Denizbilim

Denizde fırtınanın kaç metre dalga oluşturabileceği, fırtınanın şiddetine ve diğer koşullara bağlı olarak değişir. Örneğin, 2025 yılında Batı Karadeniz'de etkili olan fırtınada dalga boyu 4 metreye ulaşmıştır. Daha şiddetli fırtınalarda dalga boyları 6-8 metre veya daha fazla olabilir. Fırtına dalgalarının yüksekliğini kesin olarak belirlemek için yerel hava durumu raporlarını ve uzman değerlendirmelerini takip etmek en doğru yaklaşım olacaktır.

Gölün derinliğini ölçmek için kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Batometre (iskandil). Yankı sondaları veya sonar cihazları. Akustik doppler akım profilleyicileri (ADCP'ler). Kapasitans veya basınç sensörleri. Ağırlıklı ip veya sırık. Ayrıca, GPS ve ivmeölçerler gibi sensörler içeren akıllı telefon uygulamaları da su derinliğini tahmin etmek için kullanılabilir. Su derinliği ölçümlerinde gelgit seviyeleri dikkate alınmalı ve ölçümler buna göre ayarlanmalıdır.

Denizlerdeki çukurlara "derin deniz çukurları" veya "okyanus hendeklerinin" denir. Okyanus hendeklerinin bazı örnekleri: Mariana Çukuru (Challenger Çukuru); Tonga Çukuru; Filipinler Çukuru; Kuril-Kamçatka Çukuru.

Okyanusun en derin yeri olan Mariana Çukuru'nun yüzde kaçının keşfedildiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, genel olarak okyanusların sadece yüzde 5'inin keşfedildiği bilinmektedir.

En derin su katmanı, Antarktika Tabaka Suyu (ATS) olarak bilinir ve Güney Okyanusu'nda bulunur. Dünya'nın katmanları ise içten dışa doğru şu şekilde sıralanır: 1. Çekirdek (iç ve dış çekirdek). 2. Manto (magma). 3. Yer Kabuğu (litosfer). Bu bilgiler, su katmanları ile Dünya'nın katmanlarını karşılaştırırken, en derin su katmanının Dünya'nın katmanları arasında yer almadığını göstermektedir.

Okyanus katmanlarının oluşumunun birkaç nedeni vardır: Işık ve derinlik: Okyanuslar, ışığın ulaşabildiği derinliklere göre fotik (ışık alan) ve afotik (ışık almayan) olarak ikiye ayrılır. Yoğunluk ve sıcaklık: Farklı sıcaklık ve tuzluluk değerleri, okyanus sularının yoğunluklarını değiştirir ve bu da katmanların oluşmasına yol açar. Jeolojik süreçler: Okyanusal kabuğun yapısı, kıtasal kabuğa göre farklılık gösterir ve bu, okyanus tabanının katmanlı bir yapıya sahip olmasına neden olur.

Coğrafyada gelgit, Güneş ve Ay tarafından Dünya'ya uygulanan kütle çekimi sonucunda Dünya yüzeyindeki denizlerin seviyesinin değişmesi anlamına gelir. Kabarma ise gelgit sırasında suların yükselmesi ve deniz seviyesinin artması durumunu ifade eder. Gelgit olayı, günlük iki kez kabarma ve iki kez çekilme ile gerçekleşir. Gelgit, kıyıların şekillenmesinde de etkilidir. Gelgitin şekillendirdiği kıyı tiplerinden bazıları şunlardır: Watt tipi kıyılar; Haliç tipi kıyılar. Türkiye'nin çevresindeki denizler iç deniz olduğu için gelgit genliği azdır ve bu nedenle Türkiye kıyılarında gelgitin etkisi hissedilmez.

Derin su, genellikle 200 metre ve daha derin bölgeleri kapsar. Dünya'nın en derin noktası, Pasifik Okyanusu'ndaki Mariana Çukuru'dur ve yaklaşık 11.033 metre derinliğe sahiptir. Sondaj kuyuları ise 1000 metre ile 4000 metre arasında derinliğe sahip olabilir. Su kuyuları için ise 10 metreden daha derin kuyularda derin kuyu pompaları kullanılması önerilir.

Mariana Çukuru'nun en derin noktasında şunlar bulunmaktadır: Canlılar. Volkanik faaliyetler. Kirlilik. Mariana Çukuru'nun en derin noktası, yaklaşık 10.994 metre derinliğiyle Challenger Deep olarak adlandırılır.

Denizler ve okyanuslar arasındaki temel farklar şunlardır: Büyüklük: Denizler, okyanuslardan çok daha küçüktür. Konum: Denizler, genellikle kara ile okyanusun birleştiği alanlarda bulunur ve en azından kısmen karayla çevrelenmiştir. Bağlantı: Denizler, okyanuslarla direkt bağlantılıdır ve okyanus kolları olarak da adlandırılır. Derinlik: Çoğu zaman okyanuslar, denizlere göre daha derindir. Sıcaklık, dalgalar ve deprem etkileri: Okyanuslardaki sıcaklık daha yüksek, dalgalar daha uzun ve deprem etkileri çok daha kuvvetlidir. Ayrıca, Sargasso Denizi gibi istisnalar da vardır; bu deniz, kara ile çevrelenmemiş olup, etrafındaki akıntılarla tanımlanır. Güney Okyanusu da bir diğer istisnadır; bu okyanusun sınırları, kıtalar tarafından değil, Antarktika'yı çevreleyen Antarktika Kutup Çevresi Akıntısı ile belirlenir.

