HayvanHakları

7332 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu 14 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İnsan-hayvan ilişkisi etiği, hayvanların ahlaki statüsünü ve insanlarla olan ilişkilerini ele alan bir felsefe dalıdır. Bu bağlamda üç ana teori öne çıkmaktadır: 1. Dolaylı Teoriler: Hayvanların ahlaki statüsünün insan çıkarlarına dayandığını ve hayvanlara ancak bu çıkarlar doğrultusunda muamele edilmesi gerektiğini savunur. 2. Doğrudan-Ama-Eşit Olmayan Teoriler: Hayvanların özünde ahlaki bir konuma sahip olduğunu, ancak bu konumun insanlarınkinden daha düşük olduğunu ileri sürer. 3. Doğrudan-Ve-Eşitlikçi Teoriler: Hayvanların da insanlar gibi eşit ahlaki değerlendirmeye sahip olduğunu ve benzer çıkarlara aynı şekilde muamele edilmesi gerektiğini savunur. Ayrıca, İslam hukuku ve modern hukuk da hayvanların hakları ve korunması konusunda çeşitli yaklaşımlar sunar.

Hayvan hakları, tüm hayvanların yaşama, korunma ve iyi muamele görme hakkına sahip olduğunu kabul eden etik ve hukuki bir kavramdır. Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi'nde yer alan bazı temel ilkeler şunlardır: Madde 1: Bütün hayvanlar eşit doğar ve yaşam hakkına sahiptir. Madde 2: Her hayvan saygı görme hakkına sahiptir. Madde 3: Hiçbir hayvana kötü muamele edilemez ve zalimce davranılamaz. Madde 4: Vahşi hayvanlar doğal yaşam alanlarında özgürce yaşama hakkına sahiptir. Madde 5: İnsanların koruması altındaki hayvanlar, doğal ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir ortamda yaşamalıdır. Madde 6: Hiçbir hayvan deneylerde kullanılmamalıdır. Madde 7: Hayvanlara zarar vermek veya onları eğlence amacıyla kullanmak yasaklanmalıdır. Madde 8: Hayvanları öldürmek bir cinayet olarak değerlendirilmelidir. Türkiye'de hayvan haklarını koruma altına alan temel yasa, 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'dur.

Sokak hayvanlarına mama vermek yasak değildir, aksine teşvik edilmektedir. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'na göre, yerel yönetimler sokak hayvanlarının beslenmesi, kısırlaştırılması, aşılanması ve bakımı için çeşitli sorumluluklara sahiptir.

Hayvan hırsızları, aşağıdaki yerlere şikayet edilebilir: 1. Yerel Hayvan Refahı Kuruluşları: Hayvan haklarıyla ilgili konularda uzmanlaşmış kuruluşlar, hayvan hırsızlığı vakalarını ele alır. 2. Belediye Hayvan Kontrol Birimleri: Belediyelere bağlı hayvan kontrol birimleri, hayvanlarla ilgili yasal düzenlemeleri uygular ve şikayetleri değerlendirir. 3. Veteriner Hizmetleri Kurulu: Veterinerlerin etik standartlarına uymalarını denetleyen kurullar, hayvan hırsızlığı iddialarını inceleyebilir. 4. Emniyet Müdürlüğü ve Savcılık: Ciddi durumlarda, polis veya hukuk işleri birimlerine başvurarak yasal işlem başlatılabilir. Ayrıca, birçok ülkede hayvan haklarını korumak için çeşitli online platformlar ve yardım hatları da bulunmaktadır.

Kaz ciğeri, hayvan refahı endişeleri nedeniyle birçok ülkede yasaklanmıştır. Bu yasaklamanın nedeni, kaz ciğeri üretim sürecinde ördek veya kazlara zorla yedirilen yiyecekler sayesinde ciğerlerinin yağlandırılması ve büyütülmesidir.

İnsan hayvanat bahçeleri, ırksal sömürü ve kötü koşullar nedeniyle kapatıldı. Ankara'daki bir insan hayvanat bahçesi ise gürültü kirliliği ve hayvanların psikolojisini bozma gibi nedenlerle kapatıldı.

Dans eden ayıların yasaklanma nedeni, hayvan hakları örgütlerinin ve aktivistlerin, ayıların eğitilmesi için kullanılan kötü muamele ve istismara dikkat çekmeleridir. Bu hayvanlar, Orta Çağ'dan 19. yüzyıla kadar Avrupa ve Asya'da yaygın bir eğlence biçimi olsa da, 20. yüzyılda zalim ve eski moda olarak görülmeye başlandı. Türkiye'de dans eden ayı oynatmak, 1929 yılında çıkarılan bir yasayla yasaklandı.

Osmanlı İmparatorluğu'nda hayvan haklarına dair bazı düzenlemeler bulunmaktaydı. - İslami pratiklere paralel olarak hayvanlara merhametle yaklaşılması ve iyi davranılması genel anlayışın bir parçasıydı. - Kurulan bazı vakıflar, sokak hayvanlarının bakımını üstlenmiş ve camilerin çevresine beslenmeleri için yiyecek bırakmıştı. - 17. yüzyılda kurulan Daru'l Hayr-i Amire isimli hayır kurumu, doğrudan sahipsiz hayvanlara yardım sağlamak için kurulmuştu. - Sultan Abdülmecid'in 1856 tarihli fermanı ile taşımacılıkta kullanılan hayvanlara cuma günleri izin verilmesi kararlaştırılmıştı. Ancak, modern anlamda bir hukuki düzenleme Osmanlı döneminde yoktu.

