İmmünoloji

Kalsinörin inhibitörleri, bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan bir ilaç grubudur. Başlıca kalsinörin inhibitörleri şunlardır: - Siklosporin: 1983'ten beri kullanılan, en yaygın immünosupresif ilaçlardan biridir. - Takrolimus: Siklosporinden daha güçlü olup, daha az belirgin yan etkilere sahiptir. - Sirolimus: T lenfosit aktivasyonunun ikinci fazını, yani sinyal iletimini ve lenfosit klonal proliferasyonunu etkiler. - Everolimus: Sirolimusun bir analoğudur ve aynı zamanda bir mTOR inhibitörüdür. Bu ilaçlar, organ nakli sonrası reddi önlemek ve otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Proinflamatuar sitokinler şunlardır: 1. İnterlökin-1 (IL-1). 2. Tümör nekroz faktörü alfa (TNF-α). 3. İnterferon gama (IFN-γ). 4. Granülosit-makrofaj koloni uyarıcı faktör (GM-CSF). 5. İnterlökin-6 (IL-6). Bu sitokinler, enflamatuar reaksiyonların yukarı regülasyonunu sağlar ve doğuştan gelen bağışıklık tepkisinde önemli bir rol oynar.

Evet, "Roitt's Temel İmmünoloji" kitabının Türkçe çevirisi mevcuttur. Kitabın Türkçe versiyonu, Nevzat Ilıman tarafından çevrilmiş ve Atlas Yayıncılık tarafından yayımlanmıştır.

IL-23 inhibitörleri, interleukin-23 (IL-23) aktivitesini seçici olarak bloke eden ve kronik inflamatuar hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Başlıca IL-23 inhibitörleri şunlardır: 1. Monoklonal antikorlar: Guselkumab, tildrakizumab ve risankizumab gibi ilaçlar, IL-23'ün p19 alt birimine bağlanarak etkisini inhibe eder. 2. Alternatif biyolojik yaklaşımlar: Küçük moleküllü inhibitörler, RNA-bazlı terapiler ve gene-düzenleme teknolojileri de IL-23 sinyallemesini modüle etmek için araştırılmaktadır. Bu ilaçlar, genellikle subkutan enjeksiyon yoluyla uygulanır ve psoriasis, Crohn hastalığı gibi inflamatuar durumların tedavisinde kullanılır.

Oral immünoloji, bağışıklık sisteminin ağız boşluğunda nasıl çalıştığını inceleyen bir bilim dalıdır. Bu alan, ağız ve çevresindeki dokuların enfeksiyonlara karşı korunması, mikrobiyal dengenin sağlanması ve alerjik reaksiyonların düzenlenmesi gibi konuları kapsar. Oral immünolojinin önemli bileşenleri arasında: - Salivary IgA antikorları: Patojenleri nötralize ederek diş yüzeylerine ve mukozal dokulara yapışmalarını önler. - Fiziksel ve kimyasal bariyerler: Epitel hücrelerinin sürekli dökülmesi ve tükürükteki antimikrobiyal enzimler gibi unsurlar. - Lenfositler: T ve B hücreleri gibi, spesifik patojenlere karşı hedeflenmiş bağışıklık tepkisi oluşturan hücreler.

IL-1 (İnterlökin-1) ve TNF-α (Tümör Nekroz Faktörü-α) çeşitli biyolojik işlevlere sahip proinflamatuvar sitokinlerdir. IL-1'in başlıca etkileri: - Akut inflamasyonda aracı rol oynar. - Endotel hücrelerinin adezyon moleküllerini üretmesini uyararak enfeksiyon bölgelerine nötrofil ve makrofajların yapışmasına aracılık eder. - Ateş oluşumunu tetikler ve akut faz protein üretimini kolaylaştırır. TNF-α'nın başlıca etkileri: - Mikroplara, özellikle Gram negatif bakterilerin lipopolisakkaridlerine karşı yanıtta aktifleşmiş makrofajlar tarafından üretilir. - Fagositozu ve oksidanların üretimini uyarır. - Kaşeksiyi (tüketen bir sendrom) tetikleyebilir.

