Çatalhöyük

Çatalhöyük evlerinin üst üste inşa edilmesinin birkaç nedeni vardır: Kullanım süresi: Evler ortalama 80 yıl kullanıldıktan sonra yıkılıyordu. Şehirleşme: Bu şekilde, yeni evler eski evlerin üzerine inşa edilerek şehir yatay değil, dikey olarak genişliyordu. Toprakla doldurma: Evlerin alt kısımlarının iyi korunmuş şekilde kalmasını sağlamak için, yeni ev inşa edilirken eski evin duvarları yıkılıp alt kısmı dikkatle toprakla dolduruluyordu. Bu yöntem, uzun bir dönemi kapsayan oldukça ayrıntılı verilere sahip, son derece iyi korunmuş bir yerleşmenin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Çatalhöyük'teki evlerin birbirine bitişik olmasının birkaç nedeni olabilir: Dayanışma ve güvenlik: Evlerin bitişik olması, topluluklar arasında dayanışma ve güvenlik duygusunu artırabilir. Coğrafi yapı: Çatalhöyük'ün dar sokaklardan oluşan dikdörtgen planı, evlerin birbirine bitişik olarak inşa edilmesini gerektirmiş olabilir. Malzeme kısıtlılığı: O dönemdeki yapı malzemelerinin kısıtlı olması, daha sağlam ve dayanıklı bir yapı oluşturmak amacıyla evlerin bitişik yapılmasına yol açmış olabilir. Bu konudaki tartışmalar devam etmekte olup, farklı hipotezler ortaya atılmıştır.

Çatalhöyük'te 8.000 civarında ev olduğu tahmin edilmektedir. Bu evler, birbirine bitişik olarak planlanmış olup, tek katlı ve her biri bir oda ile bir depodan oluşmaktadır.

Türkiye'nin en eski yerleşim yeri olarak Yarımburgaz Mağarası kabul edilmektedir. Bunun yanı sıra, Dülük Antik Kenti de Türkiye'deki en eski yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Diğer önemli eski yerleşim yerleri arasında Çatalhöyük (Konya) ve Göbeklitepe (Şanlıurfa) da bulunmaktadır.

Çatalhöyük'ün neden terk edildiğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, terkin olası sebeplerinden bazıları şunlardır: Tarım alanlarının verim kaybetmesi. Su kaynaklarının azalması. Toplumsal sorunlar. Bu sadece teorilerdir, Çatalhöyük'ün terk edilme sebebi kesin olarak bilinmemektedir.

Çatalhöyük'te beslenme, avcılık, toplayıcılık ve tarım faaliyetlerinin bir kombinasyonu şeklinde gelişmiştir. Bitkisel besinler: Yiyecekler: Buğday, arpa, mercimek, bezelye gibi tahıl ve baklagiller yetiştirilmiştir. Toplanan besinler: Yabani meyve, yemiş ve tohumlar toplanmıştır. Hayvansal besinler: Evcil hayvanlar: Koyun, keçi, domuz ve sığır evcilleştirilmiştir. Avlanan hayvanlar: Geyik ve diğer yaban hayvanları avlanmıştır. Diğer besinler: Kuru meyve ve et: Kuru meyve ve muhtemelen kurutulmuş et tüketilmiştir. Kabuklu yemişler ve orman meyveleri: Seyrek de olsa tüketilmiştir. Balık: Seyrek olarak yenmiştir. Yemekler, evlerin içinde ve dışında, özellikle yazları çatıda ve kışları fırının çevresinde pişirilmiştir.

Çatalhöyük, Konya ilinde bulunmaktadır.

Göbeklitepe, Çatalhöyük'ten daha eski bir yerleşim yeridir. Göbeklitepe, M.Ö. 9600-9500 yıllarına, yani yaklaşık 12.000 yıl öncesine tarihlenmektedir. Çatalhöyük ise M.Ö. 7500-5700 yılları arasında kurulmuştur. Bu nedenle, Göbeklitepe Anadolu'nun ilk şehri olarak kabul edilebilir.

Türkiye'nin en eski köy evi olarak kabul edilebilecek bir yapı henüz kesin olarak belirlenememiştir. Ancak, tarihi köy evleri açısından öne çıkan bazı yerler şunlardır: Kirazcık Köyü, Kastamonu: Osmanlı döneminden günümüze kadar gelen tarihi ahşap evleriyle bilinir. Cumalıkızık Köyü, Bursa: 1300'lü yıllardan beri tarihi dokusu bozulmamış olan köy, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alır. Beypazarı, Ankara: 200 yıllık, iki veya üç katlı ahşap Osmanlı evleriyle ünlüdür. Adatepe Köyü, Çanakkale: Taş evleri ve zeytin ağaçlarıyla dikkat çeker. Bu köylerdeki evler, geleneksel mimari tarzları ve tarihsel önemleriyle öne çıkmaktadır.

Boncuklu Höyük'te yerleşik avcı-toplayıcı topluluklar yaşamıştır. Boncuklu Höyük'te yaşayan insanların, Çatalhöyük'teki toplulukların ataları olduğu düşünülmektedir. Boncuklu Höyük'te bulunan bazı özellikler: Konutlar: Büyük dikdörtgen evler, tabanlarda hasır yaygılar. Mezarlar: Konutların altında, farklı sayılarda gömütler. Süs eşyaları: Boncuklar, taş, kemik ve deniz kabuklarından yapılmış. Hayvanlar: Keçi, at, sığır, domuz, geyik, kaplumbağa. Bitkiler: Buğday, mercimek, bezelye.

