Doçentlik

Doçentlik başvurusunda tek yazarlı yayın yapmak için, başvurulan tarihe kadar basılı veya dijital formatlarda resmi olarak yayımlanmış bir makale gereklidir. Eğitim Bilimleri, Filoloji, Güzel Sanatlar, Hukuk, İlahiyat ve Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler gibi alanlarda, tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alır. Doçentlik başvurusunda bulunacak adayların, Üniversitelerarası Kurul'un (ÜAK) resmi internet sitesindeki güncel kriterleri kontrol etmeleri önerilir.

Scopus ve alan indeksi aynı değildir. Scopus, dergilere ilişkin istatistiksel veriler içeren bir endekstir. Örneğin, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın doçentlik başvurusu için kabul ettiği alan indeksleri arasında ProQuest Veri Tabanları, EBSCO Veri Tabanları, EconLit, DOAJ, EconPapers, Index Copernicus gibi indeksler bulunmaktadır. Özetle, Scopus bir indeks iken, alan indeksleri farklı dergilerin taranması gereken indeks koleksiyonunu ifade eder.

Profesör ataması için doçentlik sonrası en az beş yıl çalışılmış olması gereklidir. Bu süre, doçentlik unvanını aldıktan sonra, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında geçirilmelidir.

Doktoradan sonra doçentlik sürecinin ne kadar süreceği, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 2 ila 6 ay arasında değişmektedir. Süre, sunulan dosyanın durumu ve jürinin yoğunluğu gibi faktörlere bağlı olarak uzayabilir.

Hayır, akademisyenler doktora almadan doçent olamaz. Doçent olabilmek için, adayın doktora ya da tıpta uzmanlık derecesi aldıktan sonra, lisansüstü çalışmalarına bağımlı kalmadan çalışma yapabildiğini ispat etmesi gerekir.

Anayasa Mahkemesi'nin Esma Yıldız kararı, 3 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan ve başvuru numarası 2020/14629 olan bir karara ilişkindir. Bu karar, doçentlik müracaatının, kamu görevinden ihraç edilme gerekçesiyle iptal edilmesi nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

Doçentlik başvurularında dikkate alınan atıf indeksleri şunlardır: SCI-Expanded (Science Citation Index Expanded); SSCI (Social Sciences Citation Index); AHCI (Arts & Humanities Citation Index); ESCI (Emerging Sources Citation Index); SCOPUS; TR Dizin. Ayrıca, Book Citation Index (BKCI) kapsamındaki kitaplarda yapılan atıflar da puanlamaya dahildir. Doçentlik başvurusu yaparken, ilgili indekslerde taranan dergilerde yayımlanan makalelere ve yapılan atıflara dikkat edilmelidir.

ÜAK alan indekslerine bakmak için Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın (ÜAK) web sitesindeki "Doçentlik Başvuru Şartları" belgelerine başvurulabilir. Örneğin, "Eğitim Bilimleri" temel alanı için 2022 Ekim dönemi başvuru şartlarına göre, alan indeksleri arasında "ISI Database'e giren eğitimle ilgili indeksler: Australian Education Index, British Education Index, Journals Indexed in ERIC, Education Full Text (H. W. Wilson) Database Covarage List" yer almaktadır. Her öğretim elemanı, kendi temel alanına ait ÜAK Doçentlik Başvuru Şartları belgesine göre alan indekslerini kontrol etmelidir.

Evet, alan indeksleri kaldırılmıştır. Yükseköğretim Kurulu’nun 15.06.2023 tarihli 10 sayılı oturumunda alınan 2023.10.183 sayılı kararı ve Üniversitelerarası Kurul’un 09.08.2023 tarihli duyurusu doğrultusunda, doçentlik başvurularında kabul edilen indeksler yalnızca AHCI, ESCI ve Scopus olarak tanımlanmıştır.

Başvuru iptal edildikten sonra tekrar başvuru yapma süresi, başvurunun yapıldığı alana ve iptal nedenine bağlı olarak değişir. Kredi başvurusu: Reddedilen bir kredi başvurusu genellikle 180 günde silinir. İş veya staj başvurusu: Başvuru, eksik belgeler veya yanlış bilgiler nedeniyle iptal edildiyse, eksiklikleri giderip yeni bir başvuru yapılabilir. Vatandaşlık başvurusu: Reddedilen bir vatandaşlık başvurusu için iptal davası açılırsa, dava süreci devam ederken yeni başvuru yapma hakkı korunur. Başvurunun iptal edilmesi durumunda, ilgili kurumun müşteri hizmetleri veya web sitesi üzerinden iptal nedeni hakkında bilgi alınabilir.

Defter-Beyan Sistemi (DBS) başvurusu yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. İnternet üzerinden başvuru: defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapılabilir. 2. Şifre alımı: DBS web sitesi üzerinden yapılacak başvurular için vergi dairesine başvuru yaparak şifre alınmalıdır. 3. Başvuru formu doldurma: İVD (İnternet Vergi Dairesi) kullanıcı kodu ve şifresi ile sisteme giriş yapıldıktan sonra, "Başvuru" butonuna tıklanarak gerekli bilgiler girilir ve başvuru tamamlanır. Doğrudan Borçlandırma Sistemi (DBS) başvurusu için ise ilgili bankanın şubesine başvurulması gerekmektedir.

Alan indeksi ÜAK, "Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı (ÜAK) tarafından hazırlanıp Yükseköğretim Kurulunca onaylanan, doçentlik başvurusu için kabul edilen indeksleri ifade eder. 2024 yılı itibarıyla, doçentlik başvuru kriterlerinde alan endeksi ifadeleri yerine ESCI, AHCI, Scopus ve SPORT Discus endeksleri tanımlanmıştır. Alan indekslerine örnek olarak, Sociological Abstract, Psychological Abstract, Library and Information Science Abstract, ERIC, Index Medicus/Medline, PUBMED, Geobase, PsycInfo, Chemical Abstracts, Food Sciences and Technology Abstracts, MathSci, Biological Abstract, CAB, Engineering Index verilebilir.

