Enflasyon

TCMB'nin en son raporu, 8 Kasım 2024 tarihinde yayımlanan Yılın Son Enflasyon Raporu'dur.

Ecopirin'in fiyatının artmasının nedeni, ilaç fiyatlarının genel olarak enflasyon ve üretim maliyetlerindeki artışlar gibi ekonomik faktörlere bağlı olarak yükselmesi olabilir.

Türkiye'de enflasyonun düşmeme nedenleri çeşitli faktörlere dayanmaktadır: 1. İthalata Bağımlılık: Türkiye ekonomisindeki yüksek ithalat bağımlılığı, döviz kurlarındaki dalgalanmaların maliyet artışına neden olmasıyla enflasyonu tetiklemektedir. 2. Talep Bazlı Enflasyon: Uygulanan faiz artırımlarına rağmen tüketimde beklenen düşüşün gerçekleşmemesi, talebi artıran ithalata dayalı lüks tüketim mallarının tüketimini sürdürmesi enflasyonu düşürmeyi zorlaştırmaktadır. 3. Kamu Harcamaları ve Bütçe Açıkları: Kamu harcamaları ve bütçe açıkları, piyasada enflasyonist baskıyı artırmakta ve fiyat seviyelerini yukarı çekmektedir. 4. Kur Geçişkenliği: Döviz kurları stabil görünse bile, firmalar geçmiş kur artışlarının maliyet etkilerini halen fiyatlarına yansıtmakta ve fiyat indirimine yaklaşmamaktadır. 5. Vergi ve Zam Politikaları: Dolaylı vergilerdeki artışlar ve seçim döneminde ertelenen yönetilen ürün fiyat artışları enflasyonu beslemektedir. Bu sorunların üstesinden gelmek için köklü bir ekonomik program ve yapısal reformların uygulanması gerekmektedir.

TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) aylık enflasyon farkı şu şekilde hesaplanır: 1. Başlangıç ve bitiş dönemlerinin belirlenmesi: Enflasyon farkını hesaplamak istediğiniz dönemleri belirleyin (örneğin, 6 aylık bir fark için başlangıç ve bitiş ayları). 2. Enflasyon oranlarının hesaplanması: İlgili dönemlerdeki TÜFE değerlerini bulun ve her dönem için enflasyon oranını hesaplayın. 3. Farkın bulunması: Başlangıç dönemindeki enflasyon oranını bitiş dönemindeki orandan çıkarın. Formül: Enflasyon Farkı = Bitiş Dönemi Enflasyon Oranı - Başlangıç Dönemi Enflasyon Oranı.

Enflasyon kuramı, 1980'li yılların başlarında geliştirilmiştir.

10 yıl önce 1 TL'nin kaç dolar olduğuna dair enflasyon bilgisi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki yıllık enflasyon oranları hakkında bilgi veren bazı kaynaklar şunlardır: tcmb.gov.tr. defterdegeri.com. tr.tradingview.com.

Doları en çok yükselten faktörler şunlardır: 1. Enflasyon: Yüksek enflasyon, ülkenin para biriminin değer kaybetmesine ve döviz kurunun artmasına neden olabilir. 2. Faiz Oranları: Faiz oranlarının yükselmesi, dolara olan talebi artırır ve doların değerini yükseltir. 3. Cari Açık: Bir ülkenin ithal ettiği ürünlerin ihraç ettiği ürünlerden fazla olması, cari açık oluşturur ve bu da döviz kurlarını artırır. 4. Siyasi ve Ekonomik Olaylar: Küresel veya yerel siyasi ve ekonomik krizler, doların değerini artırabilir. 5. FED Kararları: FED'in faiz kararları ve para politikaları, doların global bazda değerini etkiler. Bu faktörler, doların diğer para birimleri karşısındaki değerini belirleyen karmaşık bir etkileşimin parçasıdır.

Zam ve enflasyon farkı, çalışanların maaşlarına yapılan artışları ifade eder. - Zam, genellikle yıllık bazda belirlenen toplu sözleşme zamları ve enflasyon farkının toplamından oluşur. - Enflasyon farkı, çalışanların maaşlarına, enflasyonun neden olduğu fiyat artışlarını telafi etmek amacıyla eklenen orandır.

PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) yüksek olduğunda, genellikle ekonomik büyüme ve genişleme sinyalleri verilir. Diğer yandan, yüksek PMI değerleri, talep artışı ve enflasyon riskini de beraberinde getirebilir.

32.500 TL maaşın yüzde kaç zamlandığı, altı aylık enflasyon oranına göre belirlenmiştir. Aralık 2024 itibarıyla altı aylık enflasyon oranı %15,75 olarak hesaplanmıştır. Buna göre, 32.500 TL maaşın zam oranı da %15,75 olmuştur.

Enflasyon düzeltme farkları, iki farklı şekilde dağıtılabilir: 1. Yasal Defterlerde Mahsup Edilmesi: Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkları, 2024 ve 2025 yıllarında kazanç tespitinde dikkate alınmayacağından, bu farklar önce gelir tablosu hesaplarına (648 veya 658) aktarılır, ardından beyanname üzerinde kanunen kabul edilmeyen gelir veya gider olarak dikkate alınarak mali kâra eklenir. 2. Öz Sermaye Hesaplarına Aktarılması: Sermaye artırımı veya dağıtımı gibi işlemlerde, enflasyon düzeltmesi yapılmış finansal tablolar esas alınır ve bu tablolarda bulunan iç kaynaklar, yasal defterlerdeki tutarları aşmadığı sürece kullanılabilir.

Suriye parasının madeni para olarak kullanılmamasının birkaç nedeni vardır: 1. Ekonomik İstikrarsızlık ve Enflasyon: Suriye Lirası, ekonomik zorluklar, hiperenflasyon ve yaptırımlar nedeniyle büyük dalgalanmalar göstermektedir. Bu durum, madeni paraların üretim maliyetini ve değerini anlamsız hale getirmiştir. 2. Dijital Ödeme Sistemlerinin Yaygınlaşması: Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, Suriye'de de dijital ödeme sistemlerinin ve nakitsiz toplumun yaygınlaşması, madeni paraların kullanımını azaltmıştır. 3. Üretim Maliyetleri: Düşük değerli madeni paraların üretimi, kendi değerlerinden daha maliyetli olabilmektedir.

Türk lirasının (TL) düşmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Yüksek enflasyon: Enflasyon oranlarının artması, TL'nin değerini düşürür. 2. Dış ticaret açığı: İthalatın ihracattan fazla olması, döviz talebini artırır ve TL'nin değer kaybetmesine neden olur. 3. Siyasi belirsizlikler: Siyasi istikrarsızlık ve iç çatışmalar, TL üzerinde olumsuz etkiler yaratır. 4. Dış borçlar: Yüksek dış borçlar, TL'nin değerini olumsuz etkileyen bir diğer faktördür. 5. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar: Döviz kurlarındaki değişimler, TL'nin diğer para birimleri karşısında zayıflamasına yol açar. Bu faktörler bir araya geldiğinde, TL'nin değeri düşer ve döviz kurları yükselir.

Nas ekonomi modeli, faiz oranlarının enflasyonun nedeni olduğu varsayımına dayanan bir ekonomik modeldir. Bu modelde: 1. Faiz oranları düşürülür: Politika faizlerinin düşürülmesi, bankaların borçlanma maliyetini azaltır ve kredi maliyetlerini düşürür. 2. TL'nin değeri azalır: Faiz oranlarının düşmesi, TL'nin değer kaybetmesine yol açar. 3. İhracat artar: Ucuzlayan Türk malları, ihracatın artmasına katkıda bulunur. 4. Katma değeri düşük ürünler üretilir: Model, yüksek teknoloji ürünleri yerine katma değeri düşük ürünlerin üretimini teşvik eder. Bu modelin uygulanması, yüksek enflasyon, döviz kurlarında artış ve ekonomik istikrarsızlık gibi sorunlara yol açabilir.

