Atasözleri

"Yerinde söz söylemesini bilen, özür dilemek zorunda kalmaz" sözü, Fatih Sultan Mehmet'e atfedilmektedir. Ancak, bu sözün Fatih Sultan Mehmet'e ait olup olmadığı kesin olarak doğrulanmamıştır.

Fazla yüz vermekle ilgili bazı atasözleri: Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur. Yüz versen yüzsüz astarını da ister. Yüzünü bulan yüzsüz, astarını da ister. Ahmağa yüz, abdala söz vermeye gelmez.

"İt ite buyurur, it de kuyruğuna" atasözü, tembel bir kişinin kendi yapması gereken işi, kendisi gibi tembel olan birine buyurması anlamına gelir. Bu atasözü, tembelliğin ve sorumsuzluğun birlikte ilerlediğini ve bir döngüye dönüştüğünü anlatır.

Işık saçmak ile ilgili bazı atasözleri: Mum dibine ışık vermez. Çıra, dibine ışık vermez. Ayrıca, "ışık" kelimesi geçen bazı atasözleri: Işığını akşamdan önce yakan, sabah çırasına yağ bulamaz. Ay ışığında ceviz silkilmez. Körler sofrasında, ışıkla kaşık aranmaz.

Çürümüş tahta, niteliklerini kaybettiği ve işe yaramaz hale geldiği için tutmaz. "Çürük tahta çivi (veya mıh) tutmaz" atasözü, aslında yaramaz olan veya sonradan o duruma getirilen şeyi, ne kadar uğraşsanız da işe yarar duruma getiremeyeceğinizi ifade eder. Ayrıca, çürümüş tahtaya çivi çakmak mümkün değildir çünkü ahşap, nemli koşullarda kullanıldığında çürüme, yumuşaklık ve sertlik kaybı gibi nedenlerle fiziksel olarak ayrışmaya başlar.

Erken kalkan yol alır atasözü ile ilgili bazı cümleler: "Annem seyahatim için, 'Erken kalkan yol alır oğlum' dedi." "Bugün tüm işlerimi kısa sürede hemen halledeceğim, erken kalkan yol alır." "Yapacakları işe herkesten önce başlayanlar, o işten kazançlı çıkarlar." "Erken kalkanlar için gün daha verimli ve uzun geçer." "Geç kalkanlar için gün zorlu ve verimsiz geçer."

"Körün üzerine nur yağmak" ifadesinin anlamına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, "nur yağmak" deyimi, bir yere bereket gelmesi anlamında kullanılır. Rüyada üzerine nur yağması ise imanın güçlenmesine, iyilikten güzellikten vazgeçmemeye ve hayata sıkı sıkı sarılmaya, hayırlı ve güzel gelişmelerin yaşanmasına delalet eder. Rüya tabirleri bilimsel temellere dayanmaz.

"Bir ahlâksıza ahlâksızlığını unutturursan, sana ahlâk dersi verir" sözü, Fransız atasözüdür.

"Cesur ve güzel adam yerine koymak" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "adam yerine koymak" deyimi, bir kimseye değeri olmadığı halde değer vermek, saygı duymak veya varlığını kabul etmek anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "Seni adam yerine koyduk, buraya çağırdık, yaptığına bak!". "Beni adam yerine koyup, selam bile vermiyorlar".

Sinsilikle ilgili bazı özlü sözler: "Sinsi sessizliğinizi, içimdeki çığlıklarla ifşa etmeye çalışıyorum. Elbet maskeler düşer...". "Havanın sislisine, insanın sinsisine dikkat et!" (Şerif Maden). "Karda yürüyüp izini belli etmemek, cümlesiyle tarif edilen bu sinsilik, hedefine asla varamayan adi bir hiledir." (P. Safa). "Ne kadar çok insana güvenirsen o kadar çok yaran olur. Güven, insanı öldüren en sinsi mikroptur.". "Aşırı sinsiliğin sonunda insan kendini de aldatmaya başlar.". "Kedi nankör, tilki kurnaz, karga kindar, yılan sinsi, insan hepsi.". "Önemli olan en yakınım dediklerini iyi seçmek. Ortalık sinsi dolu.". "Kurnazlık her işe yarar ama hiçbir iş için yeterli değildir." (Amiel).

Kötü durumları görmüş olan sabıkalı kimse anlamındaki atasözü bulunamadı. Ancak, kötü ile ilgili bazı atasözleri şunlardır: Kötülük her kişinin kârı, iyilik er kişinin kârı. Kötü söz insanı dinden çıkarır. Kötü komşu insanı mal sahibi eder. Kötü komşu insanı hırsız eder. Kötüye acıyan, kötülük bulur. Kötü bir ortamda bulunan kişiler, o ortamın olumsuz etkilerinden kurtulamazlar. Kötü bir kişiye kötülük yapmak, iyi bir insana zarar vermekten daha kolaydır. Kötü bir çevre ya da kötü insanlarla ilişki kurmak, kişinin olumsuz yollara sapmasına neden olabilir.

