GökCisimleri

Batlamyus'a göre Dünya, evrenin merkezindedir ve Güneş, Ay, gezegenler ile yıldızlar Dünya etrafında döner. Batlamyus, gezegenlerin Dünya etrafında dolanırken aynı zamanda Dünya merkezli çember üzerinde dairesel bir hareket (epicycle) yapmaları gerektiğini düşünmüştür. Batlamyus'un Dünya'nın dönüşü hakkındaki görüşleri, 16. yüzyılda Copernicus'un Güneş merkezli modeliyle değiştirilmiştir.

Asteroit, uydu, galaksi ve gezegen farklı gök cisimleridir: Asteroit: Güneş Sistemi'nde yer alan, genellikle kaya ve metallerden oluşan küçük gök cisimleridir. Uydu: Bir gezegenin etrafında dönen doğal veya yapay nesnelerdir. Galaksi: Milyonlarca yıldız, gaz ve tozdan oluşan büyük sistemlerdir. Gezegen: Güneş'in etrafında dönen, kendine küresel bir şekil verebilecek kütleye sahip gök cisimleridir. Dolayısıyla, bu gök cisimlerinden hiçbiri "uydu galaksi gezegen" olarak adlandırılamaz.

Gök cisimlerinden bazıları şunlardır: Yıldızlar. Gezegenler. Uydular. Kuyruklu yıldızlar. Asteroitler. Cüce gezegenler. Bulutsu (nebula). Kara delikler. Nötron yıldızları. Gök ada (galaksi).

Uzaydan dünyaya gelen en tehlikeli şey olarak birkaç aday öne çıkmaktadır: Magnetarlar: Evrenin en tehlikeli ve kararsız varlıkları arasında yer alırlar. Gamma Işını Patlamaları: Sıradan süpernovalardan 100 kat daha parlak ve kısa ömürlüdürler. Asteroitler ve Kuyruklu Yıldızlar: Oort Bulutu'ndan gelen buz öbekleri veya Güneş Sistemi'nin içlerine doğru düşen kuyruklu yıldızlar, Dünya'ya çarparak kitlesel yok oluşlara yol açabilir. Dev Hidrojen Gazı Bulutları: Dünya çevresine gelmesi durumunda, kitlesel yok oluşlara ve uzun süreli buzul dönemlerine neden olabilir.

Ay, Dünya'nın etrafında dolanma hareketi yapan gök cismidir.

Dünya'nın 2. uydusu olarak kabul edilen gök cismi, 2024 PT5 adlı bir asteroittir.

Nebula (bulutsu), uzayda bulunan bir gök cismidir. Dolayısıyla, belirli bir gezegenin değil, evrenin bir parçasıdır.

Astronomide kadir sistemi, gök cisimlerinin parlaklığını ölçmek için kullanılan logaritmik bir ölçektir. Genel mantık: Ne kadar parlaksa, kadir değeri o kadar düşük olur. Ölçek: 6 ana gruptan oluşur: En parlak yıldızlar 1. gruba, en sönük yıldızlar ise 6. gruba dahil edilir. Matematiksel temel: Bir kadir artışı, gök cisminin 2,51 kat sönükleşmesine karşılık gelir. Mutlak kadir: Bir gök cisminin uzaya yaydığı ışığı ifade eder ve H-R diyagramında cismin hangi kuşakta olduğunu belirlemeye yardımcı olur. Modern sistem: Göz kararı yerine matematiksel kurallara dayanır ve alt-üst sınır kısıtlaması yoktur.

Kozmolojiye ihtiyaç duyulmasının bazı nedenleri: 1. Evrenin Kökenini Anlamak: Kozmoloji, evrenin nasıl oluştuğunu ve ilk anlarını inceleyerek büyük patlama teorisini ve evrenin başlangıcını anlamaya çalışır. 2. Evrenin Yapısını ve Bileşenlerini İncelemek: Galaksiler, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimlerinin oluşumunu ve evrimini araştırarak evrenin yapısını kavrar. 3. Gizemli Kavramları Açıklamak: Karanlık madde ve kara enerji gibi evrenin büyük bir kısmını oluşturan ancak doğrudan gözlemlenemeyen unsurları anlamaya çalışır. 4. Teknolojik Gelişmeleri Desteklemek: Büyük teleskop projeleri ve uzay keşifleri gibi teknolojik ilerlemelerle evrenin daha ayrıntılı incelenmesini sağlar. 5. İnsanlığın Merakını Tatmin Etmek: Evrenin büyüklüğü, karmaşıklığı ve insanın evrendeki yeri gibi sorulara cevap arayarak insanlığın evren hakkındaki merakını giderir.

Gece parlayan şeyler iki ana kategoriye ayrılabilir: gök cisimleri ve atmosferik olaylar. 1. Gök Cisimleri: Yıldızlar, kendi ışıklarını üreterek geceleri parlarlar. 2. Atmosferik Olaylar: Gece parlayan (noctilucent) bulutlar, 80 km yüksekliğe ulaşabilen ve güneş battıktan sonra bile güneş ışınlarını yansıtabilen bulutlardır.

