Çek

Ciranta, çek tazminatından sorumlu olabilir, ancak bu sorumluluk belirli koşullara bağlıdır. Genel kural: Ciranta, çek bedelinin ödenmemesinden dolayı hamile karşı sorumludur ve bu sorumluluk "imzaların istiklali" ilkesi gereği kendi cirosuyla sınırlıdır. İstisnalar: Keşideci lehine aval verme: Ciranta, keşideci lehine aval vermişse, çek tazminatından sorumlu olur. İcra takibi: Ciranta, icra hukuk mahkemesine başvurarak çek tazminatı ile ilgili kısmın iptalini sağlayabilir; ancak diğer alacak kalemleri için icra takibi devam eder. Cirantanın, çek bedelini ödemesi halinde rücu hakkı, hamilin kötü niyetini veya imzanın sahteliğini ispatlayarak sorumluluktan kurtulma gibi hakları da vardır.

Düzeltme hakkı, karşılıksız çekin ibraz tarihini takip eden bir yıl içinde ancak iki defa kullanılabilir. Ancak, 1. düzeltme hakkının kullanılmaması durumunda çek yasağına girileceğinden 2. düzeltme hakkı söz konusu olmayacaktır. Cezaî düzeltme hakkının kullanımında ise herhangi bir sınırlama öngörülmemiştir.

Banko çeki, VakıfBank'tan ticari müşteriler alabilir. Başvuru için bankaya başvurulması gerekir ve başvuruda geçmiş finansal hareketler ile ticari kredi notu dikkate alınır. Banko çek hizmetinden yararlanmak için, tahsis edilen limit dahilinde, her bir çek yaprağı için farklı tutarlarda banka garanti tutarı belirlemek mümkündür.

Çek tazminatına ilişkin davalarda icra mahkemeleri yetkilidir. Ayrıca, çeke dayalı takiplerde yetkili icra dairesi, takip talebine ekli çeklerin düzenleme yerine, muhatap bankanın bulunduğu yere veya borçlunun ikametgâhına göre belirlenebilir. Somut hukuki durumlara çözüm için bir avukata danışılması önerilir.

İştira bedeli, ticaret hukukunda hisse senedi gibi menkul kıymetlerin satın alma fiyatını ifade eder ve genellikle nominal değer ile piyasa değeri arasında bir denge oluşturur. İskonto (iştira) kredisi ise çek veya senet gibi alacakların vadesinden önce nakde çevrilmesini sağlar. İskonto tutarı hesaplama formülü: İskonto Tutarı = Çekin Nominal Değeri x Faiz x Vade (gün) / 365. Hesaplamalara KKDF ve BMSV de dahil edilir. Örnek: 20.000 TL nominal değerli bir çek için, %10 faiz oranı ve 30 gün vade ile iskonto tutarı şu şekilde hesaplanır: İskonto Tutarı = 20.000 x 0,10 x 30 / 365 ≈ 1.634,92 TL. Ödenecek Toplam İskonto Kredisi: Ödenecek Toplam İskonto Kredisi = Çekin Nominal Değeri - İskonto Tutarı. Bu durumda: Ödenecek Toplam İskonto Kredisi = 20.000 - 1.634,92 ≈ 18.365,08 TL. İştira bedeli hesaplaması için bir finans uzmanına danışılması önerilir.

Ciro eden kişi, belirli koşullar altında ciroyu geri alabilir. Bu durum, "çizilmiş ciro" olarak adlandırılır. Cironun çizilmesi, imzanın silinmesi, üzerinin çizilmesi veya üzerine "geçersizdir", "iptal edilmiştir" gibi ifadelerin yazılması şeklinde olabilir. Ancak, çizilmiş ciro işlemi hukuki süreçler içerebilir ve her durumda mümkün olmayabilir.

Çekin muhasebe kaydı, çek işletmeye geldiğinde veya alındığında yapılır. 101 Alınan Çekler hesabının borç tarafına, işletmeye gelen çekler Türk Lirası cinsinden ve üzerindeki tutar kadar kaydedilir. Ayrıca, çek aşağıdaki durumlarda da muhasebe kaydına alınır: Tahsil için bankaya verildiğinde. Ciro edildiğinde. Karşılıksız çıktığında.

Karşılıksız çekten yatanların ne zaman çıkacağına dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Karşılıksız çek düzenleme suçu nedeniyle verilen hapis cezası, adli para cezasının ödenmemesi durumunda infaz edilir. Ayrıca, karşılıksız çek bedelini faiziyle birlikte ödeyen kişi hakkında, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilebilir. Süreçle ilgili doğru bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

Çekin Findeks'te görünmemesinin bazı nedenleri: Çekin dolaşımda olmaması. Teknik hatalar. Findeks sisteminde yaşanan geçici aksaklıklar veya hatalar, çekin sistemde görünmemesine yol açabilir. Çekin neden Findeks'te görünmediğini kesin olarak belirlemek için Findeks müşteri hizmetleri ile iletişime geçilmesi önerilir.

