İtilafDevletleri

İtilaf Devletleri (Müttefik Devletler), I. Dünya Savaşı'nda Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan gibi merkezi güçlere karşı savaşan devletlerdir. Başlıca İtilaf Devletleri: Birleşik Krallık; Fransa; Rusya; ABD (1917'de savaşa dahil oldu); İtalya (savaşın ilerleyen safhalarında İtilaf Devletleri'ne katıldı). İttifak Devletleri (Merkezî Devletler), I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'ne karşı savaşan bloğu ifade eder. Başlıca İttifak Devletleri: Almanya; Avusturya-Macaristan; Osmanlı Devleti; Bulgaristan.

Mondros Ateşkes Antlaşması'na göre İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde istedikleri ve gerekli gördükleri stratejik noktaları işgal edebileceklerdi. İşgal edilebilecek bölgeler arasında şunlar yer alıyordu: Toros tünelleri; Suriye, Hicaz, Yemen ve Irak’ta bulunan Türk orduları; Osmanlı sularındaki bütün torpillerin bulunduğu yerler; Bütün liman ve tersaneler; Bütün demiryolları; Vilayet-i Sitte (Bitlis, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Erzurum ve Van). Ayrıca, 7. maddeye göre, İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti'nin herhangi bir bölgesini, bu madde uyarınca işgal etme hakkına sahipti.

Çanakkale Savaşı, İtilaf Devletleri'nin (İngiltere, Fransa) Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'u ele geçirme ve Çanakkale Boğazı'nın kontrolünü sağlama girişimiyle başlamıştır. Savaşın başlangıcı: 3 Kasım 1914: İtilaf Devletleri'ne ait donanmanın, Çanakkale Boğazı'ndaki Türk tabyalarını bombalamasıyla deniz savaşı başlamıştır. 18 Mart 1915: İtilaf donanmasının boğazı geçme girişimi, Nusret Mayın Gemisi'nin döşediği mayınlar nedeniyle başarısız olmuştur. Kara savaşı: 25 Nisan 1915: İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası'na beş noktada çıkarma yapmıştır. 9 Ocak 1916: İtilaf Devletleri'nin Gelibolu Yarımadası'nı terk etmesiyle kara savaşı sona ermiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası İstanbul'da İtilaf Devletleri bulunmaktaydı. 13 Kasım 1918 tarihinde, İtilaf Donanması'nın İstanbul önlerine demirlemesiyle birlikte, İstanbul'un önemli ve stratejik noktaları İngiliz askerleri tarafından kontrol altına alındı. 16 Mart 1920 tarihinde ise resmi işgal gerçekleşti. İstanbul, son İtilaf birliklerinin 4 Ekim 1923'te şehri terk etmesinden sonra, Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu birliklerinin 6 Ekim 1923'te tören eşliğinde şehre girmesiyle Türk kuvvetlerinin kontrolüne geçti.

18 Mart Çanakkale Zaferi, I. Dünya Savaşı sırasında, 1915 yılında gerçekleşmiştir. 18 Mart 1915'te yaşanan bazı önemli olaylar: Deniz Muharebeleri: İtilaf Devletleri'nin 18 savaş gemisiyle boğazı geçme girişimi sırasında, Türk topçu ateşi ve Nusret Mayın Gemisi'nin döşediği mayınlar etkili olmuştur. Zırhlı Gemilerin Batması: Bouvet, Irresistable ve Ocean zırhlıları batmış, Inflexiable, Gaulois, Suffren ve Agememnon ise ağır hasar almıştır. Amiral de Robeck'in Geri Çekilme Emri: Amiral de Robeck, bir mayın tarlası içinde olduklarını anlayınca geri çekilme emri vermiştir. Bu zafer, Türk ordusunun kahramanlığı ve stratejik planlamanın başarısı sayesinde kazanılmıştır.

