Canlılar

Dünya dışında yaşayan canlılara "dünya dışı canlılar" veya "uzaylı canlılar" denir.

Diploit ve haploit olan canlılar şunlardır: 1. Diploit Canlılar: Çoğu hayvan ve bitki türü diploittir. 2. Haploit Canlılar: Tek hücreli canlılar, bazı bitki ve mantar türleri haploittir.

İnsanlar ve hayvanlar selülozu sentezleyemezler.

Derisi dikenliler, tamamını denizlerde ve okyanuslarda yaşayan en gelişmiş anatomiye ve fizyolojiye sahip omurgasız canlılardır. Bu gruba dahil olan bazı canlılar şunlardır: - Denizyıldızı; - Denizhıyarı; - Denizlâlesi; - Denizkestanesi; - Yılan yıldızları.

Dünyanın en çirkini olarak seçilen renkler ve canlılar farklı kriterlere göre belirlenmiştir: 1. "Pantone 448C" rengi, sigara paketlerinde kullanılarak insanların sigarayı daha az içmesini teşvik etmek amacıyla yapılan bir deneyde en sevilmeyen renk olarak seçilmiştir. 2. "Damla balığı" ise jölemsi görünümü ve su yüzeyine çıktığında şeklinin bozulması nedeniyle 2025 yılında "Yılın Balığı" yarışmasında en çirkin balık seçilmiştir.

Çeşitli canlılar dondurulabilir, bunlar arasında: Yabani hayvanlar: Nesli tükenmekte olan hayvanlar ve evcil hayvanlar dondurulabilir. Bitkiler: Bazı bitkiler dondurulduğunda hayatta kalabilir ve hatta bu işlem onların korunmasına yardımcı olabilir. Mikroorganizmalar: Bakteriler ve embriyolar gibi canlı materyaller dondurulup saklanabilir. Dondurma işlemi, bu canlıların bozulmasını önlemek ve uzun süre korunmasını sağlamak için kullanılır.

Su döngüsü ve canlılar arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: 1. Su Döngüsü: Suyun yeryüzü ve atmosfer arasında sürekli hareket etmesine denir. 2. Canlılar İçin Önemi: - Bitkiler: Su, bitkilerin fotosentez yapabilmesi için gereklidir ve terleme yoluyla atmosfere geri döner. - Hayvanlar: Yaşamaları için suya ihtiyaç duyarlar ve solunum, terleme gibi süreçlerle su döngüsüne katkıda bulunurlar. - Ekosistem Dengesi: Su döngüsü, ekosistemlerin dengesini sağlar, iklim düzenlemesine katkıda bulunur ve tatlı su kaynaklarını yeniler. Bu döngü, canlıların hayatta kalması ve ekosistemlerin sürdürülebilirliği için hayati öneme sahiptir.

Hücre dışında sindirim yapan canlılar şunlardır: 1. Mantarlar: Çevrelerindeki organik maddeleri parçalamak için enzimler salgılarlar. 2. Bazı bakteri türleri: Dışkı ve diğer organik atıkları parçalamak için enzimler üretirler. 3. Omurgasız hayvanlar: Deniz yıldızları ve yumuşakçalar gibi canlılar, avlarını veya besin maddelerini dış ortamda sindirirler. 4. Hayvanlar alemi: Yılanlar ve arılar gibi yırtıcı hayvanlar, avlarını dışarıda sindirme yöntemlerini kullanırlar.

Heterotrof beslenme, hayvanlar, mantarlar ve bazı bakterilerin de dahil olduğu çeşitli canlılarda görülür. Heterotrof canlılar kendi besinlerini üretemezler ve dış kaynaklardan besin almak zorundadırlar.

Tüplü kurt omurgasız bir canlıdır.

Alg, kısaca su yosunu olarak bilinir. Nemli ağaç gövdelerinden, dere, göl ve denizlere kadar çok çeşitli ortamlarda yeşil bir örtü şeklinde görülen, klorofil içeren, çiçeksiz ve sporlu canlılara verilen isimdir.

Dünyanın en derin çukuru olan Mariana Çukuru'nun dibinde şu tür canlılar yaşamaktadır: mikroorganizmalar, balıklar ve yengeçler. Ayrıca, bu derinlikte volkanik püskürmeler ve buradan çıkan sülfürü metabolize edebilen bakteriler de bulunmaktadır. Mariana Çukuru'nun dibindeki basınç, yeryüzündeki basıncın yaklaşık 1000 katıdır.

Vektör veya taşıyıcı denir.

Uzun bacaklı örümcekler (Phalangium opilio) genellikle zararsız olarak kabul edilir ve insanları ısırmazlar.

9. sınıf düzeyinde ayrıştırıcı örnekleri: Bakteriler. Mantarlar. Bazı böcekler. Toprak solucanları. Ayrıştırıcılar, ekosistemde ölü organik maddeleri parçalayarak geri dönüşüm sağlar ve inorganik besinleri toprağa geri kazandırır.

CO2 özümlemesini yani fotosentezi, üretici canlılar yapar. Bu canlılar arasında bitkiler, algler, siyanobakteriler, bazı tek hücreli canlılar ve planktonlar bulunur.

Planaryalar doğrudan insanlara zarar vermez, bilimsel araştırmalar bu canlıların insan sağlığı için doğrudan bir tehdit oluşturmadığını göstermektedir. Ancak, planaryaların dolaylı etkileri olabilir: - Su kalitesi: Planaryaların yaşadığı su kaynaklarının kirlenmiş veya fazla besin maddesi içeren alanlar olması, su kalitesinin düşmesine ve dolayısıyla insan sağlığına zarar verebilecek patojenlerin çoğalmasına yol açabilir. - Parazitler: Planaryalar, bazı parazitlerin yaşam döngülerinde rol oynayabilir ve bu parazitler insanları etkileyen hastalıklara neden olabilir. - Ekosistem dengesizliği: Planaryaların aşırı çoğalması, ekosistem dengesini bozarak dolaylı olarak insan sağlığını etkileyebilir.

Üreme ve çoğalma kavramları aynı şeyi ifade eder. Üreme, canlının çoğalırken kalıtsal özelliklerini yavru canlıya aktarması durumudur. Çoğalma ise bir canlının kendi kopyasını oluşturması anlamına gelir.

Madagaskar ve Mascarene adalarında 1500 ila 500 yıl önce yok olan dev yaratıklar arasında şunlar bulunmaktadır: Dodo kuşları; Goril büyüklüğündeki lemurlar; Dev kaplumbağalar; 9 metrelik fil kuşları. Bu canlıların yok oluşunun nedeni, şiddetli bir kuraklık ve insan faaliyetleri olarak belirlenmiştir.

Canlıların çevreye uyumları, adaptasyon olarak adlandırılır ve bu uyum, çevresel koşullarda hayatta kalmalarını ve üremelerini sağlar. Gözlem yaparak bu uyumu şu şekilde açıklayabiliriz: 1. Fiziksel Adaptasyonlar: Kutup ayılarının beyaz kürkü, onları karlı ortamlarda kamufle eder. 2. Davranışsal Adaptasyonlar: Kuşların göç etmesi, mevsimsel besin kaynaklarının azaldığı durumlarda hayatta kalmalarını sağlar. 3. Fizyolojik Adaptasyonlar: Deniz kaplumbağalarının tuzlu suyu içebilmelerini sağlayan tuz bezleri, okyanus ortamına uyumlarının bir örneğidir.