Çek ve bononun menkul kıymet olmamasının bazı nedenleri: Menkul kıymetlerin yatırım aracı olması: Menkul kıymetler, yatırım aracı olarak kullanıldığında değeri piyasada değişen ve alınıp satılabilen araçlardır. Ödeme aracı olmaları: Çek, bir ödeme aracıdır ve ödeme sürecini kolaylaştıran bir işlevi vardır. Devredilebilirlik: Menkul kıymetler kolayca alınıp satılabilirken, çek belirli şartlar altında devredilebilir ancak menkul kıymetlerin sahip olduğu alım satım gibi özelliklere sahip değildir. Ancak, bazı durumlarda çek, belirli bir süre içinde belirli bir kişi veya kurum tarafından nakde çevrilebileceği durumlarda, bir tür ticari senet gibi işlem görebilir.

Çek yazarken gün, ay ve yıl şeklinde düzenleme tarihi belirtilmelidir. Örneğin, "01.04.2025" şeklinde yazılabilir. İleri tarihli çek yazılabilir, ancak bu durumda çekin yalnızca üzerinde belirtilen tarihten sonra nakde çevrilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Evet, çekte keşide (düzenleme) tarihi ile vade tarihi aynı olabilir. Türk Ticaret Kanunu'na göre, çek görüldüğünde ödenir ve çekte vade olmaz.

"Çekte avalimdir" ifadesi, aval vermek anlamına gelir. Aval, bir kambiyo senedinin (çek veya senet) ödeme garantisidir; yani aval veren kişi, senedi ödeme garantisi altına alır. Avalin geçerli olabilmesi için, çek veya senedin ön yüzünde "aval içindir" veya eş anlamlı bir ifadeyle belirtilmesi ve aval veren kişi tarafından imzalanması gerekir.

Bloke çek, ibraz süresi dolduktan sonra bloke edilmiş paranın herhangi bir kısıtlaması yoksa, hesaba ya da keşideci tarafa iade edilir. İbraz süreleri: Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün. Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay. Çek, düzenlendiği ülkeden başka bir ülkede düzenlenmişse (düzenlendiği yer ve ödeme yeri aynı kıtadaysa) 1 ay. Farklı kıtalardaysa 3 ay.

Ciranta, çekte ciro işlemini yapan, yani çeki devreden kişidir. Ciranta, çekin üzerindeki tüm yükümlülükleri üstlenir ve çeki devrettiği kişinin çeki tahsil edememesi durumunda ödeme sorumluluğunu kabul eder. Ciranta, tam ciro, beyaz ciro veya tahsil cirosu gibi farklı türlerde ciro yapabilir. Tam ciro: Ciranta, çeki kimin lehine ciro ettiğini belirterek ciro yapar. Beyaz ciro: Ciro yapılırken, çekin kimin lehine ciro edildiği yazılmaz, sadece ciro edenin imzası atılır. Tahsil cirosu: Çekin sadece tahsil edilmesi için ciro edildiğini belirtir.

Vadeli ve vadesiz çek arasındaki temel fark, ödeme zamanlamasıdır: Vadesiz çek, düzenlendiği tarihte ödenmesi gereken çek türüdür. Vadeli çek, belirli bir vade tarihinde ödenmek üzere düzenlenir. Türk Ticaret Kanunu'na göre, her iki çek türü de düzenlendiği yerde 10 gün, farklı bir yerde ise 1 ay içinde bankaya ibraz edilmelidir.

Karşılıksız çek takastan birkaç gün sonra döner. Çekin takasa verilmesi ile hamilin eline ulaşması arasında birkaç gün olabilir. İbraz süresi ise çekin düzenlendiği yere ve ödeme yerine göre değişir: Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün içinde ibraz edilmelidir. Çek, düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde ibraz edilmelidir. Ödeme ve düzenleme yerleri farklı kıtalarda bulunuyorsa süre 3 ayı bulabilir. İbraz süresi, çekin üzerinde yazılı olan düzenleme tarihinin ertesi günü başlar ve son gün resmi tatile denk gelirse takip eden ilk iş günü esas alınır.

Hatır çeki, gerçek bir borç ve alacak ilişkisine dayanmadan, yalnızca kişisel ilişkiler veya finansman sağlamak amacıyla düzenlenen çeklerdir. Bu tür çekler “hatır” veya “hatren” ifadesiyle tanzim edilir ve ticari bir işlem veya mal alım-satımına dayanmaz. Hatır çeki, ticaret dünyasında sık sık kullanılsa da, taşıdığı riskler nedeniyle çok tavsiye edilmez. Hatır çekinin ödenmemesi durumunda, tüm sorumluluk çeki düzenleyen kişi üzerinde olacaktır.

Karşılıksız çekte savcılık, aşağıdaki işlemleri gerçekleştirir: Şikayet üzerine soruşturma başlatma. Kamu davasının düşmesi veya mahkumiyet kararının kaldırılması. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verme. Karşılıksız çek düzenleme suçuna ilişkin yargılamalar icra ceza mahkemelerinde yapılır.

Hayır, çekte 6 ay hapis cezası kalkmamıştır. 2024 yılı itibarıyla, karşılıksız çek düzenleme suçu nedeniyle 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına hükmedilebilir. Hapis cezası, adli para cezasının ödenmemesi durumunda uygulanır.