Çatalhöyük

Çatalhöyük ve Hacılar'ın benzerlikleri şunlardır: 1. Tarım ve Hayvancılık: Her iki yerleşim yerinde de tarım ve hayvancılık temel geçim faaliyetleriydi. 2. Toplumsal Yapı: İş bölümü ve uzmanlaşma belirtileri, her iki toplumda da geçim faaliyetlerinin daha verimli hale gelmesini sağlamıştır. 3. Buluntular: Her iki yerde de ev kalıntıları, kadın figürleri ve çakmak taşı ile bakırdan yapılmış aletler bulunmuştur. 4. Mimari: Evler tek katlı olup, eve giriş damdaki bir delikten merdivenle yapılmaktaydı. 5. UNESCO Dünya Mirası: Çatalhöyük, 2012 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alırken, Hacılar'daki buluntular da Çatalhöyük'tekilere büyük benzerlik göstermektedir.

Çatalhöyük'te insanların barınma şekli, kerpiçten yapılmış tek katlı ve dikdörtgen planlı evler şeklindedir. Evlerin özellikleri arasında: - Çatıdan giriş: Evlere çatıdaki bir açıklıktan ahşap merdivenle girilirdi. - İç mekan düzeni: Ana oda ve depo olarak kullanılan yan odalardan oluşur. - Duvar süslemeleri: Sıvalı duvarlar beyaza boyanır, üzerine sarı, kırmızı ve siyah tonlarda resimler yapılırdı. - Sokak yokluğu: Evler, aralarında boşluk bırakmadan birbirine bitişik olarak inşa edilmişti, bu nedenle sokaklarda yoktu.

Çatalhöyük'te yaklaşık 2.000 yıl boyunca insanların yaşadığı tahmin edilmektedir.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen oturan kadın heykelciği, Çatalhöyük uygarlığına aittir ve M.Ö. 6000 yıllarına tarihlenmektedir.

Çatalhöyük'te evlerin giriş kapısının damda olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Güvenlik: Evlerin bitişik olarak inşa edilmesi ve sokakların olmaması, dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı bir savunma mekanizması oluşturmak için damdan giriş yapılmasını sağlamış olabilir. 2. Ulaşım: Şehir içinde ulaşım evlerin damlarından sağlanıyordu, bu da şehirdeki hareketliliği kolaylaştırmış olabilir. 3. Dini İnançlar: Damların gökyüzüne daha yakın olduğu ve bu nedenle kutsal bir anlam taşıdığı düşünülmüş olabilir, bu da girişin damda olmasını tercih edilebilir kılmıştır.

Çatalhöyük'te iki harita bulunmaktadır: 1. 8200 yıllık harita: 1963 yılında Çatalhöyük kent planı olduğu anlaşılan ve dünyanın bilinen ilk haritası olarak kabul edilen bir harita ortaya çıkarılmıştır. Bu harita, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir. 2. Batı Höyük haritası: 1994 yılında yapılan yüzey taramalarında Bizans Dönemi'ne ait mezar çukurları bulunmuştur.

Çatalhöyük'te sosyal yaşam şu şekilde olurdu: 1. Toplumsal Yapı: Çatalhöyük'te sınıflı bir toplum düzeni yoktu, topluluk içindeki her bireyin eşit haklara sahip olduğu düşünülüyordu. 2. Barınma ve Mimari: Evler bitişik düzende inşa edilmiş ve tek girişleri damdan sağlanmıştır. 3. Beslenme ve Tarım: Buğday, arpa ve mercimek gibi tahılların tarımı yapılmış, ayrıca koyun ve keçi gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir. 4. Sanat ve İbadet: Evlerin duvarlarında resimler, hayvan figürlü sanatsal tasvirler ve dini ritüelleri yansıtan objeler bulunmaktadır. 5. Gömü Gelenekleri: İnsanlar genellikle ölülerini evlerinin içine, bazen de yatağın altına gömmüşlerdir. 6. Kadının Rolü: Üretkenlik ve doğurganlık gibi özelliklerin kutsallaştırıldığı ve kadınların toplumsal yaşamda önemli bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Çatalhöyük'te 18 yapı katı açığa çıkarılmıştır.

Çatalhöyük'e giriş yapmak için herhangi bir ücret ödenmemektedir. Ulaşım ve ziyaret bilgileri: - Adres: Konya ilinin Çumra ilçesi Küçükköy Mahallesi. - Yol tarifi: Çumra'dan 13 km uzaklıkta olup, Çumra merkez ile Çatalhöyük arasında yaz aylarında minibüs çalışmaktadır. - Ziyaret saatleri: Haftanın her günü 09:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. - Rehberlik: Siteyi rehber eşliğinde gezmek zorunludur, rehber olmadan giriş yasaktır.

Çatalhöyük'ün altında, iki höyük bulunmaktadır: Doğu Höyük ve Batı Höyük. Doğu Höyük, M.Ö. 7400 ile 6200 yılları arasına tarihlenen 18 Neolitik yerleşim katmanından oluşmaktadır. Batı Höyük ise M.Ö. 6200 ile 5200 yılları arasına tarihlenen Kalkolitik Döneme ait kültürel özellikler göstermektedir.