Faiz oranı arttıkça aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkar: 1. Mevduat faizleri artar: Bankaların mevduat faiz oranları yükselir, bu da tasarruf sahiplerinin daha yüksek faiz geliri elde etmesini sağlar. 2. Kredi faizleri yükselir: Kredi, KMH ve kredi kartı faiz oranları artar, bu da tüketicilerin kredi kullanma eğilimini azaltır. 3. Tüketim azalır: Yüksek faiz oranları, tüketici harcamalarını düşürerek piyasada para miktarının azalmasına neden olur. 4. Yatırımlar ertelenir: İşletmeler için borçlanma maliyetleri artar, bu da yeni yatırımların ertelenmesine yol açabilir. 5. Enflasyon yavaşlar: Faiz artışı, fiyat artış hızlarını düşürerek enflasyon kontrol altına alınmaya çalışılır. 6. Cari açık geriler: Aşırı tüketimin azalması ve TL maliyetinin yüksek olması, ithalatı azaltarak cari açıkta düzelme sağlar.

Geçmiş yıl zararları, enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Bu düzeltme sonucunda belirlenen geçmiş yıl zararı, zarar olarak kabul edilmez.

Belarus para birimi değersiz olarak kabul edilmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Ekonomik ve siyasi istikrarsızlık: Geçmişte Belarus rublesi, ekonomik ve siyasi dalgalanmalar nedeniyle önemli değer kayıpları yaşamıştır. 2. Yüksek enflasyon: Ülkede nispeten yüksek bir enflasyon oranı vardır, bu da para biriminin satın alma gücünü azaltır. 3. Döviz kuru kontrolleri: Hükümet, döviz kuru kontrolleri ve diğer önlemleri uygulayarak para birimini istikrara kavuşturmaya çalışsa da, bu çabalar sınırlı kalmıştır. 4. Dış ekonomik bağımlılık: Ekonominin büyük ölçüde Rusya'ya yapılan ihracata bağımlılığı, Belarus rublesinin değerini olumsuz etkiler.

2025 yılı Temmuz ayında asgari ücrete zam yapılıp yapılmayacağı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücrete ara zam konusunun henüz gündemde olmadığını belirtmiştir. Ancak, olası bir zam durumunda şu tür ifadeler kullanılabilir: "Asgari ücrete zam müjdesi!" "Asgari ücrette artış bekleniyor!" "Temmuz ayında asgari ücrete ek zam gelebilir!" Resmi açıklamalar ve güncel haberler için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın duyurularını takip etmek önemlidir.

Enflasyonist risk, genellikle enflasyon oranı ve enflasyon endeksleri kullanılarak ölçülür. İşte bazı yöntemler: 1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Belirli bir mal ve hizmet sepetinin fiyat seviyesindeki yüzde değişimi ölçer. 2. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): Yerli üreticilerin ürünleri için aldıkları fiyatlardaki ortalama değişiklikleri ölçer. 3. Temel Enflasyon: Gıda ve enerji gibi dalgalı kalemleri hariç tutarak enflasyonun daha istikrarlı bir ölçüsünü sağlar. 4. GDP Deflatörü: Bir ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GDP) içinde yer alan tüm mal ve hizmetlerin fiyatlarını yansıtan daha geniş bir ölçüdür. Ayrıca, merkez bankalarının faiz oranları ve para politikası ayarlamaları da enflasyonist risklerin ölçülmesinde önemli bir rol oynar.

2 ay üst üste enflasyonun yüzde kaç olması gerektiği, memur zammının kesinleşmesi için gerekli değildir. Memurların maaşlarına yansıyacak olan enflasyon farkı, her 6 aylık dönem sonunda açıklanan enflasyon oranlarına göre belirlenir. 2025 yılı Temmuz ayı memur zammı için, Ocak ve Şubat ayı enflasyon oranları dikkate alınarak ilk enflasyon farkı hesaplanmıştır. Ancak, kesin zam oranı Haziran ayı da dahil olmak üzere tüm 6 aylık dönemlerin enflasyon oranlarının açıklanmasının ardından belirlenecektir. Haziran ayı enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından, 6 aylık enflasyon farkı %10,06 olarak belirlenmiştir.