Darbe

1980 dönemi siyasi hikayesi, Türkiye'de yaşanan askeri darbeler ve sonrasındaki siyasi gelişmeler etrafında şekillenir. 12 Eylül 1980 darbesi, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmiş ve dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren liderliğinde yönetime el konulmuştur. Darbe sonrasında yaşananlar: - Türkiye Büyük Millet Meclisi feshedilmiş, siyasi partiler kapatılmıştır. - Sıkıyönetim ilan edilmiş, binlerce kişi gözaltına alınmış ve işkence görmüştür. - 1982 Anayasası hazırlanmış ve halk oylamasıyla kabul edilmiştir. - Ekonomi, 24 Ocak Kararları ile liberalleşmiş, özel sektörün teşviki ve ihracata yönelik politikalar benimsenmiştir. Darbenin sonuçları, Türkiye'nin siyasi yapısında uzun süreli değişikliklere yol açmış ve sivil toplumun gelişimine zemin hazırlamıştır.

1980 darbesini konu alan bazı filmlerin çekim yerleri: 1. "Dikenli Yol" filmi, İstanbul'un Fatih ilçesindeki Balat semti ve ayrıca Ankara, İzmir ve Gaziantep gibi şehirlerde çekildi. 2. "Bizim Hikaye" filmi, Karadeniz bölgesinde (Rize'nin Çamlıhemşin ilçesi, Trabzon ve Sinop) ve İstanbul'da çekildi.

Emel Aydan, 12 Eylül Darbesi sonrasında yetişkin ve erotik filmlerin yasaklanması nedeniyle film çekmeyi bırakmıştır.

Zincirbozan, 12 Eylül 1980 darbesi sonrası Türkiye siyasi tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Önemli olmasının bazı nedenleri: 1. Siyasetçilerin zorunlu ikameti: Darbenin ardından, Milli Güvenlik Konseyi tarafından bazı üst düzey siyasetçiler burada zorunlu ikamete tabi tutulmuştur. 2. Siyasi mekan: Zincirbozan, farklı partilerin yöneticilerinin bir araya gelerek ülkenin sorunlarını tartıştıkları ve gelecekte ortaklık yaptıkları bir mekan olarak dikkat çekmiştir. 3. Tarihî ve kültürel değer: Tesisin, boğazlardan geçen gemilerin füze başlıklı olup olmadığını tespit etmek amacıyla kullanılan bir radar üssü olması, tarihî ve kültürel bir miras olarak değerlendirilmektedir. 4. Müze önerisi: Eski askeri tesisin, restorasyonla bir demokrasi müzesi haline getirilmesi ve geçmişin acı hatıralarının gelecek kuşaklara aktarılması önerilmektedir.

Asaf Savaş Akat, 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında görevinden uzaklaştırılarak 1402'likler arasına katıldı.

İki darbe arasındaki dönemde (1960-1980) Türkiye'de yaşanan bazı siyasi gelişmeler şunlardır: 1. 27 Mayıs 1960 Darbesi: Demokrat Parti (DP) iktidarına son veren bu darbe, alt ve orta rütbeli subaylar tarafından gerçekleştirildi. 2. 12 Mart 1971 Muhtırası: Genelkurmay Başkanı ve üç kuvvet komutanının muhtırasıyla sivil hükümet istifaya zorlandı. 3. 12 Eylül 1980 Darbesi: Ülkenin uzun süre sıkıyönetim altında kalmasına ve anayasanın askıya alınmasına yol açtı. 4. 28 Şubat 1997 Postmodern Darbe: Türk Silahlı Kuvvetleri'nin etkisiyle Refah Partisi hükümeti istifaya zorlandı. Bu dönemde ayrıca, koalisyon hükümetleri ve siyasi istikrarsızlık da öne çıkan gelişmeler arasındaydı.

"Ankara Yazı Veda Mektubu" filmi, 12 Eylül Darbesi'nin ardından idam edilen ilk ülkücü olan Mustafa Pehlivanoğlu'nun hayatını konu almaktadır. Filmde, Mustafa Pehlivanoğlu'nun işlemediği bir suçu işkenceler sonucu itiraf etmeye zorlanması, hakkında verilen idam kararının ardından ailesinin onu cezaevinden kaçırmak için yaptığı planlar ve dönemin koşulları anlatılmaktadır.

Ayfer Tunç'un "Suzan Defter" romanı, 12 Eylül 1980 darbesinin insanların hayatında yarattığı kırılmaları ve yarım kalmış aşk öykülerini anlatır. Eser, iki ayrı insana ait günlüklerden oluşur. Romanın ana karakterleri Ekmel Bey ve Derya'dır. Kitapta, yanlış ilişkilerin insanlar üzerindeki etkisi, aile iletişiminin önemi ve farklı karakterdeki insanların ikili ilişkileri gibi konular işlenir.