Hayvan öldürmenin cezası, Türkiye'de Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Ayrıca, nesli yok olma tehlikesi altındaki bir hayvanı öldürme suçu için bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Dikenli tellerin yasaklanma nedeni, hayvanlara ve insanlara zarar verebilecek olmasıdır. Bazı bölgelerde veya belirli alanlarda dikenli tel kullanımı yerel yönetmeliklere ve düzenlemelere tabi olabilir ve tamamen yasaklanmış olabilir.

Sokak köpeklerinin sahipsiz olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kontrolsüz Üreme: Sahipleri tarafından terk edilen veya kontrolden çıkan köpekler, popülasyonun artmasına ve sahipsiz kalmasına yol açar. 2. Ekonomik Faktörler: Ekonomik krizler ve kötü yaşam koşulları, köpeklerin terk edilmesine veya barınaklara bırakılmasına neden olur. 3. Yetersiz Barınaklar: Barınakların yetersiz olması ve yüksek maliyetler, sahipsiz köpeklerin sokaklarda kalmasına sebep olur. 4. Yasal ve Uygulama Eksiklikleri: Mevzuat ve uygulama yetersizlikleri, sokak köpeği sorununun çözümünde engel oluşturur.

Cruelty-free ifadesi, hayvanlar üzerinde denenmemiş anlamına gelir. Bu terim, özellikle kozmetik ve temizlik ürünleri gibi alanlarda, ürünlerin üretim sürecinde hiçbir hayvanın test amacıyla kullanılmadığını belirtmek için kullanılır.

Bazı kürk türleri, çeşitli nedenlerle yasaklanmıştır: 1. Kaliforniya'da 2023 yılından itibaren tilki, vaşak, çakal, su samuru gibi hayvanların kürklerinin satışı ve üretimi yasaklanmıştır. 2. Uluslararası Kürk Ticaret Federasyonu (1975), nesli tehlike altında olan türlerin kürklerini (örneğin, leopar, jaguar, kaplan) yasaklamıştır. 3. Avrupa Birliği ve Britanya'da kürk çiftçiliği yasaklanmıştır. 4. ABD'de fok ürünlerinin ithalatı ve satışı, Kanada foklarıyla ilgili koruma endişeleri nedeniyle yasaklanmıştır. Ayrıca, 2021 yılında İsrail gerçek kürklü giysilerin satışını yasaklayan ilk ülke olmuştur.

Nesli tükenmekte olan hayvanları korumak için çalışmalar yapan bazı kurum ve kuruluşlar şunlardır: 1. WWF (World Wildlife Fund): Doğayı korumak ve biyoçeşitliliğe yönelik tehditleri azaltmak için küresel çapta faaliyet gösterir. 2. RSPCA (Royal Society for the Prevention Cruelty to Animals): İngiltere ve Galler'deki hayvanları kurtarmaya, rehabilite etmeye ve barındırmaya odaklanır. 3. PETA (People for the Ethical Treatment of Animals): Hayvan hakları konusunda dünyanın en büyük derneklerinden biridir ve dört ana sektöre (eğlence, gıda, giyim, kozmetik) odaklanır. 4. IFAW (International Fund for Animal Welfare): Nesli tükenmekte olan hayvanları ve türleri dünya çapında korur. 5. Jane Goodall Institute: Şempanzeleri ve diğer maymunları korumak için çalışmalar yürütür. Ayrıca, Türkiye'de THKD (Türkiye Hayvanları Koruma Derneği) ve HAYTAP (Hayvan Hakları Federasyonu) gibi kuruluşlar da hayvan koruma alanında faaliyet göstermektedir.

Japon tavşan olayı, Japonya'nın Okuno Adası'nda yaşanan tavşan katliamlarını ve bu olaylarla ilgili verilen hapis cezasını ifade eder. 2025 yılında, adada 77 tavşanın insanlar tarafından öldürülmesi üzerine, Riku Hotta adlı bir kişi hayvana şiddet suçlamasıyla gözaltına alınmıştır. Bu olay, adanın doğal güzellikleri ve sevimli tavşanları ile bilinen imajını olumsuz etkilemiş ve hayvan hakları konusunda farkındalığın artmasına yol açmıştır.

7332 Hayvanları Koruma Kanunu, 14 Temmuz 2021 tarihinde değişti.

Hayvan hakları için mücadele eden insanlara "hayvansever" veya "hayvan hakları savunucusu" denir.

Portekiz'de fillerin yasaklanmasıyla ilgili iki farklı neden bulunmaktadır: 1. Sigara ve tütün ürünlerinin tüketimi ve satışı: Portekiz hükümeti, 2040 yılına kadar sigara kullanmayan sağlıklı yeni nesiller hedefiyle sigara ve tütün ürünlerinin tüketimini ve satışını kısıtlayan bir yasa çıkardı. 2. Fillerin korunması: Botsvana gibi bazı Afrika ülkeleri, fillerin korunması ve yaşam alanlarının daraltılmasının önlenmesi amacıyla fil taşımacılığını ve itlafını yasaklamıştır.

"EO" filmi, Jerzy Skolimowski'nin yönettiği 2022 yapımı bir dram filmidir. Filmin konusu, Polonya'da bir sirkte çalışan sevimli bir eşek olan EO'nun hayatını anlatır. EO, film boyunca hayatı boyunca karşılaştığı iyi ve kötü insanlarla birlikte neşe ve acıyı da tadar.