İdeoloji

II. Dünya Savaşı'nda etkili olan ideolojiler arasında faşizm, nazizm ve komünizm öne çıkmaktadır. - Faşizm: İtalya'da Benito Mussolini ve Almanya'da Adolf Hitler gibi liderler tarafından temsil edilen bu ideoloji, yayılmacı ve otoriter politikalarıyla bölgesel güç arayışına girmiştir. - Nazizm: Hitler'in ideolojisi, "üstün Aryan ırkı" inancına dayanıyordu ve bu inanç, Holokost gibi sistematik soykırımların temelini oluşturmuştur. - Komünizm: SSCB, komünizm ideolojisiyle savaşta önemli bir rol oynamış ve bu ideoloji, ABD ve diğer Batılı devletlerle olan çatışmanın temelini oluşturmuştur.

Kolektivizm ve sosyalizm aynı şeyler değildir, ancak kolektivizm sosyalizmin temel ilkelerinden biridir. Kolektivizm, grubun ihtiyaçlarının ve çıkarlarının bireylerin ihtiyaçlarından önce geldiği, grup sadakati ve dayanışmasının vurgulandığı bir siyasi ideolojidir. Sosyalizm ise, üretim araçlarının özel şahıslar yerine devlet veya işçiler tarafından sahiplenildiği ve kontrol edildiği, sosyal sorumluluğu ve toplumsal değerleri vurgulayan bir siyasi sistemdir. Dolayısıyla, sosyalizm kolektivizmin daha spesifik bir uygulaması olarak görülebilir.

Nasyonal Sosyalizm, Nazizm olarak da bilinir, 20. yüzyılın en karanlık dönemlerinden biri olan Nazi Almanyası’nın ideolojik temelini oluşturan siyasi bir akımdır. Temel ilkeleri: - Irkçılık: Aryen ırkını diğer ırklardan üstün gören bir ideoloji. - Milliyetçilik: Alman ulusal kimliğini ve üstünlüğünü vurgularken, diğer ulusları ve kültürleri aşağılar. - Sosyalizm: Devletin ekonomi üzerinde kontrol sahibi olmasını ve sosyal adaleti sağlamasını savunur. Diğer özellikleri: - Totaliter bir devlet yapısını destekler. - Propaganda, sansür ve baskı araçlarıyla halkın düşüncelerini kontrol altında tutmayı amaçlar. Sonu: II. Dünya Savaşı’nın sonunda Nazi Almanyası’nın yenilmesiyle birlikte Nasyonal Sosyalizm de çökmüştür.

Fidel Castro'nun ideolojisi Marksizm-Leninizm ve sosyalizm üzerine kuruluydu. Ayrıca, Castro Küba milliyetçisi ve anti-emperyalist görüşlere sahipti.

Woke kültürü, toplumsal adaletsizliklere karşı bilinçlenme ve farkındalık yaratma amacıyla ortaya çıkmıştır. Kökenleri, 20. yüzyılın ortalarında ABD'deki Siyah topluluklara dayanır. Popülerleşmesi, 2008 yılında şarkıcı Erykah Badu'nun "Master Teacher" şarkısında "stay woke" ifadesini kullanmasıyla hız kazanmıştır. Günümüzde woke kültürü, LGBTQ+ hakları, çevresel adalet ve diğer sosyal meseleleri de kapsayacak şekilde genişlemiştir.

Ulusalcılık, Kemalist ve milliyetçi bir ideolojidir.

Enternasyonalizm ve sosyalizm kavramları birbiriyle ilişkili olsa da aynı şey değildir. Enternasyonalizm, farklı uluslardan insanlar arasında daha fazla politik veya ekonomik iş birliğini savunan bir ilkedir. Sosyalizm ise, ekonomik eşitliği ve devlet mülkiyetine dayalı bir ekonomik sistemi savunan bir ideolojidir.