30 Eylül 1965'te Endonezya'da 30 Eylül Hareketi adlı bir grup subay ve Endonezya Komünist Partisi üyeleri, 6 generali öldürerek darbe teşebbüsünde bulundu. Bu olayların ardından dönemin askeri istihbarattan sorumlu subayı Suharto darbe yaparak Sukarno yönetimini devirdi.

Gül Erdost'un eşi İlhan Erdost, 12 Eylül 1980 darbesi sonrası Mamak Cezaevi'nde işkence görerek hayatını kaybetti.

Ziverbey Köşkü'nde, 12 Mart 1971 darbesi döneminde, aydınlar, gazeteciler, devrimci subaylar ve öğrenci liderleri kaldı ve işkence gördü. Bu kişiler arasında İlhan Selçuk, İlhami Soysal, Emekli General Celil Gürkan, Emekli Kurmay Yarbay Talat Turhan ve Atilla Özsever bulunmaktadır.

Bâb-ı Âli Baskını, 23 Ocak 1913 tarihinde İttihat ve Terakki üyelerinin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki hükûmet binası Bâb-ı Âli'yi basarak gerçekleştirdiği askeri darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır.

Türkiye'de 8 darbe girişimi gerçekleşmiştir: 1. 27 Mayıs 1960 Darbesi. 2. 22 Şubat Ayaklanması. 3. 12 Mart 1971 Muhtırası. 4. 12 Eylül 1980 Darbesi. 5. 28 Şubat 1997 Süreci. 6. 27 Nisan 2007 E-Muhtırası. 7. 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi.

Celal Şengör'ün, 2012 yılında 32. Gün programında Besim Tibuk'a verdiği cevapta iki ana konu ele alınmıştır: 28 Şubat süreci ve askeri müdahale. Şengör, hükümetin görevini yerine getirmediğini savunarak, askerin müdahalesinin gerekliliğini vurgulamıştır.

Cemal Abdunnasır, iktidara 1952 Mısır Devrimi ile geldi. Süreç şu şekilde gelişti: 1. Abdunnasır ve arkadaşları, İngiliz egemenliğine ve krallık yönetimine son vermek amacıyla Hür Subaylar Hareketi'ni kurdular (1949). 2. 23 Temmuz 1952'de bu hareket, darbeyle yönetime el koydu. 3. Ocak 1953'te siyasi partiler kapatıldı ve Özgürlük Birliği adlı yeni bir parti devlet içinde çekirdek örgütler kurdu. 4. Haziran 1953'te Cumhuriyet ilan edildi ve İngilizlerle Süveyş Kanalı bölgesinin boşaltılmasını öngören bir antlaşma imzalandı. 5. 1954 ilkbaharında Necib'in görevden alınmasına yol açan iç çekişmelerden sonra Abdunnasır, başbakanlık görevini üstlendi.

"Güneşi Beklerken Simitçi" filmi, 12 Eylül darbesinin yaşandığı gece haksız yere tutuklanıp hapse atılan Zeynel'in hikayesini anlatıyor. Filmde, Zeynel'in tutuklanması ve sonrasında yaşanan olaylar gerçek bir hikayeden uyarlanmıştır.

Doğan Avcıoğlu, 12 Mart 1971 muhtırasından sonra, 9 Mart 1971 darbe teşebbüsünde "orduyu başkaldırmaya teşvik" suçlamasıyla hapse girdi.

1980 yılında Türk sinemasında yaşanan bazı önemli gelişmeler şunlardır: 12 Eylül Darbesi: Darbe sonrası sansür ve baskılar nedeniyle sinema sektörü yavaşlama dönemine girdi. Film Sayısında Düşüş: 1970'li yıllara göre film sayısı ciddi şekilde azaldı ve 60 filmi zor çekilir hale geldi. Video Kültürü: Video gösterim cihazlarının çoğalması ve yabancı şirketlerin Türkiye'de temsilcilik açması, Türk sinemasının ekonomik olarak büyük kayıplar yaşamasına yol açtı. Yeni Film Türleri: Arabesk filmler ve toplumsal olaylara değinen müzikli filmler yaygınlaştı. Önemli Yapımlar: Sinan Çetin'in "Bir Günün Hikayesi" ve Ömer Kavur'un "Ah Güzel İstanbul" gibi filmler bu dönemde çekildi.

Zıpkında lastiğin şişmesinin nedeni, karkas tellerinin darbe almasıdır.

Cemal Gürsel, Türkiye'nin dördüncü cumhurbaşkanı oldu 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra, Milli Birlik Komitesi'nin ülkeyi yönetmeye başlamasıyla. Gürsel, askeri yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı ve TBMM'nin yeniden açılmasından sonra cumhurbaşkanlığına seçildi.