Deyişler

"Kınıfır bedrenk olur" ifadesi, karanfilin solduğunda veya öldüğünde aldığı hale atıfta bulunur. Urfa şivesinde kullanılan "kınıfır" kelimesi, karanfil anlamına gelir. Bu ifade, aynı zamanda "karanfil koyu ve açık kirlimsi renge sahiptir" şeklinde de yorumlanabilir. "Kınıfır bedrenk olur" ifadesi, "Urfa'ya Ait Bir Türküde" geçmektedir. Türküdeki ifadelerin anlamı, kişisel yorumlara açık olup, bilimsel bir açıklaması bulunmamaktadır.

"A dengi" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "dengi" kelimesinin bazı anlamları şunlardır: Sersem, dengesiz, akılsız, dalgın. Kafa dengi, görüş ve anlayışları birbirine uymuş kimselerden her biri. Denk olan(lar).

Kayıkçı kavgası, Türk Dil Kurumu'na göre "sonucu olmayan, bıktırıcı münakaşa" anlamına gelen bir deyimdir. Bu deyim, İstanbul'daki kayıkçılar üzerinden kültürümüze katılmıştır. Günümüzde ise bu deyim, bir fikir tartışmasının aslında göstermelik olduğunu anlatmak için kullanılır.

Birinin üzerinde tesir bırakmak, etki bırakmak anlamına gelir. Örnek cümle: "Bu sözler, Mebrure'nin üzerinde derin ve kuvvetli bir tesir bıraktı".

"Pıtı pıtı" ifadesi, TDK'ye göre zorlukla, yavaş yavaş anlamına gelen bir zarftır. Ayrıca, "o piti piti" şeklinde başlayan bir çocuk tekerlemesi de bulunmaktadır.

"Kes artık be!" ifadesi, birine bir şeyi yapmayı bırakması için yapılan bir çağrıdır. Bu ifade, İngilizce'de "stop it", "knock it off" veya "can it" gibi ifadelerle eşdeğerdir. Ayrıca, "kes" kelimesi bıçak, makas gibi bir araçla bir şeyi ikiye ayırmak, parçalamak, doğramak; susmak; geçişi önlemek gibi anlamlara da gelir.

"O kadar yakın ama bir o kadar da uzak" ifadesi, bir şeyin hem çok yakın hem de aynı zamanda çok uzak olması durumunu tanımlar. Bu ifade, farklı bağlamlarda kullanılabilir: Fiziksel yakınlık: Bir kişinin bir ormana veya doğaya çok yakın olması, ancak tam olarak içinde bulunamaması durumu. Duygusal uzaklık: Birine çok yakın hissedilirken aslında soyut bir mesafenin olması.

"Vakitli çaldılar beni" ifadesi, Aşık Mahzuni Şerif'in "Buldular Beni" türküsünde geçen bir dizedir. Bu dize, şu şekilde açıklanabilir: Kaçış ve bulunuş. Toplum baskısı. Ayrıca, Uğur Canbolat'ın "Vakitli Vakitsiz Çaldılar Beni" başlıklı yazısında bu dize, kalp ve iman hırsızlığı ile toplumun bireyi şekillendirmesi ve baskılaması bağlamında ele alınmıştır.

"Balık etli", ne zayıf ne de şişman, ele avuca gelen dolgun bir vücuda sahip bayanlar için kullanılan bir sıfattır. Ayrıca, balık etli ifadesi, balık burcu olan kişiler için de kullanılabilir. Balık burcu, özgün, iyimser, sanatçı, merhametli ve bilge olarak tanımlanır. "Balık etli" ifadesi, bazen şişman kadınları yumuşatmak amacıyla da kullanılabilir.

"İt halleşen kız" ifadesi, Türkçe'de yaygın olarak kullanılan bir deyim değildir ve belgelerde bu ifadeye dair bir bilgi bulunmamaktadır. "It girl" ifadesi, 1900'lerde Hollywood'da ortaya çıkmış olup, çabasız bir çekiciliğe sahip, genç ve güzel kadınlar için kullanılır. "Halleşmek" ise, iki veya daha fazla kişinin anlaşma sağlamak amacıyla bir araya gelerek konuşması veya tartışması anlamına gelir. Eğer bu ifade bir bağlamda kullanılıyorsa, daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

"Sapına kadar kalın" ifadesi, "tam anlamıyla, bütünüyle" anlamına gelir.

"Şadıman olsun" ifadesi, "sevinçli ve neşeli olsun" anlamına gelir.

"Defo vermek" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, "defo" kelimesinin anlamı hakkında bilgi verilebilir. Defo, TDK'ye göre "kusur, özür, bozukluk" anlamına gelen bir isimdir. Ayrıca, "defo" kelimesinin "gribim var" anlamında kullanılan gayriresmî bir kısaltma olarak da kullanıldığı bilinmektedir.

Şom ağızlı, Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre "sürekli kötü şeylerden söz eden ve sözlerinin uğursuzluk getireceğinden korkulan kimse" anlamına gelir. Ayrıca, bu deyim "kötümser, olayları devamlı kötüye yoran kimse" olarak da tanımlanır.

"Gülücük atmak" ifadesi, birine gülümsemek anlamına gelir.

"Yavaş yavaş sokmak" ifadesi, İngilizce'de "ease in" olarak çevrilebilir ve genellikle bir şeyi nazikçe, adım adım yerleştirmek anlamına gelir. Ayrıca, bu ifade cinsel bağlamda kullanıldığında, yavaş bir cinsel ilişkiyi ifade edebilir. Ancak, ifadenin tam anlamı kullanıldığı bağlama göre değişebilir.

"Kör Talih" ifadesi, kötü kader anlamına gelir.

Eli belinde motifi, Türk halı ve kilim sanatında sıkça kullanılan bir dişi figürdür ve annelik, doğurganlık ve verimlilik sembolü olarak kabul edilir. Bu motifin diğer anlamları şunlardır: Bereket ve neşe. Kadının sinirli, gururlu, dik başlı veya kendine güvenen hali. Eli belinde motifinin kökeni ve anlamı üzerine farklı görüşler bulunmaktadır; bazı araştırmacılar bunun Anadolu'daki Ana Tanrıça kültüyle ilişkili olduğunu savunurken, diğerleri bunu basit bir şekil-zemin ilişkisi olarak değerlendirmektedir.

Kırk Haramiler, doğruluk için "haram" yerler.

"Hakk'ın rahmetine kavuşmak" deyimi, bir kişinin öldüğünü veya vefat ettiğini ifade etmek için kullanılır.