İmmuno patoloji ile ilgili hastalıklara immünoloji ve alerji hastalıkları bölümü bakar.

Anti-mitokondriyal antikor (AMA), çeşitli karaciğer hastalıklarında yükselebilir, bunlar arasında en önemlisi primer biliyer siroz (PBC)'dur. AMA ayrıca şu durumlarda da pozitif bulunabilir: - kronik aktif hepatit; - sistemik lupus eritematosus (SLE); - sifilis; - ilaca bağlı kolestaz; - otoimmün hepatit; - ekstrahepatik obstrüksiyon; - akut enfeksiyöz hepatit.

İdiopathic hastalıklar, kesin bir nedeni tanımlanamayan hastalıklardır. Bu hastalıkların oluşumuna katkıda bulunan bazı faktörler şunlardır: Genetik yatkınlık: Ailevi geçiş gösteren hastalıklar, genetik yapılar nedeniyle daha yaygın olabilir. Çevresel etmenler: Kimyasal maddelere maruz kalma, enfeksiyonlar veya beslenme alışkanlıkları gibi dış faktörler. İmmünolojik faktörler: Bağışıklık sisteminin anormal tepkileri, otoimmün hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir. Psikolojik ve sosyal faktörler: Stres ve yaşam koşulları gibi etmenler, hastalıkların seyrini etkileyebilir. Bazı yaygın idiopathic hastalıklar arasında juvenil idiopathic artrit, idiopathic pulmoner fibrozis ve idiopathic intrakranial hipertansiyon bulunur.

İmmünoloji ile ilgili sorunlar için İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları bölümüne başvurulmalıdır.

Hepatit profilaksisi için kullanılan immünoglobulinler: 1. Hepatit B immünoglobulini (HBIG): Hepatit B virüsüne karşı profilaksi için etkilidir ve maruziyetten hemen sonra uygulanmalıdır. 2. İmmün serum globulin (ISG): Hepatit A için birincil profilaksi seçeneğidir, ancak hepatit B'ye karşı da etkili olabilir. Diğer durumlar için: - Hepatit non-A, non-B için spesifik bir immünoglobulin yoktur. - Karaciğer transplantasyonu sonrası rekürren riski taşıyan hastalarda, cerrahi işlem sırasında ve akut postoperatif dönemde yüksek doz hepatit B immünoglobulini uygulanır. Profilaksi öncesi, kesin teşhis ve uygun immünoglobulin seçimi için laboratuvar testleri yapılması önerilir.

Afinite ve avidite, antikor-antijen etkileşimleri bağlamında kullanılan iki önemli terimdir. Afinite, bir antikorun birleşim bölgesinin tek bir antijenik determinant ile reaksiyona girme gücünü ifade eder. Avidite ise, multivalan antikorların ve birçok antijenik determinantlı antijenin toplam bağlanma gücünün miktarını ifade eder.

İmmünoloji alanında bazı profesörler şunlardır: 1. Prof. Dr. Sevim Bavbek: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı. 2. Prof. Dr. Ali İnal: Başkent Üniversitesi İstanbul Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapmaktadır. 3. Prof. Dr. Selim Osman Badur: İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi'nde çalışmaktadır. 4. Prof. Dr. Gülay Kınıklı: Memorial Ankara Hastanesi İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları bölümünde görev yapmaktadır.

Komplement terimi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü'ne göre: Komplement, bir kısım serum proteinlerinin oluşturduğu antikor aracılığıyla gerçekleşen immün hemoliz ve bakteriyoliz için gerekli olan ve bazı biyolojik reaksiyonlarda da rol oynayan bir enzimatik sistemdir. 2. Genel anlamda: Komplement, bir şeyin tamamlayıcısı, bütünleyici parçası anlamına gelir.