Doçentlik jürisi, Doçentlik Komisyonu tarafından belirlenir. Sürecin adımları şu şekildedir: 1. Jüri Üyelerinin Belirlenmesi: - Her aday için, başvurulan bilim veya sanat alanı göz önünde bulundurularak, beş asıl ve iki yedek üyeden oluşan bir jüri kurulur. - Adayın bilim alanında yeterli jüri üyesi yoksa, jüri üç asıl ve bir yedek üyeden oluşturulur. - Jürinin üç kişi olarak teşekkül ettirilememesi halinde, en yakın bilim veya sanat alanından tamamlanmak suretiyle üç asıl ve bir yedek üyeden jüri oluşturulur. 2. Jüri Bilgilerinin Adaylara Bildirilmesi: - Adaylar, kendilerine atanan jüri üyelerini Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden "Aday Bilgi Açıklama" menüsünden görüntüleyebilir. 3. Jüri Üyelerinin Görevlendirilmesi: - Jüri üyeliği görevi ve jüri bilgileri, elektronik ortamda erişime açıldıktan beş gün sonra ilgililere tebliğ edilmiş sayılır. Jüri üyeleri, bir yükseköğretim kurumunda kadrolu veya sözleşmeli olarak görev yapan profesörler arasından atanır.

Hayır, 90 puan doçentlik için yeterli değildir. Mart 2024'ten itibaren geçerli olan yeni doçentlik kriterlerine göre, adayların başvuru sırasında toplamda en az 100 puan toplamaları gerekmektedir.

Doçentlik jüri raporu, adayın akademik yeterliliklerini değerlendirmek için aşağıdaki adımları izleyerek yazılmalıdır: 1. Başlangıç Bilgileri: Raporun başında, jüri üyeleri ve başvuran aday hakkında temel bilgiler yer almalıdır. Bu bilgiler şu şekilde olmalıdır: Adayın adı, soyadı ve başvurduğu bölüm/program. Jüri üyelerinin isimleri ve akademik unvanları. Başvuru tarihi ve raporun yazılma tarihi. 2. Adayın Akademik Geçmişi: Bu kısımda, adayın: Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi. Akademik pozisyonları ve görevleri. Eğitim verdiği dersler. Akademik başarıları ve ödülleri gibi bilgileri bulunmalıdır. 3. Yayınlar ve Bilimsel Çalışmalar: Adayın yayınlarının sayısı ve niteliği, yayınların dergi veya kitaplarda yer alıp almadığı ve adayın yaptığı araştırmaların alanındaki katkıları ele alınmalıdır. 4. Eğitim ve Öğretim Deneyimi: Adayın ders verdiği konular ve seviyeler, öğrencilerle olan etkileşimi ve öğretim tarzı değerlendirilmelidir. 5. Adayın Alanındaki Katkıları: Adayın katıldığı akademik seminerler, kongreler ve diğer etkinlikler, düzenlediği veya katkı sağladığı projeler incelenmelidir. 6. Değerlendirme ve Karar: Jüri üyeleri, adayın doçentlik unvanını kazanıp kazanamayacağına dair nihai değerlendirmelerini yapmalıdır. Rapor, objektif bir değerlendirme içermeli, somut kanıtlarla desteklenmeli ve akademik bir dilde yazılmalıdır.

Doçentlik ders yükü muafiyeti bulunmamaktadır. Öğretim elemanları, haftalık ders yüklerini tamamlamakla yükümlüdür.

2025 yılı için ulusal makale puanı, 20 puandır. Ancak, puanlama sistemleri zaman zaman değişebileceğinden, güncel bilgiler için ilgili kurumların resmi web sitelerini kontrol etmek önemlidir.

Necmettin Erbakan'ın ilk doçentlik tezi, "Dizel motorlarda püskürtülen yakıtın nasıl tutuştuğunun matematiksel izahı" üzerinedir. 1953 yılında Türkiye'ye dönen Erbakan, 27 yaşında doçent unvanını almıştır.

Doçentlik hesaplama için aşağıdaki çevrimiçi araçlar kullanılabilir: docent.com.tr. atasoyweb.net. docentlikpuanhesaplama.com. kemalsahin.com. Doçentlik başvurusu yaparken, YÖK tarafından belirlenen şartlara uygun eserlerin puanlamaya dahil edilmesi ve birbiriyle ilişkili eserlerin aynı anda eklenmemesi gerekir. Doçentlik başvuru süreci ve puan hesaplama hakkında daha detaylı bilgi için Üniversitelerarası Kurul'un (ÜAK) resmi web sitesi ziyaret edilebilir.

Jüri ücreti, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında belirli görevlerde bulunan öğretim üyelerine ödenir. Jüri ücreti almaya hak kazanan kişiler: Doçentlik sınav jürileri: Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılan doçentlik sınavlarında jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerine. Atama jürileri: Aynı kanunun 23, 25 ve 26. maddeleri uyarınca oluşturulan yardımcı doçent, doçent ve profesör atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerine. Jüri ücreti miktarı, yapılan göreve göre değişiklik gösterir: Doçentlik sınav jürilerinde görev alan öğretim üyelerine, 4500 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı kadar ödeme yapılır. Yardımcı doçent, doçent ve profesör atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerine, 3000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı kadar ödeme yapılır. Bir kişiye bir yılda en fazla 6 jüri üyeliği ücreti ödenebilir.