Göktürkler

Göktürkler Türk'tür. Göktürkler veya Kök Türkler, Orta Çağ'da Orta Asya'da göçebe bir Türk halkları konfederasyonuydu. Ancak, tarih boyunca Türk ve Moğol kabileleri arasında derin ilişkiler olduğu ve bu ilişkilerin bazen iki halkın birbirine karışmasına yol açtığı da belirtilmektedir.

"Türk" kelimesi, 8. yüzyılda Göktürk dönemine ait Orhun yazıtlarında ilk kez geçmiştir. Ancak Türklerin tarih sahnesine çıkışı, M.Ö. 4. bin yıllara kadar uzanmaktadır.

Göktürkler, Göktürk (Orhun) alfabesi kullanmıştır. Göktürk alfabesinin özellikleri: 38 harften oluşur; 4 ünlü ve 34 ünsüz harf vardır. Sağdan sola doğru yazılır. Küçük ve büyük harf ayrımı yoktur.

Tuğ, birçok Türk devletinde kullanılmıştır: Selçuklu Devleti: Kayı boyu lideri Osman Bey'e, Anadolu Selçuklu hükümdarı tarafından bağımsızlık fermanı ile birlikte tuğ gönderilmiştir. Cengiz Han'ın Devleti: Cengiz Han, kağanlığını ilan ettiğinde dokuz kollu beyaz bir tuğ diktirmiştir. Timurlular Devleti: Timurlular döneminde öncüler, fethedilen kale burçlarına tuğlarını dikmişlerdir. Osmanlı Devleti: Osmanlılarda tuğ; hükümdarlık, vezirlik, beylerbeylik ve sancakbeylik alâmeti olarak kullanılmıştır. Diğer Türk Devletleri: Göktürk, Memluklu, Akkoyunlu gibi devletlerde de tuğ önemli bir yere sahipti. Tuğ, Türk ve Altay halklarının devlet geleneğinde hükümranlık sembolü olarak kullanılmıştır.

Noyan, Türk tarihinde yüksek rütbeli komutan veya lider anlamına gelen bir unvandır. Moğol İmparatorluğu'nda, Çağatay Hanlığı'nda ve İlhanlılar döneminde bu unvan, askeri ve sivil liderleri ifade etmek için kullanılmıştır. Günümüzde ise Noyan ismi, bir isim veya soyadı olarak kullanıldığında güçlü liderlik ve komutanlık niteliklerini çağrıştırır.

Türkiye'nin ilk kağanı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türk tarihinde bilinen ilk kağan, 552-744 yılları arasında Orta Asya ve Çin'de hüküm süren Göktürk (Gök Türk) Devleti'nin kurucusu ve ilk önderi Bumin Kağan'dır.

Asya Hun Devleti, Orta Asya'da Baykal Gölü, Altay ve Sayan Dağları, Yenisey, Orhun ve Selenga Irmaklarının çerçevelediği bölgede, yani Hakasya ve Tuva bölgelerinde kurulmuştur. Göktürk Kağanlığı ise önce Güney Sibirya’da, Yenisey Irmağı'nın kaynaklarının yer aldığı havzada, Sayan Dağları'nın batısında ve Altay Dağları'nın kuzey batısında yaşamış, daha sonra Altay Dağları'nın güneyine ve Orhun Irmağı çevrelerine göç etmiştir.

Göktürklerin kullandığı bayrak, Göktürk Kağanlığı'nın ilk dönemlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Bayrağın bazı özellikleri: Renkler: Siyah, beyaz ve kırmızı renklerden oluşur. Semboller: Mavi renk: Türk bozkırlarında genişleyen gökyüzünü temsil eder. Ay ve yıldız: Ay, Türklerin doğaüstü güçlere olan inancını; yıldız ise Göktürklerin önderi olan kağanın gücünü simgeler. Göktürk bayrağı hakkında kesin bir tasarım bilgisi bulunmamakla birlikte, günümüze ulaşan farklı versiyonları mevcuttur.

İlk resmi tarih yazıcıları olarak Hititler ve Osmanlı Devleti'nde vakanüvisler gösterilebilir. Hititler, anallar (yıllıklar) yazarak tarih yazıcılığını başlatmışlardır. Osmanlı Devleti'nde, resmi tarihçilere "vakanüvis" denirdi.

Şanırak, Orta Asya'daki Türk ve Moğol kabilelerinin yurt çadırlarının kubbesindeki birleşim çemberini temsil eden bir semboldür. Ayrıca, Kırgızistan bayrağı ve Kazakistan devlet armasında da Şanırak sembolü bulunmaktadır.

Göktürklerin kısa özeti şu şekilde olabilir: Kuruluş. Siyasi yapı. Kültür. Yıkılış. Miras.

Göktürk Devleti, Bumin Kağan tarafından 552 yılında kurulmuştur.

Göktürkler, anı-mezar ve balbal adı verilen mezar taşları kullanmışlardır. Anı-mezarlar, dört veya daha fazla taş levhadan oluşur ve kare ya da kareye yakın bir forma sahiptir. Balballar, ölen kişilerin anısına mezar başlarına dikilen taşlardır. Ayrıca, Göktürk mezar anıtlarında doğrudan mezar taşlarının karşılığı olarak kabul edilebilecek olan, içine veya yanına dikilen ölü heykelleri de vardır.

Göktürklerin ölü gömme geleneklerinden bazıları şunlardır: Defin öncesi hazırlıklar. Defin zamanı. Defin. Mezar üzerine balbal dikilmesi. Yas töreni. Bu gelenekler, Göktürkler arasında farklılık gösterebilir ve zamanla değişmiş olabilir.

Göktürklerin atası olarak genellikle Aşina boyu kabul edilir. Ancak Göktürk İmparatorluğu sadece Aşina boyundan ibaret değildi; Tölis, Tardu gibi diğer Türk boyları da zamanla bu yapıya dahil oldu veya ittifaklar kurdu.

Göktürklerin ilk kağanı Bumin'dir çünkü 552 yılında Göktürk Kağanlığı'nı kurarak bağımsızlığını ilan etmiştir.

Hazarlar, Hazar Kağanlığı adlı Türk devletini kurmuşlardır. Hazar Kağanlığı, 7. ve 11. yüzyıllar arasında Karadeniz ile Kafkas dağlarının kuzeyinde ve İdil Nehri dolaylarında hüküm sürmüş bir Türk devletidir.

Ergenekon Destanı, Göktürklere ait bir Türk destanıdır.

Göktürklerde gelişmiş olan bazı el sanatları: Heykel Sanatı: Balbal heykelleri ve Kültigin heykelinin başı gibi örnekler bulunur. Keramik (Seramik) Sanatı: Topraktan yapılan kaplar, günlük kullanım eşyaları ve süs eşyaları olarak kullanılmıştır. Küçük El Sanatları: Kumaş dokumalar, madeni eserler ve tepme keçe yaygılar (örtüler) önemli yer tutar. Hat Sanatı: Göktürk yazısı, belirli bir estetik kaygıyla yazılmış olup, ilk Türk alfabesi olarak kabul edilir. Kukla Yapımı: Ölen kişinin tasviri olarak keçeden ve kumaştan kuklalar yapılmıştır. Göktürkler döneminde yapılan birçok sanat eseri, soygun ve tahripler nedeniyle günümüze ulaşamamıştır.

Türgişler, Göktürk Devleti'nin On-Ok boyundandır.