"Bir kırlangıçla bahar gelmez" atasözü, tek bir olay veya durumun genel bir değişikliği getiremeyeceği anlamına gelir. Bu atasözü, genellikle bir olayın ya da durumun, genel durumu veya koşulları değiştiremeyeceği durumlarda kullanılır. Ayrıca, Aristoteles'e atfedilen bu söz, "bir erdemli davranışın bütün bir erdemden ibaret olmadığı" anlamına da gelir.

Güzel ahlaka örnek bazı atasözleri: Altın yere düşmeyle değer kaybetmez. Emanete hıyanet olmaz. Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke'ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye. Ağır yongayı yel kaldırmaz. Hayvan yularından, insan ikrarından tutulur. Güzel ahlaka örnek bazı deyimler: Tezkiyesini düzeltmek. Baştan çıkmak. Evliya gibi. Edepli davranmaya başlamak. Utan, edebini takın. Ayrıca, "Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır" ve "İyilik eden iyilik bulur" gibi atasözleri de güzel ahlakı destekler.

"Kendinizle o kadar meşgul olun ki başkalarının hayatı ile ilgilenmek için zamanınız kalmasın" sözü, Japon atasözü olarak bilinmektedir.

"Karnı tok it gölgede yatar" atasözü, akılsız kişinin bugün karnını doyurunca yarını düşünmeyip keyfine baktığını ifade eder. Bu atasözü, aynı zamanda insanların temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra rahatlık ve huzur arayışına girmelerini de anlatabilir.

"Ağır kazan geç kaynar" atasözü, farklı anlamlar taşıyabilir: Anlama yeteneği: Herkesin kavrama yeteneği bir değildir; bazı insanlar bir meseleyi geç anlar. Tembellik: Tembel kişiler işlerini geç yapar ve vaktinde yetiştiremez. Sakinlik: Ağırbaşlı ve olgun kişiler bir olay karşısında hemen öfkelenip telaşlanmaz. Ayrıca, bu atasözü sabırlı olmanın ve zamanla olgunlaşan işlerin sonunda iyi sonuçlar vereceğini de ifade edebilir.

Sabır acıdır çünkü: Beklemek zor ve zahmetli bir süreçtir. Fedakarlık ve zorluklara göğüs germeyi gerektirir. Ancak, sabreden kişi yılmadan devam ederse, sonunda hak ettiği ödüle kavuşur.

L harfi ile başlayan bazı atasözleri ve anlamları: Laf lafı açar: Bir konu üzerinde konuşulurken ilgisi dolayısıyla söz başka bir konuya geçer, sohbet uzar. Lafla peynir gemisi yürümez: Şöyle yaparım, böyle yaparım demekle yapılması gereken iş yapılmaz. Laf torbaya girmez: Ağızdan çıkan bir söz, artık gizli kalmaz, herkes onu duyar. Latife latif gerek: Şaka yaparken bile incelikten ayrılmamak gerek. Leyleğin ömrü (günü) laklakla geçer: Boş, anlamsız konuşanların durumunu anlatmak için söylenen bir söz. Lodosun gözü yaşlı olur: Lodos genellikle yağmur getirir. Lokma (bile) çiğnenmeden yutulmaz: Her iş emekle yapılır. Lokma karın doyurmaz, şefkat artırır: Bir kimseye verilen armağan, aradaki sevgiyi artırdığı için değerlidir. Laf söyledikçe, toprak kazdıkça çoğalır: Söz sözü açar, toprak da kazıldıkça verimli olur. Lezzetsiz çorbaya tuz kâr etmez: Çorbanın diğer malzemeleri bulunmuyorsa, tadı yoksa, tuz tek başına çorbaya lezzet katmaz.

"Ağılda oğlak doğsa ovada otu biter" atasözü, Tanrı'nın her canlıyı yaratırken onun rızkını da birlikte yarattığı anlamına gelir. Bu atasözü, sakin olunması ve gelecek kaygısı taşınmaması gerektiğini, her canlının dünyada bir kısmeti olduğunu ifade eder.

Dik durmakla ilgili bazı atasözleri: Boş çuval ayakta (dik) durmaz. Boş başak dik durur. Ayrıca, "dik" kelimesi geçen bazı atasözleri: Dikensiz gül olmaz. Dik dur, dik otur. Dik durmakla ilgili sözler için şu siteler ziyaret edilebilir: sevgimesajlarim.com; guzelsozler.biz; sozlersitesi.com.