Astronomi ilmi, inceleme yöntemi, amaç ve konuya göre farklı dallara ayrılır. Konuya göre astronomi dalları: Galaktik gök bilimi: Samanyolu galaksisi ve sınırlarındaki cisimleri inceler. Galaksi dışı gök bilimi: Samanyolu dışında kalan cisimleri araştırır. Astrofizik: Gök cisimlerinden yayılan elektromanyetik dalgaları yorumlar. Astrobiyoloji: Evrendeki yaşam formlarını araştırır. Astrojeoloji: Gezegenlerin ve gök cisimlerinin yapılarını inceler. Astrokimya: Gök cisimlerinin kimyasal yapısını araştırır. Gözlem tarzına göre astronomi dalları: Spektroskopi: Elektromanyetik radyasyon özelliklerine dayanarak nesnelerin parlaklığını inceler. Fotometri: Astronomik nesnelerin parlaklığını ölçer. Heliofizik: Güneş'in Güneş Sistemi üzerindeki etkilerini araştırır. Heliosismoloji: Güneş'in yapısı ve dinamiklerini inceler. Asterosismoloji: Yıldızların iç yapılarını araştırır. Astrometri: Gök cisimlerinin mesafelerini ve hareketlerini hesaplar. Ayrıca, arkeoastronomi gibi disiplinler arası alanlar da bulunmaktadır.

Uzayın en büyük özelliği, evrenin sınırsız ve geniş bir boşluk olmasıdır.

"Uzayın Bilinmeyenleri" belgesel serisinde gezegenler, "Gök Cisimleri" adlı bölümde ele alınmaktadır.

Kuasar ve kara delik farklı gök cisimleridir. Kuasar, etkin galaksilerin çekirdeğinde bulunan ve aşırı miktarda enerji yayan bir kara deliktir. Kara delik ise, çekim gücünden hiçbir maddenin ve hatta ışığın bile kaçamadığı, genellikle büyük kütleli yıldızların çökmesiyle oluşan yapılardır.

Stalker gözlemevi, gökyüzünü gözlemlemek ve gök cisimlerini incelemek amacıyla kullanılan bir tesistir.

Avcı Takımyıldızı (Orion) içinde bulunan bazı önemli yıldızlar ve gök cisimleri: Rigel (β Orionis). Betelgeuse (α Orionis). Bellatrix (γ Orionis). Orion's Belt (Mintaka, Alnilam, Alnitak). Saiph (κ Orionis). Hatsya (η Orionis). Meissa (λ Orionis). Orion Bulutsusu. Ayrıca, Orion Takımyıldızı, gök ekvatoru üzerinde bulunduğu için dünyanın her yerinden görülebilmektedir.

Kozmosun içinde şunlar bulunur: 1. Madde: Evrenin temel yapı birimleri, atomlar ve moleküller. 2. Enerji: Fiziksel olayları destekleyen güç kaynakları, ışık ve sıcaklık. 3. Yıldızlar ve Gezegenler: Galaksilerde yer alan yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri. 4. Kara Delikler ve Karanlık Madde: Evrenin gizemli unsurları. 5. Zaman ve Mekan: Evrenin dört boyutu. Ayrıca, kozmos ruhsal ve düşünsel düzeni de kapsayan bir kavram olarak kullanılır.

Uzaydaki cisimlerin uzaklığı çeşitli yöntemlerle ölçülür: 1. Işık Yılı: Evrendeki çok uzak mesafeleri ölçmek için kullanılan temel birimdir. 2. Paralaks Yöntemi: Yakın yıldızların uzaklığını belirlemek için kullanılır. 3. Radar: Gezegenlerin ve Ay'ın uzaklığını ölçmek için radar sinyalleri kullanılır. 4. Standart Mumlar: Sefeid değişken yıldızları ve Tip Ia süpernovaları gibi parlaklığı bilinen gök cisimleri, uzaklıklarını hesaplamak için kullanılır.

Sağ açıklık ve dik açıklık, astronomide gök cisimlerinin konumunu belirlemek için kullanılan iki koordinat sistemidir. Sağ açıklık: Yıldızdan geçen saat çemberinin, Koç noktası saat çemberine göre doğu yönde yaptığı açıdır. Dik açıklık: Yıldızdan geçen saat çemberi boyunca yıldızın ekvator çemberinden olan dik açısal uzaklığıdır.

Güneş, Dünya ve Ay'ın Büyüklükleri: - Güneş: Güneş, Dünya ve Ay'dan çok daha büyüktür. Hacmi, yaklaşık olarak 1,3 milyon Dünya hacmine eşittir. - Dünya: Dünya, Ay'dan oldukça büyüktür. Dünya'nın hacmi, Ay'ın hacminden yaklaşık 50 kat daha fazladır. - Ay: Ay, bu üç gök cismi arasında en küçük olanıdır. Hareketleri: - Güneş: Güneş, kendi ekseni etrafında dönme hareketi yapar ve Samanyolu galaksisi içerisinde dolanır. - Dünya: Dünya, hem kendi ekseni etrafında döner hem de Güneş etrafında dolanır. - Ay: Ay, Dünya'nın etrafında döner ve bu dolanma hareketi yaklaşık 27,3 gün sürer.