Haritacılık

Rotagraf terimi, belgelerde veya kaynaklarda tanımlanmamış bir meslek adıdır. Ancak, "topoğraf" mesleği ile ilgili bilgiler mevcuttur. Topoğraf, haritacılık alanında çalışan ve dünya yüzeyinin haritalarını oluşturmak için çeşitli bilimsel ölçümler yapan kişidir. Görevleri arasında: Hava fotoğrafları ve uydu verilerini kullanarak coğrafi özellikleri belirlemek; Topoğrafik haritalar hazırlamak; AutoCAD ve coğrafi bilgi sistemleri yazılımlarını kullanarak verileri analiz etmek; Yasal mülkiyet sınırları oluşturmak için arazinin mesafe ve açı ölçümlerini yapmak; Jeolojik ve mülkiyet sınır verilerini doğrulamak için mimar, mühendis ve inşaat personeli ile iletişim kurmak.

"Hizalanma" kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Haritacılık Terimi: Hizalanma, düz bir çizgi boyunca noktaların yerleştirilmesi veya belirtilmesi anlamına gelir. 2. Tasarım Terimi: Kullanıcı deneyimi (UX) ve tasarım bağlamında hizalanma, farklı ekran boyutları ve platformlarda düzen, uyum ve tutarlılık oluşturmak için görsel öğelerin düzenlenmesi anlamına gelir. 3. Yapay Zeka Terimi: Hizalanma, yapay zeka sistemlerinin insan değerleri ve etik kurallar ile uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlama süreci olarak tanımlanır.

Ptolemaios Atlası, tüm zamanların en önemli coğrafyacısı olarak bilinen Klaudios Ptolemaios tarafından hazırlanan dünyanın ilk atlası olarak kabul edilir. Bu el yazması eserde, Ege ve Anadolu'nun yanı sıra 27 özgün harita yer almaktadır.

Raf sayısı rektifikasyonu ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Haritacılık terimi: Fotogrametride, dönük ve eğik fotoğrafların yatay referans düzlemi üzerine izdüşürülmesi işlemine rektifikasyon denir. 2. Astroloji terimi: Rektifikasyon, doğum saati kesin olarak bilinmeyen bireyler için doğru zamanı tespit etmek amacıyla kullanılan astrolojik bir yöntemdir. Bu yöntem, kişinin hayatındaki önemli olayların zamanlamasını gezegen hareketleriyle birleştirerek doğum haritasını eksiksiz hale getirir.

Pîrî Reis'in "Kitab-ı Bahriye" adlı eserinde, dünyanın küre biçiminde olduğuna dair bilgiler yer almaktadır. Bu eserde, haritaların küre geometrisine uygun olarak çizildiği belirtilmektedir.

Hava fotoğrafı ve uydu görüntüsü arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Bakış Açısı: Hava fotoğrafları eğik bir açıdan çekilirken, uydu görüntüleri yukarıdan aşağıya bir perspektiften çekilir. 2. Ölçek: Hava fotoğrafları genellikle daha büyük ölçekte çekilir ve daha fazla ayrıntı gösterir, ancak daha küçük bir alanı kaplar. 3. Doğruluk: Hava fotoğrafları, kamera merceği, güneşin açısı ve hava durumu gibi faktörler nedeniyle her zaman haritalar kadar doğru olmayabilir. 4. Kullanım Amacı: Hava fotoğrafları genellikle yer seçimi, arazi kullanım planlaması ve tarihsel amaçlar için kullanılırken, uydu görüntüleri navigasyon, haritalama, çevresel izleme ve hava tahmini gibi daha geniş kapsamlı uygulamalar için kullanılır.

MÖ 500 yılında dünya, düz ve yuvarlak olarak algılanıyordu ve merkezinde Babil bulunuyordu. Bu dönemde bilinen dünya, Fırat ve Dicle nehirlerinin indiği Ermeni platosunun dağlarını, bu nehirlerin ağızlarının bataklıklarını ve Basra Körfezi'ni içeriyordu. Dünya, ötesinde dairesel bir taç şeklinde okyanus ile çevriliydi ve bu okyanusta bazı "uzak bölgeler" veya "adalar" üçgen noktalar şeklinde tasvir edilmişti.