İttifak ve İtilaf Devletleri arasındaki temel fark, I. Dünya Savaşı'ndaki karşıt konumlarıdır: İtilaf Devletleri, İngiltere, Fransa ve Rusya'nın öncülüğünde, İtalya, Japonya, Sırbistan, Romanya, Belçika, Brezilya, Portekiz, Yunanistan ve ABD'nin katılımıyla oluşmuştur. İttifak Devletleri ise Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu'nun yanı sıra, savaş başladıktan sonra İtalya'nın da dahil olduğu Bulgaristan'dan oluşmuştur. İtalya, savaş öncesinde İttifak Devletleri arasında yer alırken, savaş başladıktan sonra İtilaf Devletleri'ne katılmıştır.

I. Dünya Savaşı'nı İtilaf Devletleri kazanmıştır. İtilaf Devletleri: Fransa, Birleşik Krallık, Rusya, İtalya, Japonya ve 1917'den itibaren ABD'den oluşmuştur. İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan ve Türkiye'den oluşmuştur. Savaş, 28 Temmuz 1914'te başlamış ve 11 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri'nin zaferiyle sonuçlanmıştır.

Çanakkale'de batan bazı gemiler: Birleşik Krallık gemileri: Ocean. Irresistible. Agamemnon. Inflexible. Fransız gemileri: Bouvet. Gaulois. Ayrıca, 18 Mart 1915'te Mesudiye, Barbaros Hayreddin, Yarhisar, Peleng-i Derya, Nur-ül Bahir, Nara ve Sakız gibi Osmanlı gemileri de batmıştır.

Romanya Cephesi'nde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: I. Dünya Savaşı'nda Romanya Cephesi. II. Dünya Savaşı'nda Romanya Cephesi. Romanya Cephesi'nin bazı sonuçları: I. Dünya Savaşı. II. Dünya Savaşı.

Üç İtilaf Devleti şunlardır: 1. Fransa; 2. Birleşik Krallık (Britanya İmparatorluğu); 3. Rusya. Ayrıca, 1915 yılında İtalya da İtilaf Devletleri'ne katılmıştır.

İtilaf Devletleri arasında görüş ayrılıklarının çıkmasının başlıca nedenleri şunlardır: Sömürgecilik hedefleri. Ekonomik yarış. Siyasi etki alanları. Sevr Antlaşması. İtilaf Devletleri arasındaki ilk görüş ayrılığı, 18 Ocak 1919'da düzenlenen Paris Barış Konferansı'nda ortaya çıkmıştır.

İtilaf Devletleri'nin Çanakkale'den çekilme nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır: Türk ordusunun direnişi: İtilaf Devletleri, Çanakkale'deki kara ve deniz savaşlarında Türk ordusunun güçlü direnişi ile karşılaşmış ve beklenen başarıyı elde edememiştir. Almanya ile Osmanlı arasındaki bağlantının güçlenmesi: Almanya'dan alınan uzun menzilli ve etkili toplar, Osmanlı savunma hatlarını güçlendirmiş, bu da İtilaf Devletleri'nin çekilmeyi düşünmesine yol açmıştır. Asker ve malzeme kaybı: İtilaf Devletleri, sekiz aylık çatışmalar sırasında büyük asker ve malzeme kaybı yaşamıştır. Alternatif stratejilerin başarısızlığı: İtilaf Devletleri, Çanakkale'yi denizden ve karadan ele geçirme girişimlerinin başarısız olduğunu anlamış ve geri çekilme kararı almıştır. İtilaf Devletleri, 9 Ocak 1916 gecesi Çanakkale'deki Seddülbahir bölgesini boşaltarak Gelibolu Yarımadası'ndan tamamen çekilmiştir.

İtilafa girmek, tarih bağlamında "anlaşma, uzlaşma veya uyuşma sağlamak" anlamına gelir. Örneğin, I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya'nın öncülüğünde kurulan İtilaf Devletleri, Almanya'nın önderliğindeki İttifak Devletleri'ne karşı savaşmıştır. Ayrıca, "itilafa girmek" ifadesi, ortak bir çıkar ve hedef doğrultusunda gruplaşmak anlamında da kullanılır.

