilaf Devletleri'nin Osmanlı Devleti'ne karşı stratejik hedefleri doğrultusunda başladı. Başlama nedenleri: 1. Boğazların Kontrolü: İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı'nı ele geçirerek Rusya'ya güvenli bir ikmal yolu açmak istiyordu. 2. İstanbul'un İşgali: Boğazların alınması, Osmanlı'nın başkentinin düşmesi anlamına gelecek ve moral ile stratejik açıdan büyük bir darbe vuracaktı. 3. Almanya'nın Çevrelenmesi: Osmanlı'nın ele geçirilmesi, Almanya'yı çevrelemeyi kolaylaştıracak ve savaşın daha kısa sürede bitmesine olanak tanıyacaktı. Nasıl başladı: Savaş, 19 Şubat 1915'te İtilaf Devletleri'nin Çanakkale Boğazı'nı bombalamasıyla deniz savaşlarıyla başladı.

Mondros Mütarekesi sonrası İstanbul'da İtilaf Devletleri bulunmaktaydı.

18 Mart Çanakkale Zaferi, I. Dünya Savaşı sırasında, 1915 yılında gerçekleşmiştir. 18 Mart 1915'te yaşanan bazı önemli olaylar: Deniz Muharebeleri: İtilaf Devletleri'nin 18 savaş gemisiyle boğazı geçme girişimi sırasında, Türk topçu ateşi ve Nusret Mayın Gemisi'nin döşediği mayınlar etkili olmuştur. Zırhlı Gemilerin Batması: Bouvet, Irresistable ve Ocean zırhlıları batmış, Inflexiable, Gaulois, Suffren ve Agememnon ise ağır hasar almıştır. Amiral de Robeck'in Geri Çekilme Emri: Amiral de Robeck, bir mayın tarlası içinde olduklarını anlayınca geri çekilme emri vermiştir. Bu zafer, Türk ordusunun kahramanlığı ve stratejik planlamanın başarısı sayesinde kazanılmıştır.

İttifak ve İtilaf Devletleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Amaçlar: İtilaf Devletleri, faşizme, militarizme ve totaliter rejimlere karşı durarak demokrasiyi ve insan haklarını savunmayı amaçlamıştır. 2. Üyeler: İtilaf Devletleri'nin başlıca üyeleri Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, Fransa ve Çin'dir. 3. Savaşa Katılım: Savaş sırasında İtilaf Devletleri'ne Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Hindistan ve Güney Afrika gibi ülkeler de katılmışken, İttifak Devletleri'ne Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Slovakya gibi ülkeler daha sonra dahil olmuştur.

Birinci Dünya Savaşı'nı İtilaf Devletleri kazanmıştır. İkinci Dünya Savaşı'nı ise Müttefik Devletler (ABD, Sovyetler Birliği, İngiltere) kazanmıştır.

Romanya Cephesi'nde Birinci Dünya Savaşı sırasında şu olaylar gerçekleşti: 1. Romanya'nın İtilaf Devletleri'ne Katılması: Romanya, 17 Ağustos 1916'da İtilaf Devletleri safında savaşa girdi. 2. İttifak Devletleri'nin Taarruzu: Almanya'nın öncülüğünde, 23 tümenlik bir kuvvetle İttifak Devletleri Romanya'ya taarruz etti ve Ocak 1917'de tüm ülkeyi ele geçirdi. 3. Osmanlı Askerlerinin Katılımı: Osmanlı Devleti, 6. Kolordu'ya mensup 15., 25. ve 26. Tümenleri Romanya Cephesi'ne gönderdi ve Türk birlikleri büyük başarılar elde etti. 4. Bulgaristan'ın Çekilmesi: Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi sonrası, Romanya Cephesi'ndeki iletişim yolu kesintiye uğradı ve İttifak Devletleri'nin başarısızlığıyla sonuçlandı.

Çanakkale'de batan gemiler, 18 Mart 1915 tarihindeki deniz savaşında İtilaf Devletleri donanmasına ait olanlardı. Batılan gemiler şunlardır: - Bouvet Zırhlısı: Sancak baş omuzluk yönünde mayına çarparak kısa sürede battı. - Irresistible Zırhlısı: Nusret Mayın Gemisi'nin oluşturduğu mayın hattına çarparak battı. - Ocean Zırhlısı: Erenköy Koyu'na döktüğü mayınlara çarparak battı. Ayrıca, Goliath ve Triumph gibi diğer gemiler de hasar alarak battı veya karaya oturdu.

Üç İtilaf Devleti şunlardır: 1. Fransa; 2. Birleşik Krallık (Britanya İmparatorluğu); 3. Rusya. Ayrıca, 1915 yılında İtalya da İtilaf Devletleri'ne katılmıştır.

İtilâf Devletleri arasında görüş ayrılıkları çıkmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Sömürgecilik Hedefleri: İtilâf Devletleri, Birinci Dünya Savaşı sonrası dönemde Ortadoğu'da kendi sömürge imparatorluklarını genişletme hedefindeydiler, ancak bu devletlerin çıkarları ve hedefleri çoğu zaman çelişiyordu. 2. Ekonomik Yarış: Savaş sonrası dönemde ekonomik güçlenme arayışında olan İtilâf Devletleri, bölgedeki ekonomik kaynaklar üzerinde hakimiyet kurmak istiyorlardı, bu durum devletler arasında rekabete ve gerginliğe yol açıyordu. 3. Siyasi Etki Alanları: İtilâf Devletleri, bölgede siyasi nüfuzlarını artırmak ve kendi çıkarlarına uygun siyasi düzenler kurmak istiyorlardı, bu da devletler arasında siyasi çekişmelere neden oluyordu. 4. Sevr Antlaşması: İtilâf Devletleri'nin Sevr Antlaşması'nı hafifleterek Türklere kabul ettirme amacı, milli mücadelenin daha da güçlenmesini önleme ve TBMM ile Sovyet Rusya yakınlaşmasını engelleme isteği de görüş ayrılıklarını artırmıştır.