ArcGIS'te sıcaklık haritası oluşturmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Veri Hazırlığı: Sıcaklık haritası için uygun bir veri seti oluşturulmalıdır. Bu veri seti, tarih, zaman, konum koordinatları ve diğer ilgili attributes içermelidir. 2. ArcGIS Pro'da Açma: Veri seti, ArcGIS Pro'da açılmalı ve "Feature Layer" sekmesine gidilmelidir. 3. Sembolizasyon: "Symbology" seçeneğinden "Layer by density" (yoğunluğa göre sembolize et) seçilmelidir. 4. Heatmap Seçeneği: Açılan pencereden "Heatmap" seçeneği işaretlenmelidir. 5. Özelleştirme: Sıcaklık haritasının görünümünü özelleştirmek için: - Renk Şeması: Uygun bir renk gradyanı seçilmelidir. - Dinamik Yoğunluk Hesaplama: "Dynamic" (dinamik) seçeneği seçilerek, yoğunlukların yakınlaştırma ve uzaklaştırma işlemlerine göre otomatik olarak hesaplanması sağlanabilir. - Etki Alanı Yarıçapı (Radius of Influence): Bu parametre, ısı haritasının sürekliliğini etkiler; daha büyük bir değer daha pürüzsüz bir harita, daha küçük bir değer ise daha lokalize ve detaylı bir harita sağlar. - Şeffaflık (Transparency): Alttaki temel haritaları görmek için şeffaflık seviyesi artırılabilir. 6. Yorumlama ve Analiz: Isı haritasını analiz ederek potansiyel desenleri veya anomalileri belirlemek mümkündür.

Harita partneri, genellikle haritacı veya harita teknikeri olarak da adlandırılır ve aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Coğrafi Veri Toplama: GPS, uydu görüntüleri ve diğer ölçüm yöntemleri kullanarak coğrafi verileri toplar. 2. Haritalandırma: Toplanan verileri kullanarak haritalar, planlar ve diğer grafiksel sunumlar oluşturur. 3. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Coğrafi verileri CBS yazılımlarıyla işler, analiz eder ve sunar. 4. Uzaktan Algılama: Uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları gibi uzaktan algılama teknikleriyle veri toplar. 5. Harita Tasarımı: Haritaların estetik ve kullanıcı dostu olmasını sağlamak için tasarım yapar. 6. Konum Tespiti: Konum verileri kullanarak belirli nesnelerin veya yerlerin kesin koordinatlarını tespit eder. 7. Veri Yönetimi: Toplanan coğrafi verileri düzenler, depolar ve günceller. Harita partnerleri, kamu kurumları, özel sektördeki haritacılık firmaları veya arazi geliştirme projeleriyle uğraşan şirketlerde çalışabilirler.

Haritada "boyun" terimi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Coğrafya terimi: İki tepe arasında kalan en alçak kesimlere boyun denir. 2. Haritacılık terimi: Bir dağ zincirinin, tepe noktalarının meydana getirdiği çizgi üzerinde görülen ve bir yamaçtan diğerine geçişi sağlayan yer.

Yer-zaman diyagramı iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Gökyüzü Koordinatları: Haritacılık terimlerinde, yer-zaman diyagramı, gök ekvatorunun bir daire şeklinde gözüktüğü ve gök meridyenleri ile saat dairelerinin merkezden geçen hatlar şeklinde olduğu bir diyagram olarak tanımlanır. 2. Süreç Modelleme: İş süreçleri yönetiminde, yer-zaman diyagramı, bir sürecin zamanlamasını görselleştiren, görevleri, süreleri ve bağımlılıkları gösteren bir diyagram olarak kullanılır.

Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı haritası, genişleyen imparatorluk sınırlarını ve coğrafi bilgileri yansıtan detaylı haritalarla karakterize ediliyordu. Bu dönemde: - Topografik özellikler, yerleşim alanları, su kaynakları ve ulaşım yolları haritalarda yer alıyordu. - Batı Avrupa'dan gelen yeni haritacılık teknikleri kullanılmaya başlandı ve portolan haritalar deniz yollarında önemli bir araç olarak öne çıktı. - Ptolemaios'un eserleri inceleniyor ve tercüme ediliyordu; bu eserler Osmanlı haritacılığını etkiledi. Ayrıca, Fatih Sultan Mehmet'in kişisel ilgisi ve desteği sayesinde, Topkapı Sarayı Kütüphanesi çeşitli coğrafi eserlerle doldu.

