Çek

Çek hesap numarası (CHN), çekin sol alt köşesinde yer alır. 16 haneli olan çek hesap numarası, banka hesap numarasını temsil eder ve çekin ödeneceği bankayı ve hesabı tanımlamak için kullanılır. Çek hesap numarasını, çekin ön yüzünde veya arka yüzünde de bulmak mümkündür. Ayrıca, karekodlu çeklerde çek hesap numarasına, çek üzerindeki karekod okutularak da ulaşılabilir.

Tacir Çeki: Tacirler (ticari işletme sahipleri) kullanabilir. Esnaf ve sanatkârlar, tacir odalarına kayıtlı olmaları ve tacir çeki hesabı açtırmaları durumunda tacir çeki kullanabilirler. Tacir Olmayan Çeki: Tacir olmayan kişiler kullanabilir. Esnaf ve sanatkârlar, tacir olmayan çek hesabı açtırarak bu çeki kullanabilirler. Önemli Noktalar: Tacir olmayan kişilerin tacir çeki düzenlemesi yasaktır ve bu durum cezai yaptırımlara yol açabilir. Tacir, ticari işletmesi ile ilgili olmayan işlemler için tacir çeki kullanamaz.

Ciro yapan keşideci, çek düzenleyen ve ödeme yükümlülüğünü devam ettiren kişidir. Ciro, bir çekin üzerindeki hakların başka bir kişiye devredilmesi işlemidir. Keşideci, aynı zamanda "ciro edilen" olarak da adlandırılabilir, çünkü ciro yoluyla çeki elde eden son taraf, çek bedelini tahsil eder.

3167 sayılı kanun, "Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun"dur. Bu kanun, çek kullanımı hakkındaki esasları, çek hamillerinin korunmasına dair tedbirleri ve uygulanacak müeyyideleri düzenler. 3167 sayılı kanun, 14/12/2009 tarihli ve 5941 sayılı Kanunun 9. maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.

Zamanaşımı süresi dolduktan sonra çek tahsil edilemez. Türk Ticaret Kanunu'na göre, çekte zamanaşımı süresi, ibraz süresinin bitiminden itibaren 3 yıldır. Zamanaşımına uğramış çek, kambiyo senedi vasfını yitirir ve genel haciz yolu ile takip yapmak mümkün olmaz.

Hayır, çekte keşideci ve lehtar aynı kişi olamaz. Keşideci, çeki düzenleyen ve imzalayan kişidir; lehtar ise çeki elinde bulunduran ve tahsil edecek olan kişidir.

Tapu satış bedeli çek ile ödenebilir, ancak bu yöntem bazı riskler taşır. Çek ile ödeme yapıldığında, alıcının çekin geçerliliğini kontrol etmesi ve satıcının çekin bankada ödenmesini beklemesi gerekir. Ayrıca, Yargıtay'ın bir kararına göre, satış bedeline karşılık çek verilmesi, bedelin ödendiği anlamına gelmez.

Hayır, çekin ibraz süresi uzatılamaz. Türk Ticaret Kanunu'nun 796. maddesinde düzenlenen çek ibraz süreleri hak düşürücü sürelerdir.

Çekte ödenmeme protestosu yapmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İbraz Süresi: Çek, keşide edildiği tarihten itibaren 10 gün içinde ibraz edilmelidir. 2. Protesto Süresi: Çek karşılıksız çıktığında, hamil tarafından 10 gün içinde protesto edilmelidir. 3. Noter Aracılığıyla: Protesto, noterlikçe düzenlenmelidir. 4. İçerik: Protesto belgesinde, çekin ödeme gününü izleyen iki iş günü içinde çekilmesi gerektiği belirtilmelidir. Örnek Senaryo: - Çek, 10 Ocak 2025 tarihinde keşide edildiyse, 20 Ocak 2025 tarihine kadar ibraz edilmelidir. - Çek karşılıksız çıktıysa, 21 Ocak 2025 tarihine kadar protesto edilmelidir. Önemli Not: Protesto işleminin yasal düzenlemelere ve prosedürlere uygun olması gerekmektedir.

Yetkili hamil, çek veya bono gibi kıymetli evrakta şu kişilerden biri olabilir: Hamiline yazılı çek veya bonoda: Çeki elinde bulunduran kişi. Emre yazılı çekte: En son ciro kendisine yapılmış olan kişi. Nama yazılı çekte: Üzerinde adı bulunan veya en son tarihli temlik sözleşmesini ibraz eden kişi. Ayrıca, TTK'nın 702. maddesine göre, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde, yetkili hamil sayılır. Çek keşidecisi (çeki hazırlayan kişi) ise yetkili hamil olamaz.

