Göbeklitepe

Atiye Göbeklitepe olayı, Netflix'te yayınlanan Atiye dizisinin konusuyla ilgilidir. Atiye, genç ressam Atiye’nin Göbeklitepe’de yapılan bir keşif sonrası geçmişine dair sırların peşine düşmesini anlatır. Ancak, Atiye dizisi kurgusal bir yapım olup, Göbeklitepe’deki gerçek bilgilerle bazı farklılıklar içermektedir.

Göbeklitepe, Çatalhöyük'ten daha eski bir yerleşim yeridir. Göbeklitepe, M.Ö. 9600-9500 yıllarına, yani yaklaşık 12.000 yıl öncesine tarihlenmektedir. Çatalhöyük ise M.Ö. 7500-5700 yılları arasında kurulmuştur. Bu nedenle, Göbeklitepe Anadolu'nun ilk şehri olarak kabul edilebilir.

Şanlıurfa'daki Göbeklitepe'yi yol, film ve fotoğraf çekmek için 1 saat ayırmak yeterlidir. Göbeklitepe, oldukça büyük bir ören alanıdır ancak şu an için sadece küçük bir kısmı gün yüzüne çıkarılabilmiştir. Göbeklitepe'yi gezmek için rehberli turlar tercih edilebilir. Göbeklitepe'yi ziyaret etmek için en uygun zaman, sabah erken saatlerdir.

Göbeklitepe'de stadyum olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Göbeklitepe, M.Ö. 10.000 yılına kadar uzanan tarihiyle dünyanın en eski tapınak kompleksi olarak kabul edilir. Göbeklitepe'deki yapıların, inanç merkezi, buluşma noktası veya takas gibi amaçlar için inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir.

Göbeklitepe'deki T biçimli anıtsal dikilitaşların boyu 3 ila 6 metre arasında değişmektedir. Bazı dikilitaşların yüksekliği ise 5,5 metreye kadar ulaşmaktadır.

Göbeklitepe'nin sırrının tek parça halinde ne zaman çıkacağına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Göbeklitepe ile ilgili sırların tamamen çözülmesi için kazıların 150 yıl kadar sürebileceği düşünülmektedir. Göbeklitepe'deki kazı çalışmaları, 2007 yılından itibaren Bakanlar Kurulu kararı ile Alman Arkeoloji Enstitüsünden Arkeolog Klaus Schmidt başkanlığında yürütülmektedir. Yüzey araştırmalarına göre, bölgede gün yüzüne çıkarılmamış en az 15 yapı ve 200'den fazla dikilitaşın bulunduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye'nin en eski landmarkı olarak Çatalhöyük gösterilebilir. 9 bin yıllık geçmişiyle tarihe ışık tutan Çatalhöyük, Konya'da bulunmaktadır ve tarım ile avcılığın başlangıcına dair önemli değişimlerin yaşandığı bir yer olarak kabul edilmektedir. Bunun yanı sıra, Göbeklitepe de Türkiye'nin en eski landmarklarından biri olarak kabul edilir. 12 bin yıl öncesine uzanan bir tarihi olan Göbeklitepe, dünyanın en eski ve en büyük tapınağı olarak "tarihin sıfır noktası" olarak bilinmektedir. Türkiye'deki diğer önemli antik kentler arasında Efes Antik Kenti, Perge Antik Kenti, Aizanoi Antik Kenti ve Hattuşa Antik Kenti de bulunmaktadır.

T sütunlarının sırrı, Göbeklitepe'deki tapınakların anlamını ve yapılış amacını çözmekte yatmaktadır. T sütunlarının bazı özellikleri: Biçim: T biçimindeki sütunların, stilize edilmiş insan tasvirleri olduğu düşünülmektedir. Semboller: Sütunlarda hayvan figürleri, geometrik desenler ve soyut semboller bulunmaktadır. İşlev: Bu sütunların, dünyanın ilk tapınakları olduğu bilinmektedir. T sütunlarının sırlarından bazıları: Yapım: 3 ila 6 metre arasındaki sütunların nasıl taşındığı ve dikildiği henüz çözülememiştir. Anlam: Sütunlardaki semboller, tanrıyı, doğayı veya insanı yüceltmez; aksine, bu unsurlar arasındaki gerilimi ve kaymayı yansıtır. Tarihsel önem: Sütunlar, avcı-toplayıcı toplumlardan tarım toplumlarına geçişin izlerini taşır. Tüm bu sorular cevaplandığında, insanlık tarihinin yeniden yazılacağı düşünülmektedir.