Osmanlı Devleti'nin İtilaf devletlerine katılmamasının başlıca nedenleri şunlardır: Toprak paylaşımı: İtilaf devletleri, Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmayı amaçlıyordu. Rusya'ya yardım: İtilaf devletleri, Rusya'ya yardım edebilmek için Osmanlı'nın tarafsız kalmasını istiyordu. Kapitülasyonlar ve Ege Adaları: Osmanlı, kapitülasyonların kaldırılmasını ve Ege Adaları'nın kendisine verilmesini talep ediyordu, ancak bu talepler kabul edilmedi. Kamuoyu ve siyasi durum: Osmanlı yöneticileri, tarafsız kalmanın uzun vadede devleti zayıflatacağı görüşündeydi. Bu nedenlerle, Osmanlı Devleti, Almanya ile yakınlaşarak İttifak Devletleri arasında yer aldı.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 7. ve 24. maddeleri, Osmanlı Devleti'nin fiilen sona ermesine ve Anadolu'nun işgale açık hale gelmesine yol açtığı için önemlidir. 7. madde, İtilaf Devletleri'nin güvenliklerini tehlikede gördükleri stratejik yerleri işgal etmelerine olanak tanır. 24. madde, Doğu Anadolu'daki altı ilde (Vilayet-i Sitte: Van, Bitlis, Elazığ, Erzurum, Sivas, Diyarbakır) bir karışıklık çıkması durumunda, İtilaf Devletleri'nin bu illeri işgal edebileceğini belirtir.

İstanbul'un kurtuluşunda savaşan taraflar şunlardır: Türk Kuvvetleri: Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu ve Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu. İtilaf Devletleri Kuvvetleri: İngiliz, Fransız ve İtalyan birlikleri. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile karşılaşmadan tarafsız bölgeye girmiş ve Çanakkale Boğazı'na doğru ilerlemiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması, 30 Ekim 1918'de imzalanan ve 25 maddeden oluşan bir belgedir. Bu maddelerin bazıları şunlardır: Boğazlar: Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak, Karadeniz'e serbestçe geçiş sağlanacak ve istihkamlar İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir. Ordu: Sınırların korunması ve asayişin temini dışında Osmanlı ordusu terhis edilecektir. İşgal: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıktığında herhangi bir stratejik yeri işgal edebilecektir. Demiryolları: Osmanlı demiryolları İtilaf Devletleri'nin kullanımına açılacak ve Osmanlı ticaret gemileri onların emrinde olacaktır. Ermeniler: 24. madde, Doğu Anadolu Bölgesi'nde bir Ermeni Devleti kurmayı amaçlamıştır. Antlaşmanın tüm maddelerine sosyalciniz.net sitesinden ulaşılabilir.

İtilaf Devletleri, TBMM'nin gücünü ve kararlılığını Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılmasının ardından fark ettikleri için TBMM'yi tanımaya karar vermişlerdir. TBMM'nin tanınmasına yol açan bazı gelişmeler: Ankara Antlaşması (1921). Mudanya Ateşkes Antlaşması (1922). İtilaf Devletleri, TBMM'yi tanıyarak Osmanlı Hükümeti'nin yok sayıldığını ve TBMM'nin yönetime geçtiğini kabul etmişlerdir.

İtilaf Devletleri, I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'ne karşı savaşmış ve savaştan galip olarak çıkmıştır. İtilaf Devletleri'ne savaş öncesinde ve sırasında katılan bazı ülkeler: Savaş öncesinde: İngiltere, Fransa, Rusya. Savaş sırasında: İtalya (23 Mayıs 1915), Japonya (23 Ağustos 1914), ABD (6 Nisan 1917), Yunanistan (27 Haziran 1917). İttifak Devletleri, I. Dünya Savaşı'nı yenik olarak tamamlamış ve İtilaf Devletleri tarafından kısmen işgal edilmiştir. İttifak Devletleri'ne savaş öncesinde ve sırasında katılan bazı ülkeler: Savaş öncesinde: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya. Savaş sırasında: Osmanlı Devleti (29 Ekim 1914), Bulgaristan (14 Ekim 1915).

Ankara Antlaşması (1921) ile milli davamız ilk defa olarak İtilaf devletlerinden biri tarafından onaylanmış ve açıklanmıştır. Bu antlaşma, TBMM ve Fransız hükûmeti arasında imzalanmış ve Türk millî emellerinin haklılığı, ilk kez bir İtilaf devleti tarafından resmen tanınmıştır.