Ölçeklendirme kelimesi üç farklı anlamda kullanılan bir fiildir: 1. Ölçeklemek işini yapmak. 2. Ölçekleme işini yaptırmak. 3. Yeniden boyutlandırmak. Ayrıca, ölçeklendirme terimi haritacılık alanında da kullanılır ve sayısal görüntüleri ve hava fotoğraflarını yeniden örnekleyerek ölçekli duruma getirme anlamına gelir.

Sonar cihazı, su altındaki nesneleri tespit etmek ve haritalamak için kullanılan bir teknolojidir. Başlıca işlevleri: 1. Balıkçılık: Balık sürülerini tespit ederek balıkçıların verimliliğini artırır. 2. Deniz Araştırmaları: Deniz tabanını haritalamak ve ekosistemleri incelemek için kullanılır. 3. Deniz Güvenliği: Askeri operasyonlarda denizaltı tehditlerini tespit eder ve izler. 4. Arama Kurtarma: Kayıp gemilerin veya denizaltı araçlarının yerini belirler. 5. Petrol ve Gaz Arama: Deniz tabanının yapısı hakkında detaylı bilgi edinilmesini sağlar.

İnşaatta "maslak" terimi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Su getirme sistemlerinde: Suyun hazneye kıyasla çok yüksek kotlarda derlendiği durumlarda, boruların gereksiz yere büyük işletme basınçlarına göre tertiplememek için fazla basıncın kırıldığı tesis. 2. Haritacılık terimlerinde: İshale hattında su basıncını kırmak ve/veya birden fazla kola dağıtmak için yapılmış tesis.

Jeodezi, yeryüzünün şeklini, boyutlarını, yerini ve yerçekimi alanını ölçen, yer ölçümü ise bu ölçümlerin temelini oluşturan bilimsel disiplindir. Yer ölçümü kapsamında yapılanlar: - Referans sistemleri, koordinat sistemleri ve ölçüm tekniklerinin anlaşılması. - Mesafelerin, açıların ve yüksekliklerin doğru bir şekilde ölçülmesi. - Harita yapımı ve altyapı projeleri için temel verilerin sağlanması. Bu ölçümler, GPS ve diğer uydu tabanlı konumlandırma teknolojileri gibi modern araçlarla daha da hassas hale getirilmiştir.

Mesafeler, çeşitli alanlarda önemli bir rol oynar: 1. İnşaat ve Mühendislik: Saha planlaması, malzeme miktarlarının belirlenmesi ve yapısal bütünlüğün sağlanması için doğru mesafe tahmini gereklidir. 2. Haritacılık ve Navigasyon: Arazinin doğru bir şekilde ölçülmesi ve haritalanması için mesafelerin doğru tahmin edilmesi önemlidir. 3. Seyahat ve Lojistik: Rota planlama ve ulaşım ağlarının optimizasyonu için mesafelerin bilinmesi gereklidir. 4. Trafik Güvenliği: Araç takip mesafesi, ani frenleme durumlarında kazaların önlenmesi için hayati önem taşır. 5. Spor: Golf veya okçuluk gibi sporlarda hedefleri doğru bir şekilde vurmak için mesafelerin tahmin edilmesi gerekir.

Şehirsel gelişimi geometrik olarak ortaya koyabilmek için Landsat uydu görüntüleri kullanılabilir.

Kanuni dönemi Osmanlı haritasının değişmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Coğrafi Keşifler: Avrupa'da yapılan keşifler, Osmanlı haritacılığını etkilemiş ve yeni bilgilerin edinilmesini sağlamıştır. 2. Genişleme ve Fetihler: Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesi, yeni fethedilen toprakların detaylı haritalarının çıkarılmasını gerektirmiştir. 3. Askeri Stratejiler: Haritalar, askeri stratejilerin belirlenmesinde ve savaşların planlanmasında kritik bir rol oynamış, bu da haritaların güncellenmesini zorunlu kılmıştır. 4. Bilimsel İlerlemeler: Astronomik gözlemler ve matematiksel hesaplamalar, haritaların daha doğru ve güvenilir olmasını sağlamıştır.

Pervititch Haritaları, 1922-1945 yılları arasında yapılmıştır.