Louis Althusser, Marksist teoriyi savunan ve yapısalcı bir yaklaşım geliştiren bir düşünürdür. Başlıca görüşleri şunlardır: İdeoloji ve özne: Althusser, ideolojinin tarihsiz ve bilinç dışı olduğunu savunur. Ekonomik yapı: Ekonomik yapının, diğer yapıları belirlediğini ve nihai olarak belirleyici konumda olduğunu öne sürer. Yeniden üretim: Toplumsal ilişkilerin sürekliliğinin, üretimin sürekliliğini sağlayan yeniden üretime bağlı olduğunu savunur. Devletin ideolojik aygıtları: Devletin, ideolojik aygıtlar aracılığıyla bireyleri etkilediğini ve bu sayede toplumun düzenini koruduğunu iddia eder. Althusser'in düşünceleri, Ortodoks Komünizmi savunmak amacıyla ortaya çıkmış olsa da, Marksizmi sunma yaklaşımı Stalinist dönemden farklı bir hareket olarak kabul edilir.

"Hayra motor, şerre fren" ifadesi, Milli Görüş hareketinin temel prensiplerinden birini ifade eder.

Kadro Hareketi ve Dergisi, 1932-1935 yılları arasında yayımlanan, Şevket Süreyya (Aydemir), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Vedat Nedim (Tör), İsmail Hüsrev (Tökin) ve Burhan Asaf (Belge) gibi yazarların oluşturduğu bir entelektüel akım ve yayın organıdır. Hareketin amaçları: - Kemalist Devrimi sistemleştirmek ve ideolojik bir bütünlük kazandırmak. - Az gelişmiş ülkeler için üçüncü bir yol geliştirmek, yani liberalizm ve sosyalizme karşı ulusal bir ideolojiye yönelmek. - Geri kalmış toplumlarda devrimin başarıya ulaşması için bir kadro hareketinin gerekliliğini savunmak. Kadro Dergisi, yayımlandığı dönemde ve sonrasında çeşitli çevrelerden sert eleştirilere maruz kalmış, Marksizm ve faşizmle ilişkilendirilmiştir.

Devrimci partiler genellikle Marksist-Leninist ideolojiye sahiptir.

Heterodoksi kelimesi, "kabul edilmiş din kurallarına aykırı" veya "ana akımdan sapmış olan" anlamlarına gelir. Ayrıca, belirli bir düşünce, ideoloji alanında ana akıma bağlanmayıp merkezî iktidarın diliyle konuşmayan, farklılıklara açılan düşünme ve davranma biçimi olarak da tanımlanabilir. Dini bağlamda ise heterodoksi, ortodoks inancın dışında kalan farklı bir doktrini ifade eder.

Toplumcu şiire tepki gösterilmesinin birkaç nedeni vardır: 1. İdeolojik Farklılıklar: Toplumcu şiir, Marksist dünya görüşünü benimsediği için, kapitalist düzeni savunan kesimler tarafından eleştirilmiştir. 2. Sansür ve Baskı: 12 Eylül 1980 darbesi sonrası, toplumcu şiirin gerilemesine ve zayıflamasına yol açan bir oto-sansür ortamı oluşmuştur. 3. Şiir Anlayışı: İkinci Yeni sonrası toplumcu şairler, soyut ve imgeli şiiri eleştirerek daha açık ve toplumsal mesajları öne çıkaran bir şiir anlayışını savunmuşlardır. Bu durum, bazı şairlerin ve eleştirmenlerin tepkisini çekmiştir. 4. Toplumsal Kamplaşma: İdeolojik şiir anlayışından ziyade, şair topluluklarının güçlenmesi ve ideolojik kamplaşma, toplumcu şiirin genel olarak zayıf kalmasına neden olmuştur.

Cumhuriyet dönemi tarih ders kitaplarının temel amacı, yeni rejimin ideolojik aktarımını sağlamak ve ulusal kimliği şekillendirmek idi. Bu çerçevede, ders kitapları şu hedefleri gerçekleştirmek için kullanıldı: - Osmanlı kimliğinin etkisini ortadan kaldırmak ve Cumhuriyetin öne çıkardığı "Yeni Hayat, Yeni İnsan" anlayışına uygun bireyler yetiştirmek. - Atatürk döneminde oluşturulan Türk Tarih Tezi doğrultusunda, Türk milletinin tarih boyunca medeniyetlere yaptığı katkıları vurgulamak. - Hümanizm ve Türk-İslam Sentezi gibi farklı anlayışları yansıtarak, dönemin siyasi konjonktürüne uygun içerikler sunmak.