Çek göndermek için kullanılabilecek bazı uygulamalar şunlardır: Deniz’e Çek Gönder: DenizBank'ın mobil uygulaması üzerinden, faturalı çekin fotoğrafı çekilerek veya üzerindeki karekod okutularak başvuru yapılabilir. Cebe Gönder ATM'den Çek: Kuveyt Türk Mobil uygulaması üzerinden, alıcı kişinin cep telefonu numarasına para gönderilebilir ve bu para tüm Kuveyt Türk ATM'lerinden kart kullanılmadan çekilebilir. Çek gönderirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar: Çekin üzerinde "çek" ibaresi, banka ismi, keşidecinin adı, soyadı ve imzası, düzenleme yeri gibi bilgilerin eksiksiz yer aldığından emin olunmalıdır. İleri tarihli ödeme taahhütlerinde firmanın güvenilirliği kontrol edilmelidir. Çekin vadesi geçmeden veya vade tarihinde banka gişelerinden tahsil edilebilir.

Hamiline çek ciro edilmez, sadece teslim edilmesi yeterlidir. Hamiline çeklerin devri için çek üzerindeki zilyetliğin (mülkiyetin) devri yani çekin teslimi şarttır. Ancak, uygulamada hamiline çekler de ciro edilerek devredilebilir, fakat bu işlem bir temlik (mülkiyet devri) anlamına gelmez.

Çekin arkasına ciro edilmezse, çek yalnızca orijinal hamil tarafından tahsil edilebilir ve devredilemez. Ciro yapılmayan çekler, sadece çek üzerinde adı yazılı olan kişiye ya da kuruluşlara ödeme yapılmasını sağlar. Ayrıca, ciro yapılmayan çeklerin tahsil edilmesi sürecinde, çekin üzerinde adı yazılı kişinin şahsen bankaya başvurması gerekeceğinden işlem süresi uzayabilir ve maliyetler artabilir.

Çizgili çek, bir çekin ön yüzüne birbirine paralel iki çizgi çizilerek düzenlenen bir çek türüdür. Genel çizgili çek: İki çizgi arasına hiçbir ibare konmamış veya “banka” kelimesi gibi bir ibare konmuşsa bu çek genel olarak çizilmiş demektir. Özel çizgili çek: İki çizgi arasına belirli bir bankanın ticaret unvanı yazılmışsa bu çek özel olarak çizilmiş demektir. Çizgili çekler, genellikle ibraz edene nakit olarak ödenmez; üzerindeki miktar banka hesabına aktarılır.

Türkiye İş Bankası'nda çek kullanımı için aşağıdaki seçenekler bulunmaktadır: Seyahat Çekleri (Travelers’ Cheque). Onaylı Çek (Certified Cheque). Yabancı Para Çekleri (FX Cheques). Çek kullanımı ve işlemleri hakkında daha fazla bilgi için İş Bankası'nın resmi web sitesi veya müşteri hizmetleri ile iletişime geçilmesi önerilir.

31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatılmış olan çek ibraz yasağı, 31 Aralık 2025 tarihine kadar geçerlidir. Buna göre, 31 Aralık 2023 tarihinden önce düzenlenmiş bir çek, üzerinde yazılı olan düzenleme tarihinden önce bankaya ibraz edilemeyecektir.

Hamiline çeki kimler kullanabilir? Hamiline çeki kullanabilecek kişiler şunlardır: Tacir statüsü taşıyanlar. Tacir statüsü taşımayanlar. Hamiline çek, üzerinde alacaklının adı yazılı olmayan, elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlayan bir çek türüdür. Hamiline çeklerin çalınma veya kaybolma riski daha yüksek olduğundan, çeklerin güvenli şekilde muhafaza edilmesi ve yalnızca güvenilir taraflarca kabul edilmesi önemlidir.

Çek affı kapsamında olan borçlar şunlardır: Karşılıksız çek borçları. Çek affı kapsamında olmayan borçlar ise şunlardır: Vergi borçları. İdari para cezaları. SGK prim ödemeleri. Çek affı ile ilgili güncel bilgiler için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın çalışmaları takip edilmelidir.

Evet, çekin ön yüzüne aval yazılabilir. Türk Ticaret Kanunu'na göre, keşideci imzası dışındaki çekin ön yüzüne atılan her imza aval şerhi sayılır. Aval, çek veya alonj üzerine "aval içindir" veya benzeri bir ibareyle yazılır ve aval veren kişi tarafından imzalanır.

Hayır, keşideci ve keşide tarihi aynı şey değildir. Keşideci, çek düzenleyen ve üzerinde adı yazan kişidir; çekin ödenmesini bankaya emreden kişidir. Keşide tarihi ise bir belgenin düzenlendiği tarihtir ve genellikle finansal belgelerde, özellikle çek ve senetlerde kullanılır.