Delikli Koy'da dalgaların olmaması, konumun güneyden esen lodosa zaman zaman maruz kalmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, Delikli Koy'un bulunduğu bölgenin genellikle sakin olması ve büyük dalgaların görülmemesi de doğal bir özellik olarak değerlendirilebilir.

Hayır, okyanus bir deniz değildir. Okyanus, Dünya yüzeyinin yaklaşık %70,8'ini kaplayan, geniş bir tuzlu su kütlesidir. Deniz ise, genellikle bir okyanusa bağlı olan ve kısmen karayla çevrili daha küçük bir su kütlesidir.

Bloop, 1997 yılında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) tarafından Pasifik Okyanusu'nun güneyinde kaydedilen çok düşük frekanslı ve yüksek genlikli bir su altı sesidir. Bloop'un kaynağı hakkında çeşitli teoriler ortaya atılmıştır: Dev bir deniz canlısı: Başlangıçta, sesin devasa ve keşfedilmemiş bir deniz canlısına ait olabileceği düşünülmüştür. Buz depremi: 2011 yılında NOAA, sesin Antarktika'da gerçekleşen bir buz depremine ait olduğunu tespit etmiştir.

Denizlerin altındaki karanlık, 200 metre derinlikten itibaren başlar ve bu seviyede neredeyse hiç ışık yoktur. Denizlerdeki dalgalar ise iki ana kategoriye ayrılır: 1. Yüzey dalgaları: Çıplak gözle görülebilen dalgalar. 2. İç dalgalar: Farklı yoğunluktaki su katmanları arasında oluşan ve ancak özel ekipmanlarla tespit edilebilen dalgalar. Bu bilgiler, Kuran'da Nur Suresi 40. ayette geçen "dalga üstüne dalga" ifadesiyle ilişkilendirilir. Bu tür bilgilerin, insanın denizlerin derinliklerine dalmasını sağlayacak donanımların bulunmadığı bir dönemde verilmesi, Kuran'ın mucizelerinden biri olarak yorumlanır.

Okyanusun en derin yerlerine gidilmemesinin birkaç nedeni vardır: Muazzam basınç: Okyanusun derinliklerine inildikçe basınç artar ve bu basınç, insan vücudu için ezici olabilir. Zifiri karanlık: 1.000 metreden sonra güneş ışığı ulaşmaz ve görüş mesafesi neredeyse yoktur. Aşırı soğuk: Derin okyanuslar çok düşük sıcaklıklara sahiptir. Keşif zorlukları: Derin denizlerin ulaşılması ve incelenmesi son derece zordur. Bu nedenlerle, insanlar deniz tabanının sadece yaklaşık %20'sini haritalayabilmiştir.

Okyanusun dibindeki basınç, yüzeydeki basınçtan 1000 kat daha fazla olabilir. Örneğin, Atlantik Okyanusu'nun en derin kısmı olan Challenger Deep'te basınç 840 bar iken, Mariana Çukuru'ndaki Challenger Deep'te bu değer 1.000 bar veya daha fazla olabilmektedir.

Mariana Çukuru'nun üstüne çıkmanın ne gibi sonuçlar doğuracağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Mariana Çukuru'nun dibine inilmesi durumunda karşılaşılabilecek bazı zorluklar şunlardır: Yüksek basınç: Dip noktasındaki basınç, yeryüzündeki basınca göre yaklaşık 1100 kat daha fazladır. Düşük oksijen: Çukurun dibinde oksijen miktarı azdır. Düşük sıcaklık: Çukur, oldukça soğuk bir ortama sahiptir. Bu koşullarda hayatta kalmak mümkün değildir.

Gelgit genliği, yüksek su seviyesi ile alçak su seviyesi arasındaki düşey su seviyesi farkıdır. Gelgit genliği zamanı ise bir gelgit olayında en alçak su seviyesinden en yüksek su seviyesine geçiş zamanı veya en yüksek su seviyesinden en alçak su seviyesine geçiş zamanıdır. Gelgit genliği, sadece Ay’ın konumuna göre değişmez. Türkiye'nin çevresindeki denizler iç deniz olduğu için gelgit genliği azdır. Gelgit genliği ile ilgili bazı örnekler şu şekildedir: Doğu Arktik ve Grönland’in güney kıyıları boyunca ortalama gelgit genliği daha yüksektir; 2 ila 4 m arasında değişir. Arktik Bölge’de tespit edilen en şiddetli (okyanus) gelgit genlik değeri 12,3 m (Kanada Iqaluit’te) olarak rapor edilmektedir. Fundy Körfezi’nde ortalama 12 m’lik genlik değerlerine ulaşabilen gelgitler, özel astronomik koşulların oluşması durumunda 16 m genlik değerine de ulaşabilir.

Derin su, daha soğuk ve daha tuzlu olduğu için daha yoğundur. Yoğunluk, su kütlelerinin sıcaklık ve tuzluluk oranına bağlı olarak değişir. Sıcaklık: Soğuk su, sıcak suya göre daha yoğundur. Tuzluluk: Tuzlu su, tatlı suya göre daha yoğundur çünkü çözünmüş tuzlar su molekülleri arasındaki aralıkları doldurarak ünite hacim başına daha fazla kütle oluşturur.

Denizdeki beyaz ışığın nedeni, suyun içindeki hava kabarcıklarının ve kalsiyum karbonat partiküllerinin ışığı saçmasıdır. Deniz dalgaları oluşurken, rüzgârın etkisiyle su yüzeyinde hava kabarcıkları oluşur.