Çatalhöyük'te ekmek, Konya'nın Çumra ilçesinde yer alan, Neolitik dönemde yaklaşık 8 bin kişinin bir arada yaşadığı Çatalhöyük'te, "Mekan 66" olarak adlandırılan alanda keşfedilen fırın yapısında bulundu. Büyük ölçüde tahrip olan fırının çevresinde, buğday, arpa, bezelye tohumlarıyla yiyecek olabileceği değerlendirilen avuç içi büyüklüğünde bir buluntuya rastlandı. Necmettin Erbakan Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezinde (BİTAM) yapılan analizlerde, süngerimsi kalıntının, milattan önce 6600'e tarihlendirilen mayalanmış ekmek olduğu belirlendi.

Çatalhöyük'te bulunan bazı önemli eserler şunlardır: Ana tanrıça heykelcikleri. Kesici ve delici aletler, tabak çanaklar. Pişmiş topraktan yapılan hayvan figürleri. Ölü hediyesi olarak yapılan boncuklar ve renkli taşlar. Baltalar. Av bereketi için duvara veya örtülere yapılan resimler. Obsidiyenden yapılmış büyük kemik eserler, nadir kesici aletler, ok uçları ve adak hediyeleri. Dünyanın en eski tekstil parçaları. İlk ev mimarisi örnekleri. İlk manzara resimleri. Bu eserler, Konya Arkeoloji Müzesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde de sergilenmektedir.

Doğru. Çatalhöyük, M.Ö 7400-6200 yılları arasında sürekli yerleşim yeri olarak kullanılmış ve yaklaşık 8000 kişinin yaşadığı kabul edilmektedir. Çatalhöyük, Neolitik Çağ'da yerleşik hayata geçen insanların yarattığı, kentleşme evresini yaşamış bir yerleşim yeridir.

Neolitik Çağ'ın en önemli yerlerinden bazıları şunlardır: Göbeklitepe: Dünyanın bilinen en eski tapınak kompleksi olarak kabul edilir ve Neolitik Çağ'da insanların inanç sistemlerine ve sosyal organizasyonlarına dair önemli bilgiler sunar. Çatalhöyük: İlk kentleşme denemesi olarak bilinir ve yerleşik hayatın ve tarım toplumunun gelişimine dair önemli ipuçları sunar. Aşıklı Höyük: Orta Anadolu'nun bilinen en eski köyüdür ve insanın kireci yakıp söndürdüğüne dair izler taşıyan ilk yerdir. Neolitik Çağ'ın en önemli yerinin neresi olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur; bu, kişisel tercihlere ve araştırma alanlarına göre değişebilir.

Evlerin kerpiçten yapıldığı ilk yerleşim yeri, Konya'da bulunan Çatalhöyük'tür. Çatalhöyük, Neolitik Çağ'da (M.Ö. 7024 ile 6449 yılları arasında) 8 bin kişinin yaşadığı bir yerleşim yeridir.

Çatalhöyük'ü kimin kurduğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, 1960'larda İngiliz arkeolog James Mellaart tarafından keşfedilmiştir. Kazı başkanı Hodder, yerleşmenin uzak bölgelerden gelen göçmenler tarafından değil, küçük bir yerli topluluk tarafından kurulduğunu düşünmektedir.

Çatalhöyük, kuzey ucundaki çatallanan yol nedeniyle bu adı almıştır. Bir diğer görüşe göre ise Çatalhöyük, farklı yükseklikte iki tepe düzü şeklindeki doğu ve batı olarak iki höyükten oluştuğu için bu ismi almıştır.

Çatalhöyük'te bulunan resimler arasında şunlar yer almaktadır: Hayvan figürleri: Akbaba, leopar, çeşitli kuşlar, geyik ve aslan gibi hayvanlar. İnsan figürleri: Rölyef halinde insan figürleri. Bereket ve av temalı resimler: Duvar resimleri, avın bereketi için yapılan inançsal motifler içerir. Geometrik desenler: Geç döneme doğru duvar resimlerinde ev sahnelerinin azaldığı ve kuş motifleri ile geometrik desenlerin ortaya çıktığı görülür. Ölü gömme adetleri: Akbabalar tarafından et kısmı yenerek temizlenen kemikler, hasırlardan yapılmış bir örtüye sarılarak ev içindeki şekillerin altına gömülürdü. Resimler, paleolitik insanın mağara duvarlarına yaptığı resimlerin bir gelenek olarak devamıdır. Çatalhöyük'teki resimler, Konya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

M.Ö. 9000 yılında var olan bazı tarihi yerler: Tell es-Sultan (Eriha). Göbekli Tepe. Nevali Çöri. Bu dönemde Anadolu'da Çatalhöyük gibi başka yerleşim yerleri de bulunmaktaydı.

Çatalhöyük, dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biridir, ancak en eski yerleşim yeri değildir. Çatalhöyük, M.Ö. 7500 ile M.Ö. 5700 yılları arasında yerleşim görmüş olup, Neolitik Çağ'a ait bir yerleşim yeridir. Daha eski neolitik yerleşimler de bulunmaktadır, örneğin: Eriha (M.Ö. 9000), Çatalhöyük'ten bin yıl daha eski bir neolitik yerleşimdir. Ur (M.Ö. 4000), Mezopotamya'da yer alan ve Sümer uygarlığının önemli merkezlerinden biridir. Göbekli Tepe (M.Ö. 7400-7100), şimdiye kadar bulunan en eski neolitik yerleşim yeridir.