Göbeklitepe'de yaşayan toplum hakkında şunlar söylenebilir: İnanç sistemi: Göbeklitepe'deki yapılar, ritüel veya dini törenlerin gerçekleştirildiği bir alan olduğunu düşündürmektedir. Toplumsal organizasyon: Göbeklitepe'nin inşası, büyük bir işgücü ve organize bir sosyal yapı gerektirmiştir. Sanat ve yetenek: Göbeklitepe'deki sütunların üzerindeki hayvan kabartmaları, dönem insanının sanatsal bilgisi ve yeteneğini ortaya koymaktadır. Yerleşik yaşam: Avcı-toplayıcı topluluklar, ibadet merkezine yakın olmak için bir araya gelmiş ve burada yerleşik hayata başlamışlardır. Tarım öncesi toplum: Göbeklitepe, tarım toplumuna geçişten önce toplulukların karmaşık yapılarının olduğunu göstermektedir. Göbeklitepe'de yaşayan toplumun tam olarak nasıl bir yapıya sahip olduğu hala araştırılmaktadır.

Şanlıurfa'nın en eski eseri, M.Ö. 12.000 yılına dayanan ve dünyanın en eski tapınağı olarak kabul edilen Göbeklitepe Höyüğü'dür. Göbeklitepe, 1963 yılında ilk kez ortaya çıkarılmış, ancak kazı çalışmaları 1995 yılında başlamıştır. Bunun yanı sıra, Şanlıurfa'da bulunan Sin Mabedi de oldukça eski bir yapıdır ve Babil dönemine aittir.

T şeklindeki sütunların detaylı fotoğrafları için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Pexels sitesinde, tamamen ücretsiz olarak indirilebilecek 100.000'den fazla T şeklinde sütun fotoğrafı bulunmaktadır. Ayrıca, Göbeklitepe'deki T şeklindeki sütunların fotoğraflarını içeren çeşitli haber ve blog yazıları da mevcuttur. Örnek kaynaklar: "Avcı Toplayıcıların T Şeklinde Sütunlar Oyması" başlıklı Ekşi Sözlük entry'si. "Göbeklitepe'deki T Sütunlarının Ne Anlama Geldiği" başlıklı Feeddi makalesi.

Rafadan Tayfa Göbeklitepe'de Hayri'nin neden olmadığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Rafadan Tayfa çizgi filminin yeni bölümlerinin yayınlanmaması, yeni sinema filmi "Rafadan Tayfa 4: Hayrimatör"ün 29 Aralık 2023'te vizyona gireceği açıklamasıyla açıklanmıştır. TRT Çocuk, Rafadan Tayfa'nın yeni bölümleri için çalışmaların devam ettiğini, bu nedenle dizinin yayından kaldırıldığını belirtmiştir.

Göbeklitepe'deki sembollerin tam anlamı henüz kesin olarak belirlenememiştir, çünkü araştırmalar devam etmektedir. Ancak, bazı sembollerin olası anlamları şu şekildedir: T şeklindeki sütunlar: İnsanları temsil ettiği düşünülen bu sütunlar, dairesel bir biçimde dizilmiştir ve üzerinde hayvan, insan ve soyut varlık sembolleri kabartma veya oyma tekniğiyle işlenmiştir. C sembolü: Klaus Schmidt'e göre bu sembol, Güneş ve Ay'ı temsil etmektedir. H sembolü: Klaus Schmidt'e göre, merkezdeki iki dikilitaşı, yani boğa ve yılandan oluşan tanrısal çifti sembolize etmektedir. Yılan, tilki, boğa, panter ve turna: Bu hayvanlar en sık karşılaşılan semboller arasındadır. Ayrıca, İskoç bilim insanlarının araştırmalarına göre, Göbeklitepe'deki semboller, 13 bin yıl önce Dünya'ya çarpan bir kuyruklu yıldızın ardından yaşanan buzul çağıyla ilgili olabilir.