İtilâf Devletleri, Çanakkale'den geri çekilmek zorunda kaldı çünkü Türk ordusunun büyük direnişi ve zafer kazanması karşısında daha fazla kayıp vermeyi göze alamadı. Ayrıca, Bulgaristan'ın İttifak Devletleri'nin yanında savaşa girmesi ve tren yolunun açılmasıyla Almanya'nın Osmanlı'ya doğrudan yardım etme imkânının doğması da çekilmeyi hızlandıran faktörler arasında yer aldı.

İtilafa girmek, tarih bağlamında "anlaşma yapmak, uyuşmak, uzlaşmak" anlamına gelir. Bu terim, özellikle I. Dünya Savaşı sırasında farklı ülkelerin bir araya gelerek oluşturdukları ittifakları ifade etmek için kullanılmıştır.

Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'ne katılmama nedenleri şunlardır: 1. Toprak Paylaşımı Planları: İtilaf Devletleri, Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmayı amaçladıkları için bu devleti yanlarında istemiyorlardı. 2. Boğazların Kontrolü: İtilaf Devletleri, boğazların kontrolünü kaybetmek istemedikleri için Osmanlı'nın savaşta tarafsız kalmasını tercih ediyorlardı. 3. Müslüman Ayaklanmaları Korkusu: Sömürge topraklarındaki Müslümanların İtilaf Devletleri'ne karşı ayaklanmasından endişe ediyorlardı. 4. Ekonomik ve Siyasi Güçsüzlük: Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve siyasi gücünün zayıflamış olması, İtilaf Devletleri'nin Osmanlı'yı güvenilir bir müttefik olarak görmemesine neden oluyordu.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 7. ve 24. maddeleri önemlidir çünkü: 1. 7. Madde: Bu madde, İtilaf Devletleri'nin güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilmelerine olanak tanıyordu. 2. 24. Madde: Bu madde, Doğu Anadolu'daki altı ilde (Erzurum, Van, Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Sivas) karışıklık çıkması durumunda İtilaf Devletleri'nin bu illeri işgal edebileceğini öngörüyordu.

İstanbul'un kurtuluşunda savaşan taraflar, Türk Ordusu ve İtilaf Devletleri idi. Türk Ordusu, Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu ile tarafsız bölgeye doğru ilerlerken, İtilaf Devletleri'ne bağlı Fransız, İtalyan ve İngiliz birlikleri ile karşılaştı. İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak 13 Kasım 1918'de İstanbul'u işgal etmişti.

Mondros Mütarekesi'nin 25 maddesi şunlardır: 1. Boğazlar İtilaf Devletleri'ne açılacak, Karadeniz'e girişler serbest olacak. 2. Osmanlı orduları terhis edilecek; ordunun taşıt, araç gereç, silah ve cephanesine İtilaf Devletleri tarafından el konulacak. 3. Osmanlı Devleti'nin elindeki tüm savaş esirleri ile esir ya da tutuklu bulunan bütün Ermeniler serbest bırakılacak fakat İtilaf Devletleri'nin elindeki Türk savaş esirleri geri verilmeyecek. 4. İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum karşısında, herhangi bir stratejik noktayı işgal hakkına sahip olacak. 5. Vilayet-i Sitte denilen altı doğu ilinde (Erzurum, Van, Bitlis, Sivas, Harput, Diyarbakır) herhangi bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları işgal hakkına sahip olacak. 6. Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek. 7. Tüm liman ve tersaneler İtilaf Devletleri'nin kontrolünde olacak. 8. Hükûmet haberleşmesi dışındaki telsiz, telgraf ve kablolar (iletişim hatları) İtilaf Devletleri'nin denetimi altında olacak. 9. İran içlerinde ve Kafkasya'da bulunan Osmanlı kuvvetleri, I. Dünya Savaşı'ndan önceki sınırlara çekilecek. 10. Kömür, akaryakıt ve benzer kaynaklarda, ülkenin ihtiyaçları karşılandıktan sonra, İtilaf Devletleri'ne satın alma kolaylığı sağlanacak. ... 15. 16. maddeler ve devamı için kaynaklardaki detaylı bilgilere bakılabilir.

İtilaf Devletleri, TBMM'yi Londra Konferansı'na davet ederek hukuken tanımış oldular. Bu durumun nedenleri arasında: Milli Mücadele'de kazanılan başarılar. Sevr Antlaşması'nın reddedilmesi. Sovyet Rusya ile yakınlaşma.

İtilaf Devletleri, I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'ne karşı savaşmış ve savaştan galip olarak çıkmıştır. İtilaf Devletleri'ne savaş öncesinde ve sırasında katılan bazı ülkeler: Savaş öncesinde: İngiltere, Fransa, Rusya. Savaş sırasında: İtalya (23 Mayıs 1915), Japonya (23 Ağustos 1914), ABD (6 Nisan 1917), Yunanistan (27 Haziran 1917). İttifak Devletleri, I. Dünya Savaşı'nı yenik olarak tamamlamış ve İtilaf Devletleri tarafından kısmen işgal edilmiştir. İttifak Devletleri'ne savaş öncesinde ve sırasında katılan bazı ülkeler: Savaş öncesinde: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya. Savaş sırasında: Osmanlı Devleti (29 Ekim 1914), Bulgaristan (14 Ekim 1915).

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921), milli davamızın İtilaf devletlerinden biri tarafından onaylandığı ve açıklandığı antlaşmadır.