Çatalhöyük'te insan iskeletlerinin bulunmamasının nedeni, ölülerin evlerin zeminlerinin altına veya özel nişlere gömülmüş olması olabilir.

Çatalhöyük ve Hacılar'da yaşamış insanların sosyal hayatlarına ilişkin yazılı ve görsel kaynaklar şunlardır: Yazılı Kaynaklar: 1. UNESCO Dünya Kültür Mirasları Listesi: Çatalhöyük, 2012 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirasları Listesi'ne alınmıştır. 2. Arkeolojik Kazı Raporları: Çatalhöyük'te yapılan kazılar, İngiliz arkeolog James Mellaart ve Ian Hodder tarafından yönetilmiş ve bu kazılar sırasında elde edilen bulgular, dönemin sosyal yapısı ve yaşam tarzı hakkında önemli bilgiler sunmuştur. Görsel Kaynaklar: 1. Duvar Resimleri ve Heykeller: Çatalhöyük'te bulunan duvar resimleri ve heykeller, dönemin sanat ve inanç sistemlerini yansıtır. 2. Haritalar ve Planlar: 8200 yıllık, 3 metre uzunluğundaki Çatalhöyük şehir planı gibi haritalar, dönemin yerleşim düzenini ve köyden kente geçişi gösteren önemli görsel kaynaklardır.

Taş devrine ait en büyük yerleşim yeri olarak, Konya'daki Çatalhöyük kabul edilmektedir.

Çatalhöyük'te Neolitik Çağ'a ait şu kalıntılar bulunmaktadır: 1. Evler: Çatalhöyük, birbirine bitişik ve tek katlı kerpiç evlerden oluşur. 2. Duvar Resimleri: Evlerin duvarlarında geometrik desenler, el baskıları, ev sahneleri ve vahşi hayvanları betimleyen resimler yer alır. 3. Sanat Eserleri: Çanak-çömlek, kemikten yapılmış aletler, boncuklar, topuz başları, taştan yapılmış bilezikler ve damga mühürleri gibi sanat eserleri bulunmuştur. 4. Ana Tanrıça Heykelcikleri: Doğumu, bolluğu ve bereketi simgeleyen ana tanrıça kadın heykelleri de Çatalhöyük'ün önemli buluntuları arasındadır. 5. Tarım Kalıntıları: Kazı yerlerinde kömürleşmiş bitki kalıntıları ve tarıma alınmış hububatlar ile baklagiller bulunmuştur.

Çatalhöyük'ün yazarı Sadrettin Dural, böyle bir kitabı iki ana nedenden dolayı yazdı: 1. Kazı çalışmaları sırasında gördüklerinden etkilendi: Çatalhöyük'te çalışmaya başladıktan sonra, Prof. Dr. Ian Hodder'dan aldığı derslerle birlikte, neolitik çağ insanına ve Çatalhöyük'teki yaşama olan ilgisi arttı. 2. Vefa borcunu ödemek istedi: Dural, kendisine bilgi veren kazı ekibi ve Prof. Hodder'a teşekkür etmek ve Çatalhöyük'ü daha geniş kitlelere tanıtmak amacıyla bu kitabı yazmaya karar verdi.

Evet, Çatalhöyük'te 8 bin 600 yıllık bir ekmek bulundu. Bu keşif, Konya'nın Çumra ilçesinde yer alan ve Neolitik dönemde yaklaşık 8 bin kişinin yaşadığı Çatalhöyük'teki kazı çalışmaları sırasında yapıldı. Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Ali Umut Türkcan'ın açıklamalarına göre, bulunan süngerimsi kalıntının analizi sonucunda, milattan önce 6600 yılına tarihlendirilen mayalanmış bir ekmek olduğu belirlendi.

Çatalhöyük'te iki köy bulunmaktadır: Doğu Höyük ve Batı Höyük.

Çatalhöyük'te yetiştirilen tarım ürünleri arasında buğday, arpa ve bezelye bulunmaktadır.

Çatalhöyük'te bulunan aletler şunlardır: 1. Pişmiş Toprak Aletler: Kaplar, pişirme kapları, taşıma ve depolama kapları. 2. Taş Aletler: Obsidyenden yapılmış kesici ve delici aletler, aynalar. 3. Kemik Aletler: İğneler, bizler, bıçak sapları, kemer tokaları ve boncuklar. 4. Ağaç Aletler: Kutular, derin kaplar, yuvarlak ve oval tabaklar. 5. Damga Mühürleri: Mülkiyet simgesi olarak kullanılan damga mühürler. Ayrıca, ana tanrıça heykelcikleri ve kilim motifleri de önemli buluntular arasındadır.

Çatalhöyük'te taş aletlerin bulunmamasının nedeni, bu aletlerin korunamamış olması olabilir. Mellaart, ilk ağırşakların ve ağırlıkların pişmemiş topraktan, ip eğirme aletlerinin ise ahşaptan yapılmış olması nedeniyle korunamadıklarını belirtmiştir.