Göbeklitepe T sütunlarında hayvan figürlerinin bulunmamasının nedeni, bu yapıların bir tapınak mı, barınak mı yoksa başka bir tür yapı mı olduğunun kesin olarak belirlenememiş olmasıdır. Ayrıca, sütunlardaki hayvan figürlerinin, tapınağı ziyaret eden farklı kabilelerin sembolleri olabileceği de düşünülmektedir. Bu konuda kesin bir bilgiye ulaşmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Göbeklitepe belgeseli aşağıdaki platformlardan izlenebilir: TRT Belgesel: "Gizemli Tarih: Göbeklitepe" belgeseli, TRT Belgesel kanalında izlenebilir. YouTube: "Gizemli Tarih: Göbeklitepe | TRT Belgesel" başlıklı video, YouTube'da mevcuttur. National Geographic: "Göbeklitepe'nin Gizemi" belgeseli, National Geographic platformunda izlenebilir.

Ahmet Güneştekin'in "Ölümsüzlük Odası" adlı eseri, Tersane İstanbul'da sergilenmiştir. Ayrıca, eserin 20-23 Eylül 2018 tarihleri arasında Contemporary Istanbul kapsamında ziyaret edilebileceği belirtilmiştir. Güneştekin, "Ölümsüzlük Odası"nın Abu Dabi, Venedik, New York, Londra ve Paris gibi birçok yerde sergileneceğini ifade etmiştir. Eserin güncel konumu hakkında daha fazla bilgi için sanatçının veya ilgili kurumların resmi kanallarını kontrol etmek önerilir.

Göbeklitepe'ye gitmek için özel araç şart değildir, ancak toplu taşıma veya taksi ile ulaşım için Şanlıurfa şehir merkezine gitmek gereklidir. Özel araç ile ulaşım: Şanlıurfa şehir merkezinden D400 otoyolu üzerinden yaklaşık 20 dakikada Göbeklitepe'ye ulaşabilirsiniz. Alternatif olarak D885 otoyolunu takip edebilirsiniz, ancak bu rota daha uzun sürebilir. Toplu taşıma ile ulaşım: Şanlıurfa kent merkezindeki Abide durağından saat 10.00 ve 16.00'da kalkan 100 numaralı otobüslerle Göbeklitepe'ye gidebilirsiniz. Şanlıurfa GAP Havalimanı'ndan Göbeklitepe'ye direkt toplu taşıma bulunmamaktadır. Ayrıca, tur şirketleri tarafından düzenlenen günlük turlar da bulunmaktadır.

"Tarihin unuttuğu taş" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli taşları ifade edebilir. İşte iki örnek: 1. Rosetta Taşı: 1799 yılında keşfedilen bu taş, Antik Mısır hiyerogliflerinin çözülmesinde kilit rol oynamıştır. 2. Eski Foça Taşı: Doğal bir taş türü olup, genellikle dekorasyon ve inşaat sektöründe kullanılmaktadır.

Göbeklitepe'de yaşayan insanlar, çakmak taşı ve obsidiyen gibi malzemelerden yapılan taş aletler kullanıyorlardı. Bölgede bulunan taş aletler arasında yassı baltalar, nefrit ve amphiolitten yapılan takılar, öğütme taşları ve havaneller yer alıyordu. O dönem insanlarının metal aletlere, çanak çömleğe ve hayvanları evcilleştirme bilgisine sahip olmadığı bilinmektedir.

Evet, Göbeklitepe'de Müze Kart geçerlidir. Müze Kart sahipleri Göbeklitepe'yi ücretsiz olarak ziyaret edebilirler.