Rusya, federal yarı başkanlık sistemli cumhuriyet çerçevesinde çok partili bir sisteme sahiptir. Dolayısıyla, Rusya'nın resmi bir ideolojisi yoktur. Ancak, tarihsel olarak Rusya'da komünizm ve Marksizm-Leninizm gibi ideolojiler önemli rol oynamıştır.

Solcu isimler, sosyalizm, komünizm ve benzeri ideolojilere bağlı olan bireyler tarafından tercih edilen isimlerdir. İşte bazı örnekler: Erkek isimleri: Vladimir, Karl, Rosa, Che, Ernesto, Fidel, Mao, Leon. Kadın isimleri: Emma, Angela, Noam, Antonio, Naomi, Angela. Ayrıca, sol görüşlü ünlülerin isimleri arasında Şener Şen, İlyas Salman, Kemal Sunal, Yılmaz Güney, Beren Saat, Metin Akpınar ve Fazıl Say da bulunmaktadır.

Siyah Marksizm, ırksal baskıyı anlamak ve ortadan kaldırmak için Marksist teoriden yararlanan bir düşünce geleneğidir. Temel savunmaları şunlardır: 1. Kapitalizmin Merkeziyeti: Siyah Marksizm'e göre, kapitalizm modern çağda ırksal baskının temel dayanağıdır. 2. Sınıf ve Irk Sömürüsü: Irksal baskı, sınıf sömürüsüyle aynı şey değildir, ancak onu kolaylaştırır ve siyah işçilerin daha kötü koşullarda sömürülmesine yol açar. 3. Devlet ve Egemenlik Sınıfları: Büyük ölçekli ırksal tahakküm ve eşitsizlik, genellikle egemen sınıfların devlet üzerinden yürüttüğü projelerle ilişkilidir. 4. Dayanışma Gerekliliği: Siyah işçiler, ırksal baskıya ve sınıf sömürüsüne karşı mücadelede, diğer ırk gruplarından işçilerle geniş bir dayanışma içinde olmalıdır. Bu gelenek, W. E. B. Du Bois, C. L. R. James ve Frantz Fanon gibi önemli düşünürlerin çalışmalarını içerir.

Siyasi ideolojinizi belirlemek için aşağıdaki testler kullanılabilir: gotoquiz.com'da 2023 Türkiye siyasi yönelim testi. onedio.com'da "En Yakın Olduğun Politik İdeolojiyi Söylüyoruz" testi. socialappbuilder.com'da "Hangi Siyasi İdeolojidesin?" testi. politicalcompass.org'da siyasi ideoloji testi. playbuzz.com'da siyasal ideoloji testi.

Bazı popüler ideoloji testleri şunlardır: 1. Ideoshapes: Sekiz farklı siyasi eksende yer alan test, kullanıcıların siyasi eğilimlerini belirler. 2. Pew Araştırma Merkezi Siyasi Tipoloji Testi: Katılımcıları 17 soru boyunca yönlendirerek siyasi yelpazedeki yerlerini belirler. 3. IDRLabs İdeolojiler Testi: Liberalizm, sağ-liberalizm, ilerlemecilik gibi ideolojileri ölçen, siyaset felsefesi yazılarından esinlenilmiş bir testtir. 4. 8 Değerler Siyasi Spektrum Testi: 70 soru ile kullanıcıların siyasi eğilimlerini ve temel değerlerini derinlemesine analiz eder. 5. Polquiz: Sosyal ve ekonomik meseleler üzerine sorular içeren, Nolan Grafiği'nde sonuçları gösteren bir testtir.

Ilımlılık ve radikalizm kavramları farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşır: 1. Ilımlılık: Genel olarak, aşırı uçlardan kaçınarak orta yolu bulma ve dengeli olma durumunu ifade eder. 2. Radikalizm: Mevcut politik veya sosyal yapıların kapsamlı reformlar veya devrimlerle değiştirilmesi gerektiğini savunan bir felsefi öğretidir.